Rijksoverheid
Toespraak staatssecretaris De Krom bij de bijeenkomst van de Vereniging van
Ondernemingen Alphen aan den Rijn
Toespraak | 05-09-2011
Op 5 september 2011 sprak staatssecretaris De Krom onderstaande
toespraak uit.
Dames en heren,
* We staan aan de vooravond van grote veranderingen op de
arbeidsmarkt. Veranderingen die van ons allemaal het nodige zullen
vergen. Uw aanwezigheid hier betekent dat u nu al nadenkt over het
personeel van morgen. En dat doet u niet omdat ik dat zo leuk vind,
maar omdat het in uw eigen belang is.
* De arbeidsmarkt zal ingrijpend veranderen. De komende decennia
zullen veel meer mensen de arbeidsmarkt uitstromen dan er bijkomen.
Dat betekent krapte op de arbeidsmarkt. Hoe kunt u zich daar op
voorbereiden? Hoe kunt u van de bestaande situatie gebruik maken
zodat u gewoon kunt blijven ondernemen? Het zijn vragen waar we een
antwoord op moeten vinden. Daarom ben ik vandaag graag hier naartoe
gekomen om met u te kijken naar de kansen en mogelijkheden. Die
zijn er genoeg. Maar dan moeten we die wel zien en wel grijpen. En
dat doet u hier in Alphen ook!
* Kansen zien en grijpen: dit is geen loze kreet. Twee weken geleden
werd bekend dat Nederland het meest ondernemende lid van de
Europese Unie is. In The Global Entrepreneurship Monitor becijferde
onderzoeksbureau EIM dat 7,2 procent van de Nederlanders tussen de
18 en 64 een startend bedrijf heeft of bezig is zo'n bedrijf op te
zetten. De reden is de verbeterde ondernemerscultuur in Nederland.
Steeds meer mensen kiezen ervoor het heft in eigen handen te nemen.
Een belangrijke ontwikkeling waarbij vrijheid en
verantwoordelijkheid, dynamiek en eigen initiatief centraal staan.
Er wordt gedacht in kansen. En die kansen worden kennelijk ook
gepakt. Het kabinet juicht dit natuurlijk toe.
* Want ook voor ons staan vrijheid, eigen initiatief, creativiteit en
verantwoordelijkheid in de samenleving centraal. Het
ondernemerschap verenigt al deze eigenschappen. Daarbij past een
compacte overheid. Een overheid die niet onnodig ruimte, energie en
creativiteit wegvreet van burgers en bedrijven. Het kabinet ziet
het als zijn verantwoordelijkheid om ondernemers zoveel mogelijk
vrij baan te geven. Dit doen we, onder andere, door te snoeien in
regels en bureaucratie. Dit doen we door de administratieve lasten
te verminderen.
* Maar dit doen we ook door in te grijpen in de overheidsfinanciën.
Dat is absoluut noodzakelijk om te voorkomen dat uw belastingen en
premies in de toekomst verder oplopen. In 2010 groeide de
staatsschuld met 100 miljoen euro per dag. De schuld per
Nederlander is inmiddels opgelopen tot zo'n 24.000 euro per
persoon. Iemand moet dat betalen. Als wij het niet doen, dan zullen
onze kinderen dat moeten doen. Terwijl er straks minder mensen zijn
om het geld te verdienen om die schuld af te betalen. Dat is
onverantwoord en oneerlijk. Wij willen als kabinet geen onbetaalde
rekeningen doorschuiven. Wat er gebeurt als je dat wel doet, kunnen
we zien aan een aantal landen in Europa. Die kant willen wij niet
op.
* Er moet een hoop tegelijkertijd gebeuren. Dat we hierbij het
bedrijfsleven hard nodig hebben, staat buiten kijf. U verdient het
geld, bij u zitten de banen. Daarom komt het kabinet binnenkort met
een bedrijfslevenbrief met maatregelen om belemmeringen voor
ondernemers te slechten en het investeringsklimaat te verbeteren.
Ik kan daar niet op vooruitlopen, maar de ambitie is in ieder geval
om met ondernemers mee te denken hoe het beter kan. Zo denken we
ook mee over hoe we toekomstige personeelstekorten voor kunnen
zijn.
* Door ontgroening en vergrijzing krijgen we te maken met grote
tekorten op de arbeidsmarkt. Als we niks doen, hebben we in 2040
bijna een miljoen werknemers tekort. Waren er in 1956 nog zes
werkenden op 1 gepensioneerde, nu is dat vier op 1. En in 2040 2 op
1. Afgezet tegen de totale bevolking is de verhouding dan ongeveer
1 op 1. Als we niks doen kunnen veel vacatures dan niet meer worden
vervuld. Het werk blijft liggen. Dit kost geld en gaat ten koste
van de welvaart. U weet dit, en wij weten het ook.
* Nederland heeft een traditie opgebouwd in het lokaal en regionaal
oplossen van problemen op de arbeidsmarkt. Met als resultaat
bijvoorbeeld dat Nederland de laagste jeugdwerkloosheid van Europa
heeft. Ter illustratie: Nederland had volgens het CBS in het eerste
kwartaal van dit jaar een jeugdwerkloosheidspercentage van 7,4
procent. Terwijl in een land als Spanje meer dan 40 procent van de
jongeren geen werk heeft. Ronduit dramatisch. Nederland doet het in
internationaal verband ook wat dit betreft dus heel goed. Maar hier
in Alphen aan den Rijn zien we nog iets veel mooiers. De Regio Rijn
Gouwe behoort tot de regio's met de laagste jeugdwerkloosheid in
Nederland. Kennelijk is de onderlinge samenwerking tussen onder
meer gemeenten, scholen, kenniscentra en werkgevers prima.
* In uw regio doet u het dus zeer goed. En niet omdat wij dat in Den
Haag zo graag willen, maar omdat het in uw eigen belang is dat u
zelf zorgt voor genoeg personeel. U heeft hier een geweldig
ondernemersnetwerk met elkaar opgebouwd dat door nauwe samenwerking
met partijen zoals het RPA Rijn Gouwe problemen oplost. Daarnaast
heeft u brancheverenigingen en werkpleinen waar u een beroep op
kunt doen. Vanuit Den Haag kan ik noch banen noch personeel voor u
creëren. Wat wij wel kunnen doen is de voorwaarden scheppen
waardoor meer mensen dan nu aan het werk gaan. En daar zijn we hard
mee bezig. Door ondermeer te kijken hoe we kunnen zorgen voor een
betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.
* Als u een vacature heeft voor - bijvoorbeeld - een elektricien,
dan moet u ook een elektricien kunnen krijgen. En niet iemand die
dit vak niet in de vingers heeft. Het bedrijfsleven moet meer bij
het onderwijs betrokken worden. Mensen moeten op school weer een
vak leren. Dat is cruciaal. In de bouw en de techniek werken
scholen en bedrijven al samen om vakmensen op te leiden. Dit gaan
we vanuit het kabinet uitbreiden. Er zijn al actieplannen gestart
om dit vaart te geven.
* Tegelijkertijd moeten veel meer mensen vanuit een uitkering aan het
werk. Het is toch bizar dat we aan de ene kant grote tekorten op
ons af zien komen op de arbeidsmarkt, terwijl aan de andere kant
mensen onnodig thuis zitten. Mensen die graag willen werken maar de
kans niet krijgen, of wel kunnen werken maar het niet doen. Dat is
vernietiging van menselijk kapitaal, en economisch, financieel en
sociaal onverantwoord. Ik doe daarom een beroep op u de lijntjes
nog verder op de arbeidsmarkt uit te gooien. In het belang van
degenen om wie het gaat, maar vooral in het belang van uw
onderneming zelf.
* Ik realiseer me daarbij dat het voor u makkelijker moet worden om
mensen met een arbeidsbeperking of vanuit een uitkering aan te
nemen. Daar werk ik nu hard aan. De wet die dit gaat regelen - de
Wet werken naar vermogen - is gericht op wat mensen wel kunnen, in
plaats van wat ze niet kunnen. Dankzij deze wet kunt u straks beter
aan personeel komen en kosten besparen. Daarnaast zorgt de wet
ervoor dat u administratieve rompslomp uit handen wordt genomen. Ik
kom zelf uit het bedrijfsleven: ik snap dat u niet zit te wachten
op rompslomp en gedoe. Uw focus moet liggen op het starten of het
draaiende houden van een gezond bedrijf. Dat kost al inspanning
genoeg.
* De Wet werken naar vermogen biedt u straks de mogelijkheid om - via
loondispensatie - mensen niet meer te betalen dan de prestatie die
ze leveren. De gemeente kan dan het salaris aanvullen. Voor u is
dat aantrekkelijk omdat u alleen betaalt voor het werk dat wordt
verricht. Voor mensen zelf omdat ze naarmate ze meer werken meer
overhouden in hun portemonnee. Voor gemeenten omdat ze minder
uitkeringen hoeven te betalen. Kortom: iedereen heeft hier belang
bij. Werknemers krijgen een baan bij een regulier bedrijf en worden
niet onnodig weggestopt in een uitkering die u vervolgens weer moet
betalen.
* De sociale zekerheid moet activerend zijn. Werk gaat boven een
uitkering. Wie kan werken, werkt. Alleen op die manier houden we de
sociale zekerheid betaalbaar voor de toekomst. Er zijn nu veel
mensen die heel goed bij een regulier bedrijf kunnen werken, maar
nu nog, bijvoorbeeld, een Wajong-uitkering krijgen of bij de
sociale werkvoorziening werken. Brancheorganisatie Cedris
publiceerde voor de zomer een rapport waaruit blijkt dat 37 procent
van de werkgevers de poorten open heeft gesteld voor mensen uit de
sociale werkvoorziening, Wajong of bijstand. En van de werkgevers
die dat nu nog niet doen, is 25 procent van plan om dat binnen vijf
jaar wel te doen.
* Uw bereidheid en inspanningen zijn cruciaal om de Wet werken naar
vermogen tot een succes te maken. Die bereidheid zie ik hier
vandaag ook terug. De regio Rijn Gouw heeft zich altijd in de
voorhoede begeven om problemen aan te pakken, getuige de lage
jeugdwerkloosheid. Dat is een groot compliment waard.
* Door te investeren in een goed en actueel netwerk, weet u van
elkaar waar het goed gaat en waar het wringt. Reden temeer om te
zeggen: wacht niet op Den Haag, maar neem zelf het initiatief. Maak
gebruik van elkaars kennis en de mogelijkheden van bijvoorbeeld het
werkplein. Als u bijvoorbeeld nu al weet dat u in de toekomst
vacatures heeft, dan kan een werkplein zich daar nu al op
voorbereiden. Kijk bijvoorbeeld ook welke huidige of toekomstige
vacatures door iemand die vanuit een uitkering of met een
arbeidsbeperking vervuld kan worden. Bundel bijvoorbeeld eenvoudige
taken en maak daar een nieuwe baan van. Dit principe van jobcarving
werkt uitstekend om taken geschikt te maken voor mensen met een
arbeidsbeperking. Ik ben bij bedrijven op bezoek geweest die daar
succesvol mee werken. Er is nog veel meer mogelijk. Op het
Werkplein kunnen ze u daar over informeren.
* Dames en heren, door problemen voor te zijn, blijven we ze de baas.
De arbeidsmarkt komt onder druk te staan. Dat is lastig, maar
tegelijkertijd wordt, zoals u weet, onder druk alles vloeibaar. Er
ontstaan nieuwe kansen; nieuwe mogelijkheden. Het is in ieders
belang deze te grijpen. Niet omdat ik het zo graag wil, maar omdat
het in ons aller belang is. Ondernemers zijn bij uitstek mensen die
verantwoordelijkheid nemen. Van u moeten we het hebben; bij u
zitten de banen. U mag ons als overheid aanspreken op onze
verantwoordelijkheid: goed onderwijs, goede dienstverlening en een
goed ondernemersklimaat. Daar werken we hard aan om de toekomstige
arbeidsmarkt veilig te stellen.
* Ik kan geen enkele reden verzinnen waarom dit niet zou lukken.
Internationaal gezien staan we er relatief goed voor. In het
verleden hebben we ook voor grote uitdagingen gestaan die we hebben
overwonnen. Dat gaan we weer doen. Waarom: omdat er uiteindelijk
altijd veel meer mensen zijn die deel willen zijn van de oplossing,
in plaats van het probleem.
Ik wens u nog een fijne middag toe.
Dank u wel.