Dodo in 3D vertelt meer
Persbericht van Deltares
Het Dodo-team wetenschappers is zojuist teruggekeerd van de zesde
expeditie naar het Dodo-massagraf in Mauritius, de rijkste fossielen
vindplaats ooit op een vulkanisch eiland aangetroffen. Met de gegevens
die de onderzoekers verzamelen, reconstrueren ze het ecosysteem van de
dodo en hoe dat door de mens is aangetast sinds kolonisatie. Op de
vraag hoe de Dodo er daadwerkelijk uitzag en hoe deze liep kan nu
eindelijk een antwoord worden gegeven door een unieke 3D-scan van het
enige complete Dodo-skelet van de wereld.
Dodo-massagraf
Sinds 2005 doet een team wetenschappers onder leiding van Kenneth
Rijsdijk van de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar het
Dodo-massagraf Mare aux Songes in Mauritius. In het moeras liggen
botten van meer dan een half miljoen dieren. Dodo-resten maken ongeveer
10% uit van het totaal. Verder zijn veel botten en schilden van
reuzenschildpadden gevonden, maar ook van zangvogels, hagedissen,
vleermuizen en zelfs insecten, zaden en bomen. In feite laat het
massagraf het totale ecosysteem van de Dodo zien voordat de mens op het
eiland kwam. Sinds de komst van de mens eind 1500 zijn van de 23
soorten gewervelde dieren die in het moeras zijn aangetroffen, 14
soorten uitgestorven. De Dodo is het eerste dier waarvan de mens zich
realiseerde dat het door zijn toedoen kon uitsterven.
Extreme droogte
Dateringen van botten, zaden en hout tonen aan dat het Dodo-massagraf
in Mare aux Songes ongeveer 4.200 jaar geleden is ontstaan. Deze
periode kwam overeen met een wereldwijde extreme droogte die zelfs
leidde tot het verdwijnen van complete beschavingen zoals het eerste
Egyptische rijk. Mare aux Songes was één van de weinige zoetwateroases
in de omgeving waar de dieren naar toe trokken om te drinken. Metingen
en berekeningen aan het grondwater door Perry de Louw van DELTARES
laten zien dat de klimaatverandering van 4.200 jaar geleden leidde tot
het regelmatig opdrogen en zouter worden van het meer dat leidde tot de
massale sterfte. Toen het klimaat weer normaal werd, veranderde het
moeras weer in een permanent meer en stopte de accumulatie van dieren,
zaden en bomen. Het onderzoek moet een compleet beeld opleveren van hoe
het eilandecosysteem van de Dodo reageerde op klimaatverandering. Als
we dit weten, kunnen we de effecten van toekomstige klimaatverandering
en menselijke verstoringen beter voorspellen.
3D-scan enige complete Dodo-skelet ter wereld
Dit jaar hebben de onderzoekers de CSI-achtige opgraving van een klein
stukje moeras van slechts 4 vierkante meter afgerond. Laagje voor
laagje is de fossielen laag afgepeld en zijn alle botten ingemeten. Er
zijn geen complete skeletten gevonden, de botten liggen chaotisch door
elkaar en vooral de kleine lichte botjes missen. Tevens blijkt dat alle
reconstructies die van de Dodo bestaan, zijn gebaseerd op samengestelde
incomplete skeletten met botten uit dit moeras. Deze bevindingen tonen
aan hoe bijzonder het tentoongestelde Dodo-skelet in het
natuurhistorisch museum in Port Louis (hoofdstad van Mauritius)
eigenlijk is. Prof Leon Claessen van de Holly Cross University heeft
met een nieuwe techniek dit hele Dodo-skelet in 3D gescand. Tijdens het
3D scannen en het bijbehorende onderzoek is het vermoeden bevestigd dat
het Dodo Research Programme al een paar jaar had, namelijk: het Dodo
skelet uit Port Louis is van één enkel individu. Met dit allereerste
bewijsbaar complete Dodo skelet in de wereld waarin ook zeer kleine en
tot nu toe nog nooit beschreven botjes te zien zijn, zoals knieschijven
en vleugel vingerbotjes, kan voor het eerst de biologie van de Dodo in
detail worden doorgrond. De onderlinge verhoudingen van de botten zijn
niet het resultaat van reconstructie en interpretatie en zelfs de
kleinste botjes zitten erbij. Met dit unieke skelet digitaal en in 3D
beschikbaar kunnen de onderzoekers de voortbeweging van de Dodo
analyseren, modeleren en uiteindelijk ook animeren. Hierdoor zijn de
onderzoekers weer een stapje verder in het reconstrueren van de wereld
van de Dodo.
Links:
http://www.dodo-research.org
Razende Robot Reporter