Gepubliceerd op 5 september 2011
Nieuw analytisch kader voor studie naar historisch redeneren scholieren
Key-note UvA-wetenschappers op grootste onderwijskundig congres Europa
Gepubliceerd op 5 september 2011
Wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) hebben een
analytisch kader ontwikkeld om te onderzoeken in hoeverre leerlingen
historisch redeneren en van welke kwaliteit dat redeneren is. Met het
kader is ook te bestuderen wat effectieve instructiemethoden zijn om
het historisch redeneren te stimuleren. Carla van Boxtel en Jannet van
Drie, werkzaam aan de Interfacultaire Lerarenopleidingen van de UvA,
presenteerden hun studie in het Britse Exeter op een conferentie van de
European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI),
het grootste congres voor onderzoekers op het gebied van onderwijs in
Europa.
Geschiedenis leren betekent onder meer dat leerlingen zich de begrippen
en manieren van denken en redeneren eigen maken die horen bij het vak
geschiedenis. Veel historische begrippen, zoals `de Verlichting' en
`dekolonisatie', zijn abstract en staan ver af van de belevingswereld
van leerlingen. Ze zijn geneigd om het verleden vanuit hun hedendaags
referentiekader te bekijken en geen rekening te houden met de
historische context. Het verklaren van historische gebeurtenissen is
ingewikkeld, omdat er altijd meerdere oorzaken zijn die onderling weer
samenhangen.
Van Boxtel en Van Drie beschrijven historisch redeneren als het
beschrijven van processen van verandering en continuïteit, het
verklaren van historische verschijnselen en het vergelijken van
historische verschijnselen en periodes. Ze onderscheiden daarbij zes
componenten: het gebruik van historische begrippen, het gebruik van
historische meta-begrippen (zoals oorzaak, gevolg, historisch bewijs,
verandering), historisch contextualiseren, het stellen van historische
vragen, het gebruik van bronnen en argumentatie. Met behulp van deze
componenten kan de kwaliteit van historisch redeneren in bijvoorbeeld
groepswerk, onderwijsleergesprekken en werkstukken vastgesteld worden.
Combinatie onderwijskundig en domeinspecifiek perspectief
Van Boxtel en Van Drie onderzochten het effect van verschillende taken,
hulpmiddelen en docentstrategieën. Hoe kan het historisch redeneren
gestimuleerd worden? Op de eerste plaats met open taken, waarop meer
dan één antwoord mogelijk is, zoals bijvoorbeeld de evaluatieve vraag
`In hoeverre waren de jaren zestig revolutionair?' Op de tweede plaats
werken taken waarin leerlingen een zogenoemde multimodale representatie
maken, zoals een argumentatief diagram met argumenten voor en tegen een
bepaalde stelling. Van Boxtel en Van Drie sluiten aan bij
onderwijskundige literatuur over redeneren in de klas en samenwerkend
leren. Bijzonder aan hun onderzoek is dat zij een algemeen
onderwijskundig perspectief combineren met een domeinspecifiek
perspectief.
Over het congres
De veertiende, tweejaarlijkse conferentie van de EARLI vond van 30
augustus tot 3 september plaats op de Universiteit van Exeter.
Internationale experts op het gebied van Onderwijskunde kwamen uit
veertig verschillende landen bijeen op de grootste conferentie in zijn
soort in Europa.
Publicatie
Van Drie, J. & Van Boxtel, C. (2008). Historical reasoning: towards a
framework for analyzing students' reasoning about the past. Educational
Psychology Review, 20(2), 87-110.
Universiteit van Amsterdam