Nicholas Ray's We Can't Go Home Again beleeft première in Venetië

Persbericht van EYE Film Instituut Nederland

Een prachtige restauratie van We Can't Go Home Again (1973) van Nicholas Ray zal op 4 september zijn wereldpremière beleven op het Filmfestival van Venetië. Het door EYE Film Instituut Nederland en de Film Academy Archive gerestaureerde We Can't Go Home Again is een radicaal visueel experiment van een opmerkelijk filmcollectief en tegelijkertijd een confronterend portret van de legendarische regisseur van Rebel Without A Cause. Nicholas Ray (1911-1979) werd precies honderd jaar geleden geboren.

We Can't Go Home Again: vertoning in Venetië op 4 september 14.30 in aanwezigheid van Susan Ray en acteur en regisseur James Franco. EYE Film Instituut Nederland organiseert in het najaar 2012 in het nieuwe gebouw aan het IJ een retrospectief van het werk van Nicholas Ray, inclusief We Can't Go Home Again.
Speciale persvoorstelling We Can't Go Home Again: maandag 29 augustus, 10.30 in EYE (Vondelpark 3). Aanmelden bij Marnix van Wijk, Pers- & PR-attaché, marnixvanwijk@eyefilm.nl.

"Ik kan je niet leren hoe je een film maakt. Film is een ervaring", vertelde de Hollywoodlegende Nicholas Ray aan zijn studenten op het Harpur College in Binghamton, New York, tijdens hun eerste college in 1971, nadat Ray Hollywood definitief vaarwel had gezegd. De beste manier om te leren filmen was door er één te maken, vond hij. Samen met zijn studenten vormde hij een leefgemeenschap, waarbij iedereen om de week een andere taak voor of achter de camera op zich nam. Het resultaat was het grensverleggende We Can't Go Home Again, de laatste lange film van Ray, die beroemd werd met Rebel Without A Cause (1955).

Ray's collectief werkte en leefde samen in een huis buiten de campus, zodat de grenzen tussen set en privéleven vervaagden. We Can't Go Home Again kan dan ook gezien worden als een vroege versie van de reality-tv, door de openhartige wijze waarop de jongeren hun zielenroerselen blootleggen. Ray introduceerde zo een nieuw genre, de 'journalistieke film', een document van "de geschiedenis, de manieren en de mores van het dagelijkse leven". Niet alleen geeft de film een indringend beeld van een generatie van onzekere adolescenten, maar bovenal is We Can't Go Home Again een confronterend portret van de getroebleerde filmmaker zelf, die door zijn mental breakdown de spil is van de film. Uiteindelijk is We Can't Go Home Again een weerspiegeling van Ray's credo dat 'film een manier van leven is'.

Ray schoot in alle formaten, van Super8 en 16mm tot 35mm, waarbij meerdere kleine afbeeldingen tegelijk te zien zijn door middel van rear-projection fotografie. Dit betekent dat tijdens de speelduur van 90 minuten de kijker zo'n vier uur film ziet. Door dit speciale gebruik van meerdere beelden tegelijk, ontwikkeld door Ray zelf, laat hij zien dat we niet leven of denken in een rechte lijn, en dat onze individuele verhalen zich gelijktijdig met de verhalen van anderen ontvouwen. Met behulp van Nam June Paik's videosynthesizer worden de beelden vaak zelfs abstract expressionistisch. Plot, logica en tijdsbesef ontbreken.

De film werd vertoond als een work in progress buiten competitie in Cannes in 1973, waarna Ray aan de film bleef werken totdat hij stierf in 1979.

Vertoning in Venetië met James Franco
De Amerikaanse regisseur en acteur James Franco en weduwe Susan Ray zullen aanwezig zijn bij de vertoning op zondag 4 september om 14.30 in de Sala Grande van het Palazzo del Cinema. Op 4 september zal ook Susan Ray's documentaire Don't Expect Too Much worden vertoond (Sala Perla, 11 uur), een behind the scenes bij We Can't Go Home Again, met Nicholas Ray, Jim Jarmusch, Victor Erice en Tom Farrell.

De vertoning wordt gevolgd door een paneldiscussie over Nicholas Ray met James Franco, kunstenaar Douglas Gordon en Henry Hopper - de zoon van Dennis Hopper, die in Rebel Without a Cause speelde (1955). Henry Hopper heeft meegewerkt aan James Franco's installatie Rebel, een hommage aan Ray's meesterwerk Rebel Without a Cause. James Franco regisseerde ook Sal (première in Venetië), een film gebaseerd op het leven van Sal Mineo, de acteur die beroemd werd door zijn rol naast James Dean in Rebel Without a Cause. De installatie Rebel is een onderdeel van de 54e Biënnale van Venetië International Art Exhibition, gemaakt door James Franco, in samenwerking met Douglas Gordon, Harmony Korine, Damon McCarthy, Paul McCarthy, Ed Ruscha en Aaron Young.

Na Venetië beleeft We Can't Go Home Again zijn Noord-Amerikaanse première op het New York Film Festival en maakt de film een wereldtournee langs onder andere New York, London, Tokio, Toronto en Sao Paulo.

EYE organiseert in het najaar 2012 in het nieuwe gebouw aan het IJ een retrospectief van het werk van Nicholas Ray, inclusief We Can't Go Home Again.

Over de restauratie
De restauratie is uitgevoerd door Susan Ray, president van de Nicholas Ray Foundation, EYE Film Instituut Nederland (beeld) en de Academy of Motion Picture Arts and Sciences' Academy Film Archive (geluid), in samenwerking met Gucci, Martin Scorsese's The Film Foundation, The Gulbenkian Foundation, Cinemathèque Fran(cc)aise, Rai Cinema en Museo Nazionale del Cinema.

Nieuw aan de digitale restauratie is de toevoeging van Ray's voice-over aan het begin van de film. Bij het digitaal verwijderen van de beschadigingen in de filmbeelden werd het oorspronkelijke handmatige proces voor het realiseren van de 'multiple image' zo veel mogelijk gerespecteerd. Ook is de soundtrack verbeterd, aan de hand van de originele opnames die Ray niet kon meenemen toen hij de film in 1973 haastig naar Cannes bracht. Zo kon de aandacht weer volledig uitgaan naar het inventieve gebruik van beeld en geluid, de experimentele kracht van de beelden, en het hand-made vakmanschap van Ray en zijn studenten.

Bij het verwijderen van de beschadigingen op de print werd het oorspronkelijke beeldproces zo veel mogelijk gerespecteerd. De uitvoerige restauratie is gebaseerd op de versie die als eerste werd vertoond op het filmfestival van Cannes. Dit is de meest complete versie die publiekelijk is vertoond.

Sandra den Hamer, directeur van EYE: "De restauratie van We Can't Go Home Again was voor EYE een van de belangrijkste projecten in de afgelopen jaren. De gerestaureerde film voegt een parel toe aan de EYE-collectie. EYE staat niet alleen voor het behoud van het nationale maar ook het internationale cinematografische erfgoed. Nicholas Ray behoort tot de categorie van de filmauteurs die de cinema opnieuw heeft uitgevonden en de geschiedenis en de kunst van het bewegende beeld heeft veranderd."

Susan Ray, president van The Nicholas Ray Foundation: "The Nicholas Ray Foundation benaderde EYE Film Instituut Nederland op advies van Marco Müller, en ik ben blij dat we dat hebben gedaan. We hadden geen betere partner kunnen vinden voor de restauratie van We Can't Go Home Again. De medewerkers van EYE hebben onafgebroken bijgedragen aan dit project met middelen, energie, intelligentie, expertise en liefde. Werken met de mensen van EYE, en in het bijzonder met Sandra den Hamer, Giovanna Fossatie en Anne Gant, is een groot plezier geweest."

Marco Müller, directeur van het Filmfestival van Venetië: "De verfijning en emotionele kracht van Ray's meervoudige beelden zijn ongeëvenaard, zelfs nu de digitale technologie deze techniek direct toegankelijk heeft gemaakt."

Michael Pogorzelski, directeur van de Academy Film Archive: "We zijn zeer tevreden dat de eerste samenwerking tussen EYE en de Academy Film Archive de restauratie was van Nicholas Ray's ambitieuze film. Samen met Susan Ray heeft het restauratieteam alle uitdagingen van dit unieke project het hoofd kunnen bieden."

We Can't Go Home Again (VS, 1973)
35mm - kleur - 90 minuten

Regie: Nicholas Ray
Producent: Nicholas Ray
Scenario: Nicholas Ray, Susan Ray
Cast & crew: Nicholas Ray, Tom Farrell, Susan Ray, Leslie Wynne Levinson e.v.a.


Noot voor redacties


EYE Film Instituut Nederland

Meer informatie (

Razende Robot Reporter