Roddelen versterkt vriendschappen op de werkvloer
Datum: 22 juni 2011
Roddelen is een belangrijke indicatie van de verhoudingen op de
werkvloer. Het kan leiden tot hechte banden tussen medewerkers in een
organisatie en zelfs tot het ontwikkelen van vriendschappen, blijkt uit
onderzoek van Lea Ellwardt. Ellwardt promoveert 30 juni aan de
Rijksuniversiteit Groningen.
Met haar onderzoek richtte Ellwardt zich vooral op de sociale relaties
tussen mensen die (onderwerp zijn van) roddelen in organisaties en
bedrijven. Hoe zien die relaties eruit, wie praat met wie en ook: over
wie? `Ik was met name geïnteresseerd in vertrouwensrelaties tussen
medewerkers en de kwaliteit van de sociale en formele relaties. Vooral
omdat je vaak niet zelf kunt kiezen met wie je samenwerkt.'
Niet negatief
Roddelen is niet per se negatief, stelt Ellwardt. `De definitie van
roddelen is praten over iemand die op dat moment niet aanwezig is. Dat
kan om negatieve gesprekken gaan, maar ook over positieve zaken.
Negatief roddelen blijkt vaker voor te komen tussen mensen met een
vertrouwensband. Logisch, vindt Ellwardt. `Iets kritisch deel je niet
makkelijk met iemand die je niet goed kent. Negatief roddelen over
iemand houdt namelijk ook risico's in. Afkeuring, bijvoorbeeld. Het is
voor de roddelaar belangrijk om erop te kunnen vertrouwen dat de
ontvanger de informatie discreet behandelt en niet verder verspreidt.'
Band versterken
Roddelen helpt om de band met iemand te versterken. Ellwart bracht
roddel en vriendschap tussen medewerkers binnen één jaar drie keer in
kaart. Medewerkers die roddelen raken na verloop van tijd vaak met
elkaar bevriend. Heel actief roddelgedrag levert echter niet meer
populariteit op in het vriendschapnetwerk. Integendeel: zodra iemand
met veel verschillende mensen roddelt wordt het vertrouwen minder en
gaat de populariteit omlaag.
Waar voor negatieve roddels een zekere vertrouwensband noodzakelijk is,
zijn mensen die positief roddelen minder selectief. Ellwardt: `Dat ligt
minder gevoelig dus dat kan met iedereen.' Ook is het bij positief
roddelen niet zo dat populaire collega's extra vaak genoemd worden.
`Dat verbaast me wel. Over iemand met veel vrienden word niet
automatisch positiever gepraat. Mensen die het onderwerp zijn van
negatieve gesprekken worden daarentegen juist wel vaker genoemd.'
Beperkt generaliseerbaar
Volgens Ellwardt is haar onderzoek slechts beperkt generaliseerbaar.
`Ik heb mijn onderzoek uitgevoerd in een sociale organisatie in de
zorgsector. Hier werken veel vrouwen, veel hebben een parttime baan en
er is een sterke hiërarchie, waarbij de bazen met name mannen zijn. Het
leek me dat zo'n mannelijke baas een aantrekkelijk onderwerp zou zijn
voor negatieve roddels. Puur omdat het niet makkelijk is om hem direct
te benaderen. In de praktijk viel dat echter heel erg mee.'
Bazen blijken vooral op een negatieve manier besproken te worden als
medewerkers geen vertrouwen in hem hebben. Omgekeerd gaat dit echter
niet op. Een baas waarin veel mensen vertrouwen, wordt niet vaker
positief besproken. Ellwardt: `Als alles goed gaat is dat niet
sensationeel en wordt het dus niet besproken.'
Roddelen als indicator
In de praktijk biedt het onderzoek vooral handvatten voor managers,
denkt Ellwardt: `Een manager die ervaart dat er veel negatief wordt
geroddeld op de werkvloer moet niet per se actie ondernemen op het
roddelen zelf. Wel kan hij het beschouwen als een indicator. Aanhoudend
negatief geroddel geeft aan dat er iets mis is. Doorgaans gaat het
daarbij om vertrouwensproblemen. Problemen die je bijvoorbeeld kunt
verhelpen door meer transparantie. Ook hoef je als baas vermoedelijk
niet bang te zijn dat er veel over je geroddeld wordt. Mits je goed
omgaat met je ondergeschikten.
Als er helemaal niet wordt geroddeld op de werkvloer is dat niet per se
goed, stelt Ellwardt. `Mensen die veel over elkaar praten hebben een
bepaalde interesse in elkaar. Doen ze dat helemaal niet, dan vinden ze
elkaar wellicht niet interessant. Daarbij heeft roddelen de nodige
positieve functies. Het is vermakelijk, je kunt de tijd er mee doden en
kan zorgen voor hechtere banden.'
Curriculum Vitae
Lea Ellwardt (Duitsland, 1981) studeerde sociologie aan de Dresden
University of Technology en deed haar promotieonderzoek bij het
Interuniversity Centre for Social Science Theory and Methodology. Ze
promoveert in de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen. Promotor is
prof.dr. Rafael Wittek en dr. Rudi Wielers en dr. Christian Steglich
zijn copromotor. De titel van het proefschrift is 'Gossip in
organizations. A social network study'. Ellwardt gaat als postdoc door
met onderzoek bij het ICS.
Rijksuniversiteit Groningen