European Union



EUCO 29/11

PRESSE 201

PR PCE 5

Opmerkingen van voorzitter Van Rompuy tijdens de laatste persconferentie van de Europese Raad

Na de economische discussie van gisteren hebben we vanochtend drie punten besproken: onze reactie op de ontwikkelingen in de Arabische wereld, migratie en vrij personenverkeer, en de toetreding van Kroatië.

Wat het eerste punt betreft: de Europese Unie zal een belangrijke rol blijven spelen in de historische ontwikkelingen die zich momenteel voltrekken in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Zonder Europa was er een Arabische lente geweest, maar zonder ons komt er geen Arabische zomer!

We zijn getuige van positieve en negatieve ontwikkelingen. Aan de positieve kant zien we, naast de democratische hervorming in Tunesië en Egypte van afgelopen lente, een grondwetshervorming in Marokko, nieuwe beloften van politieke hervormingen in Jordanië, en het opheffen van de noodtoestand en plannen voor grondwetshervormingen in Algerije.

De Europese Unie wil een bijdrage leveren aan deze veranderingen. We bieden de landen van de regio een nieuw partnerschap aan, ter bevordering van de democratische én de economische hervormingen ten behoeve van de burgers. Daarbij zullen de prestaties en behoeften van onze partners los van elkaar worden beoordeeld: "minder voor minder", en "meer voor meer".

In de meest krachtige bewoordingen veroordelen we het voortdurende geweld en de onderdrukking door het Syrische bewind tegen zijn eigen burgers. Met zijn acties ondergraaft het Syrische bewind zijn eigen legitimiteit. Gisteren heeft de EU nieuwe sancties ingesteld tegen het bewind van Assad.

In Libië handhaven we de militaire druk zolang Khadafi aanblijft. We zijn ook met onze internationale partners de democratische overgang voor na het Khadafi-bewind aan het voorbereiden.

Wat Jemen aangaat, herhalen we dat er dringend een ordelijke en brede overgang moet plaatsvinden.

De Arabische lente is ook een uitnodiging aan ons adres om met verdubbelde inspanning het vredesproces in het Midden-Oosten vlot te trekken. Alleen de hervatting van rechtstreekse onderhandelingen biedt een realistische kans om de situatie op het terrein te verbeteren en zodoende te leiden naar een blijvende en alomvattende oplossing. De Europese Raad verleent zijn volle steun aan de oproep van de hoge vertegenwoordiger aan het Kwartet om een geloofwaardig perspectief te bieden voor het opnieuw opstarten van het vredesproces. We steunen ook het Franse initiatief om in Parijs een donorconferentie te beleggen.

Tweede discussiepunt vanochtend was migratie. Dat punt had ik vorige zomer al op de agenda gezet, nog voordat het door de gebeurtenissen in de Arabische wereld een dringende aangelegenheid werd. Vandaag zijn we op vier punten tot besluiten gekomen.

In de eerste plaats kunnen we de migratiedruk op onze zuidgrenzen het best verminderen door jonge mensen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten te helpen in eigen land een toekomst op te bouwen. Een geslaagd migratiebeleid begint buiten onze grenzen. Daarom gaan de nieuwe partnerschappen met de zuidelijke buurlanden ook over migratie, mobiliteit en veiligheidsaspecten.

Ten tweede zetten we, met betrekking tot asiel, het licht voor de onderhandelingen in de Raad op groen. We vinden de recente voorstellen van de Commissie over procedures en opvangvoorzieningen een geschikte basis voor die toekomstige onderhandelingen. We houden vast aan 2012 als streefdatum voor de invoering van het gemeenschappelijk Europees asielstelsel.

Ten derde, met betrekking tot Schengen, zijn alle staatshoofden en regeringsleiders uitgesproken voorstander van vrij personenverkeer: dat is een vitale pijler van de Europese integratie en een grondrecht van de burger. Zonder aan dit basisbeginsel te tornen, vonden we het nodig de Schengenregels te verbeteren. "Er moet een beschermingsmechanisme worden ingebouwd om te kunnen reageren op buitengewone omstandigheden die een bedreiging vormen voor de Schengensamenwerking in haar algemeenheid, zonder dat het beginsel van vrij personenverkeer in gevaar wordt gebracht."

In het kader van dit mechanisme kan, in allerlaatste instantie, een beschermingsclausule worden opgenomen op grond waarvan, in een werkelijk kritieke situatie, als een lidstaat niet langer in staat is zijn verplichtingen na te komen, bij wijze van uitzondering opnieuw controles aan de binnengrenzen kunnen worden ingevoerd.

Een dergelijke maatregel zou dan worden genomen op basis van specifieke objectieve criteria en een gemeenschappelijke beoordeling, voor een strikt beperkte toepassing en tijdsduur, met dien verstande dat in dringende gevallen snel moet kunnen worden opgetreden.

Als vierde en laatste punt zou ik eerste minister Orban willen gelukwensen met het eerder deze week bereikte akkoord over Frontex, ons agentschap voor de buitengrenzen, te versterken. Zo kan Frontex nu bijvoorbeeld verbindingsofficieren in derde landen stationeren -- hetgeen aansluit bij het nieuwe nabuurschapsbeleid. Van nu af aan zullen de operaties verricht worden door de zogeheten "Europese grenswachtteams".

Wat Kroatië betreft heeft de Europese Raad vandaag de weg geëffend voor de toetreding van Kroatië tot de EU als 28ste lidstaat. We verwachten dat de Raad de toetredingsonderhandelingen zeer spoedig, nog vóór eind juni, zal afronden. We zouden dan nog vóór het einde van het jaar het toetredingsverdrag ondertekenen.

De toekomstige toetreding van Kroatië geeft een nieuwe impuls aan de Europese roeping van de landen van de Westelijke Balkan.

We zien u graag later vanmiddag terug voor een persbijeenkomst met ons drieën en eerste minister Kosor van Kroatië.

Ten slotte heeft de Europese Raad de heer Mario Draghi per
1 november 2011 benoemd tot president van de Europese Centrale Bank. We zijn er allen van overtuigd dat de heer Draghi zich een sterk en onafhankelijk leider van de ECB zal betonen en de traditie van de eerste twee presidenten zal voortzetten. Dat is een vereiste in gewone tijden, en onontbeerlijk in moeilijke tijden.

Voordat ik voorzitter Barroso het woord geef, wil ik nogmaals eerste minister Orban gelukwensen met het uitstekende werk dat hij heeft verricht gedurende het Hongaarse voorzitterschap van de Raad. We hebben zeer nauw samengewerkt en ik ben blij dat ik met u kan blijven voortwerken in de Europese Raad.