Toekomst Fokuswonen ernstig bedreigd door kabinetsplannen
Zelfstandig leven en wonen voor mensen met zware lichamelijke handicap zeer onzeker door kabinetsplannen
GRONINGEN, 20110628 -- Kunnen mensen met een zware lichamelijke handicap ook na januari 2012 nog vrij en onafhankelijk wonen en leven? Die vraag houdt de ruim 1300 cliënten van het Fokuswonen bezig, nu het kabinet van plan is de speciale subsidieregeling op te heffen en het Fokuswonen vanaf januari 2012 uit de AWBZ te financieren. Zonder speciale regelingen past het Fokuswonen niet in de AWBZ en vervalt de 24-uurs beschikbaarheid van hulp op afroep. Een groot deel van de cliënten zal dan moeten verhuizen naar verpleeg- of verzorgingshuis.
In een brief aan de Tweede Kamer heeft de staatssecretaris op 22 juni haar plannen bekendgemaakt. Deze pakken desastreus uit en betekenen een bedreiging voor het voortbestaan van het Fokuswonen. Onder cliënten en medewerkers heerst grote onrust. Met een door de cliëntenraad van Fokus opgezette steunbetuigingactie zijn de afgelopen weken bijna 34.000 handtekeningen verzameld. Deze worden op dinsdag 28 juni in Den Haag aangeboden.
Het kabinet wil de huidige subsidieregeling voor het Fokuswonen met ingang van 1 januari 2012 opheffen. Het Fokuswonen zal daarna uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) moeten worden gefinancierd. Vijf eerdere pogingen in de afgelopen acht jaar zijn mislukt. Steeds bleek dat de regels van de AWBZ grote schade aanbrengen aan de 24-uursbeschikbaarheid en het dienstenpakket van het Fokuswonen. De staatssecretaris voor Volksgezondheid wil nu doorzetten. Daardoor wordt de mogelijkheid om zelfstandig, vrij en onafhankelijk te kunnen wonen en leven bedreigd. Zelfs zo, dat voor het voortbestaan van het Fokuswonen moet worden gevreesd. Cliënten zullen dan aangewezen zijn op verblijf en zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen. Zij verliezen hun eigen, gewone bestaan midden in de maatschappij.
Fokus is geschokt over de brief van de staatssecretaris van 22 juni. Directeur Okko Jongsma: ‘Het is een desastreuze brief voor onze cliënten. Ze voert de Kamerbreed aangenomen motie niet uit, ze regelt de 24-uurs beschikbare hulp op afroep niet, het dienstenpakket wordt versnipperd over AWBZ, WMO en Zvw, er is onvoldoende financiering en er is niets gedaan met reacties van cliëntenraad en Fokus op allerlei uitgebrachte rapporten.’
Nog in april heeft de Tweede Kamer de motie Wolbert (PvdA), Venrooy (VVD) en Agema (PVV) Kamerbreed aangenomen, waarin de staatssecretaris wordt opgeroepen het Fokuswonen te laten voortbestaan als zij de financiering wenst te veranderen. Het Fokuswonen heeft zijn waarde in de afgelopen 30 jaar ruimschoots bewezen en is nog steeds een uniek concept, waardoor cliënten eigen regie hebben over wonen, leven en zorg. Het sluit naadloos aan op de toekomstvisie van het kabinet op hoe de langdurige zorg in Nederland georganiseerd zou moeten worden.
‘De klok dreigt nu 30 jaar te worden teruggezet, aldus directeur Okko Jongsma van Fokus. Cliënt Sandra Wieringa uit Apeldoorn is ook duidelijk: ‘Ik moet kunnen rekenen op 24-uurs assistentie op afroep, dat is voor mij van levensbelang in verband met hulp bij beademing. Als ik het benauwd krijg, moet er meteen iemand komen om mij te helpen. Als dat niet meer kan, betekent dat voor mij dat ik naar het verpleeghuis moet en dat wil ik niet. Ik pas daar niet, ik hoor daar niet’. Jongsma bespeurt onder cliënten veel onrust en onzekerheid over de toekomst. ‘Het gaat om de vraag of je nog gewoon midden in de maatschappij kunt wonen en je leven kunt indelen, zoals u en ik. Het gaat om een groep mensen die zich ooit uit de instellingen in de bossen heeft vrijgevochten. Die willen niet meer terug naar de hel, zoals ze dat eerder hebben ervaren’.
Het is voor Jongsma onbegrijpelijk dat het ministerie doorzet, terwijl het tegelijkertijd het Fokuswonen als concept waardeert en wil behouden. ‘Het gaat niet om een bezuiniging, maar om een bureaucratische actie, met desastreuze gevolgen voor de 1300 mensen die er gebruik van maken’. Cliënten en directie van Fokus rekenen erop dat de Tweede Kamer de vorige week gepresenteerde plannen niet zal goedkeuren en dat pas zal doen als er voldoende maatregelen zijn genomen om de toekomst van het Fokuswonen in de AWBZ te waarborgen. Volgens Jongsma is daarvoor een simpele en afdoende oplossing beschikbaar binnen de AWBZ: ‘En die is op een achternamiddag te regelen. Simpel, door een apart paragraafje op te nemen. Dat weet ook het ministerie’.
De onzekere toekomst heeft gezorgd voor de nodige onrust onder de cliënten en medewerkers van Fokus. Via een kaartenactie en een online petitie is de afgelopen periode steun verzameld voor het Fokuswonen. De actie ‘Ik steun het Fokuswonen! ’ van de cliëntenraad van Fokus heeft bijna 34.000 handtekeningen opgeleverd. Die handtekeningen zullen op dinsdag 28 juni om 13.30 uur worden aangeboden aan de vaste Kamercommissie van Volksgezondheid. Met de steunbetuigingen wil de cliëntenraad van Fokus een duidelijk signaal afgeven aan de politiek.
Fokus maakt al ruim dertig jaar gewoon wonen voor mensen met een zware lichamelijke handicap mogelijk. Een Fokusproject bestaat uit 12 tot 20 volledig aangepaste huurwoningen, verspreid in een woonwijk en in de buurt van een hulppost van Fokus. Vanuit die post kan hulp worden opgeroepen voor algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Het bijzondere van Fokus is dat de assistentie 24 uur per etmaal, zeven dagen per week, beschikbaar is en op afroep en aanwijzing van de cliënt wordt verleend. Zo kunnen cliënten in alle vrijheid zelf bepalen hoe zij willen wonen, leven en werken. De cliënt heeft hierdoor dus de regie over zijn of haar eigen leven.