Persbericht 27 juni 2011
Emoties verbeteren kwaliteit oordeelsvorming van rechters
Veel mensen denken dat de rechter zonder emotie recht moet toepassen, met het gevolg dat elke vorm van betrokkenheid aanleiding kan zijn om partijdigheid aan te nemen. Maar promovenda Maria IJzermans stelt in haar onderzoek vast dat de invloed van emoties op de oordeelsvorming van professionele rechters onvermijdelijk is. Emoties blijken juist kennis op te leveren, die tot een evenwichtig oordeel leidt.
In de moderne rechtswetenschappelijke literatuur wordt nauwelijks aandacht besteed aan de rol van emoties in het recht of de rechtspleging. Toch is de emotionele staat van de rechter steeds van invloed omdat het beleven van een emotie kennis oplevert van een geheel eigen aard. Dit is de reden dat emoties kunnen helpen om een rechter te overtuigen en bij kunnen dragen aan de kwaliteit van hun rechterlijk oordeel
Het feit dat rechterlijke emoties de taakuitoefening mede bepalen, beinvloedt de eisen die de rechtzoekenden aan rechtspraak stellen. IJzermans concludeert verder dat
- rechters zich bewust moeten zijn van de emotionele valkuilen die kunnen leiden tot het negeren van goede argumenten
- een pleiter alleen passende emoties mag wekken en een rechter alleen passende emoties mag toelaten
- emotionele middelen kunnen helpen om een professionele rechter te overtuigen, ook in de moderne rechtspraak. Een moderne pleiter kan nog steeds de klassieke retorische adviezen gebruiken om de emoties van de rechter te bespelen en daardoor zijn overtuigingskracht te vergroten.
Tegenstrijdige eisen rechtzoekenden
De rechtzoekenden stellen tegenstrijdige eisen aan de manier waarop rechters omgaan met emoties. Enerzijds eisen zij dat de rechter boven de eigen emoties en die van betrokkenen staat om tot een objectief oordeel te komen en anderzijds eisen zij dat de rechter empathisch is en bij zijn oordeel rekening houdt met hun emoties. Inzicht in de werking van emoties en het gebruik van emotionele overtuigingsmiddelen bieden de rechter de mogelijkheid tegemoet te komen aan de tegenstrijdige eisen die de rechtzoekenden stelle
Maria IJzermans (Bergen op Zoom, 1951) studeerde Nederlands recht aan de Universiteit van Tilburg (toen nog Katholieke Hogeschool Tilburg) en is werkzaam bij de Tilburg Law School.
Universiteit van Tilburg
Universiteit van Tilburg