Rijksoverheid

Toespraak van minister-president Mark Rutte op Veteranendag 2011, Den Haag, 25 juni 2011

Toespraak | 25-06-2011

Koninklijke Hoogheid, veteranen, jongens en meisjes, dames en heren

Een van de deelnemers aan het scholenproject van het Veteraneninstituut maakte op een basisschool ooit zoveel indruk met alle onderscheidingen op zijn uniform, dat een leerling spontaan tegen hem zei: 'U hebt vast iets goeds gedaan'.

Mooier en treffender kan het eigenlijk niet worden gezegd. Want, veteranen, u hebt iets goeds gedaan. In welk land en in welke periode u ook actief onder de wapenen bent geweest, uw inzet voor vrede en veiligheid verdient blijvend onze dank en ons grote respect. En daar betrek ik meteen de veteranen van morgen bij - de mannen en vrouwen die nu actief zijn in brandhaarden over de hele wereld. Uw werk voor de mensen daar zorgde en zorgt ook voor stabiliteit hier. Ik kan het niet genoeg benadrukken.

Daarvoor spreken wij vandaag hardop onze dank en ons respect uit, op deze jaarlijkse Veteranendag. Een dag die sinds de start in 2005 is uitgegroeid tot een landelijk evenement dat in alle provincies en in honderden gemeentes wordt gevierd. Of om het met het thema van Veteranendag 2011 te zeggen: veteranen staan midden in de samenleving, zichtbaarder dan ooit.

En dat is terecht, want té lang konden uitgezonden militairen bij thuiskomst hun verhaal niet kwijt. Té lang werd er in de samenleving nauwelijks naar hen geluisterd. Té lang hebben we met elkaar net gedaan alsof een militaire uitzending gewoon een baan is als alle andere. Maar dat is natuurlijk niet zo. Een militair die wordt uitgezonden, maakt hele andere dingen mee dan een banketbakker of iemand die iedere dag naar kantoor gaat. Iedereen begrijpt dat het risico op een muisarm in niets te vergelijken is met de voortdurende dreiging van een vijandelijke aanval. Ook niet in mentaal opzicht. En iedereen begrijpt dat de onzekerheid voor het thuisfront van een uitgezonden militair veel en veel groter is dan voor al die gezinnen waar iedereen om zes uur aanschuift voor het avondeten.

U hebt dus iets bijzonders gedaan en een prestatie geleverd die erkenning verdient. Die erkenning, dat is het wezen van Veteranendag en het is ook de onderliggende gedachte van de nieuwe Veteranenwet. Natuurlijk is elke missie en elke uitzending anders. Zoals ieder mens anders is. Maar wat u bindt, jonge én oude veteranen, is dat u onder de moeilijkste omstandigheden het verschil heeft gemaakt in dienst van de vrede. Met alle gevaren en moeilijkheden die daarbij horen. Maar ook met alle positieve ervaringen en kameraadschappen voor het leven die dat oplevert.

Want dat is het paradoxale: veel veteranen kijken terug op een zware, maar ook een hele mooie tijd. Dat hoor je regelmatig terug. Als je zelf nooit uitgezonden bent geweest, is dat misschien moeilijk voorstelbaar. Net zoals het voor veel mensen moeilijk voorstelbaar is wat een uitzending met je kan doen. Ik ben daarom persoonlijk nog steeds blij dat ik in augustus 2007 het voorrecht had de Nederlandse troepen in Afghanistan te mogen bezoeken. Ik was daar op uitnodiging van SACEUR, de opperbevelhebber van de NAVO in Europa, en het was een ervaring die me altijd bij zal blijven.

Wat ik echt nooit meer vergeet is dat beeld uit Kamp Holland van het opengeslagen condoleanceregister voor sergeant Martijn Rosier, die net was gesneuveld bij een aanslag met een geïmproviseerde bom. Zo tastbaar en dichtbij - het was en is om stil van te worden. Alles aan die situatie was indrukwekkend: het intense verdriet bij iedereen in het kamp, van hoog tot laag. Maar ook de geweldige saamhorigheid en de kracht die daar van uitging. En niet te vergeten: de professionaliteit en de hoge kwaliteit van onze strijdkrachten. Want dat mag op een dag als vandaag ook wel eens gezegd worden: de Nederlandse militair behoort internationaal gezien tot de top. En daar mogen we trots op zijn.

Je hoort vaak zeggen: `veteraan ben je voor het leven', en dat klopt. Daar ben ik sinds mijn bezoek aan Afghanistan wel van doordrongen. Als je zo'n intense ervaring hebt doorgemaakt, laat je dat nooit meer los. Al was het alleen maar omdat veel veteranen via de media steeds opnieuw geconfronteerd worden met de gebeurtenissen van vroeger. Zoals oud-marinier Theo van Hees, de spreker na mij, zich altijd het lot is blijven aantrekken van de Papoea's op Nieuw-Guinea. Of recenter, de arrestatie van Ratko Mladic die begrijpelijkerwijs veel heeft losgemaakt, zowel bij de nabestaanden van de slachtoffers als bij de Dutchbatters van toen. Aan de ene kant is er vreugde om het feit dat het recht nu eindelijk zijn loop kan hebben. Maar er is ook verdriet en er zijn moeilijke herinneringen aan momenten van volslagen machteloosheid.

Vandaag, op Veteranendag, is er ruimte voor alle emoties. Het is een dag om samen terug te kijken op de zware dagen. Maar het is ook een dag om mooie herinneringen op te halen en oude vriendschapsbanden te versterken. Wat ik alle oudere, jongere en toekomstige veteranen van Nederland van harte toewens, is dat het in hun omgeving elke dag een beetje Veteranendag is. Want vergeet niet: u hebt iets goeds gedaan, iets bijzonders.

Ik wens iedereen een hele mooie Veteranendag toe.

Dank u wel en wie weet: tot straks op het Malieveld en anders tot volgend jaar.