Van seksistische werksituaties worden vrouwen âqueen beesâ
Wil je als organisatie meer vrouwen aan de top, dan lukt dat niet door
simpelweg een paar vrouwen op topposities te zetten, stellen Leidse
onderzoekers. Beter verander je de seksistische organisatiecultuur,
want die zorgt voor queen bee-gedrag: vrouwen vechten voor hun eigen
positie en niet voor hun seksegroep.
Seksistische organisatieculturen
Vrouwelijke leidinggevenden hebben een slechte reputatie. Sommigen
gedragen zich als queen bees: ze distantiëren zich van hun vrouwelijke
ondergeschikten, werken hen tegen in de ontwikkeling van hun carrière
en ontkennen dat seksediscriminatie nog bestaat. Een nieuwe studie op
basis van onderzoek bij de politie, gepubliceerd in Psychological
Science, concludeert dat het niet juist is om vrouwen de schuld te
geven van dit gedrag, maar dat seksistische organisatieculturen dit
gedrag stimuleren.
Andere standaarden
Organisatiepsychologe dr. Belle Derks doet onderzoek naar hoe vrouwen
reageren op seksisme. Op basis van observaties van vrouwen in
werksituaties stelt zij dat vrouwen vaak aan andere standaarden moeten
voldoen dan mannen. Competitief gedrag, vaak positief als bestempeld
bij mannen, wordt negatief geïnterpreteerd bij vrouwen..
Werksituatie beschrijven
Derks voerde de studie uit in samenwerking met dr. Colette van Laar,
prof.dr. Naomi Ellemers en Kim de Groot. Ze namen een online
vragenlijst af onder 63 senior politievrouwen werkzaam in drie
verschillende politiekorpsen. De ene helft van de respondenten moest
een werksituatie beschrijven waarin ze naar hun mening gediscrimineerd
waren of seksistische uitlatingen hadden gehoord. De andere helft werd
gevraagd een werksituatie te beschrijven waarin hun geslacht juist
helemaal geen punt was geweest en ze waardering hadden ontvangen voor
hun persoonlijke kwaliteiten.
Leiderschapsstijl
Vervolgens werden de vrouwen gevraagd hun leiderschapsstijl te
beschrijven, aan te geven hoe sterk zij verschilden van andere vrouwen
en of seksisme nog bestond binnen de politie. Hoe de respondenten deze
vragen beantwoordden was afhankelijk van de sterkte van hun vrouwelijke
identiteit.
Vrouwen die net herinnerd waren aan hun ervaringen met
seksediscriminatie antwoordden als queen bees â ze rapporteerden een
mannelijkere leiderschapsstijl, gaven aan heel anders dan andere
vrouwen te zijn en ontkenden sterker dat seksediscriminatie nog
voorkwam bij de politie â maar alleen als ze hadden aangegeven zich
niet te identificeren met andere vrouwen binnen de politie. Vrouwen die
zich sterk identificeerden met andere vrouwen vertoonden een
tegenovergestelde reactie: Wanneer zij nagedacht hadden over seksisme
dan waren ze juist meer bereid om andere vrouwen te mentoren en vooruit
te helpen in hun carrière.
Voor zichzelf vechten
âAls je vrouwen op topposities zet, zonder iets te doen aan
seksevooroordelen in de organisatie, dan worden zij gedwongen zich te
distantiëren van andere vrouwen,â zegt Derks. âAls vrouwen moeten
kiezen tussen hun eigen kansen en de kansen van hun seksegroep, zullen
sommige kiezen om voor zichzelf te vechten. Waarom zouden ze ook voor
hun groep opkomen? Mannen hoeven dat toch ook niet?â
Onderzoek
Belle Derks, Colette van Laar, Naomi Ellemers, and Kim De Groot. Gender
Bias Primes Elicit Queen Bee Responses among Senior Police Women.
Psychological Science, 2011
Universiteit Leiden