Universiteit van Tilburg
Persbericht 20 juni 2011
Cadetten voelen zich `anders' dan anderen, maar niet `meer' of `beter'
Dissertatie Jos van Schilt over zelfbeeld bij cadetten Nederlandse
Defensie Academie
Het elitegevoel onder aspirant-officieren, en daarmee het zelfbeeld van
de cadetten, is de afgelopen decennia afgenomen. Dat constateert Jos
van Schilt op grond van onderzoek binnen de Nederlandse Defensie
Academie. In zijn proefschrift gaat hij in op de maatschappelijke
ontwikkelingen als democratiseringsproces, individualisering en
informalisering, die hieraan bijgedragen hebben. Hij doet dat aan de
hand van gesprekken met oud-officieren en documenten uit het archief
van het Cadettencorps.
Als gevolg van bovengenoemde maatschappelijke processen is de
Koninklijke Militaire Academie (onderdeel van de Nederlandse Defensie
Academie) geleidelijk veranderd van een gesloten instituut naar een
relatief open instituut. Het eerste opleidingsjaar daarvan functioneert
als een snelkookpan waarin de professionele attitude van de
aspirant-officier geïnternaliseerd wordt.
Uit het door Van Schilt uitgevoerde kwantitatieve onderzoek onder 357
cadetten blijkt dat de huidige aspirant-officieren zich niet zozeer
`meer' of `beter' voelen, maar wel `anders'. Ook dit sluit aan bij de
huidige maatschappelijke ontwikkelingen, waarbij sociale groepen de
behoefte voelen zich te onderscheiden in een steeds meer
gefragmenteerde samenleving. Een derde van de cadetten echter, rekent
zich wel tot de `crème-de-la-crème' van de samenleving. Deze cadetten
bevinden zich vooral onder mannelijke eerstejaars aspirant-officieren,
die behoren tot de landmacht, die krijgswetenschappen studeren en van
wie de vader beroepsmilitair en gelovig is.
Elitair zelfbeeld cadetten niet wenselijk
Het collectieve zelfbeeld wordt bepaald door onder meer de ontgroening,
onderlinge sociale controle, het hechten van belang aan etiquette, en
het ervaren van trots op de cadettenidentiteit. Dat dit
socialisatieproces een dergelijke invloed heeft op het collectieve
zelfbeeld is zowel theoretisch als beleidsmatig interessant; immers,
hoewel het elitegevoel geërodeerd lijkt, kan het effect van vorming op
het zelfbeeld niet ontkend worden. Binnen de Nederlandse Defensie
Academie geldt de opvatting dat een elitair zelfbeeld niet wenselijk
is, maar dat de individuele en collectieve deugden als loyaliteit,
discipline, eer, integriteit en eerlijkheid dit wel zijn. Van Schilt
stelt dat het aan beleidsmakers en politiek is om uit te maken welke
balans in de meerduidige effecten van het socialisatieproces acceptabel
en gewenst zijn.
Jos van Schilt (1972, Tilburg) studeerde geschiedenis aan de
Universiteit van Utrecht. Momenteel werkt hij als docent geschiedenis
bij het Onze Lieve Vrouwelyceum in Breda.