Nederlandse Vereniging van Journalisten

Online Nieuws: Copyright of Commons

maandag 20 juni 2011 | Afgelopen week verscheen de discussiebundel Online Nieuws: Copyright of Commons, waarin een gevarieerd aantal auteurs de verschillende kanten van het auteursrechtdebat belicht. Onder invloed van digitalisering en internet is de afgelopen jaren de discussie over auteursrechten in het journalistieke veld opgelaaid. Enerzijds wordt het belang van de online rechten van de makers benadrukt met de conclusie dat het traditionele systeem van auteursrechten in de digitale wereld aan een update toe is. Anderzijds geldt de mening dat auteursrecht in deze digitale tijd een achterhaald systeem is. De sector zou zich beter kunnen richten op nieuwe manieren om geld te verdienen met nieuws. De bundel, samengesteld door Piet Bakker en Mijke Slot, is digitaal beschikbaar gemaakt op de website van het Designing the Daily Digital project (3D):
www.dailydigitaldesign.com.

Een van de auteurs, NVJ-secretaris Thomas Bruning, bepleit in de bundel een eerlijk deel voor zowel auteurs als exploitanten. De scheppende partijen profiteren niet evenredig van de vermarkting van content. Hun rechten hebben ze immers gedwongen uit handen moeten geven, aldus Bruning. Maar ook exploitanten van die rechten, de omroepen en uitgevers, weten zelf geen geld te verdienen aan het digitale (her)gebruik. Hiervoor zijn oplossingen denkbaar, aldus Bruning, maar die vragen wel een wezenlijke wijziging in gedrag en regelgeving.

Bruning pleit in zijn essay voor het zogenaamd "Eerlijk Deel"-beginsel, waarbij makers een vooraf vastgesteld deel ontvangen van de opbrengsten van alle denkbare digitale exploitatievormen.
Het zogenoemde auteurscontractenrecht is wel bittere noodzaak om de uitgangspositie te creëren, waarbij makers een redelijke vergoeding (lees eerlijk deel) voor ander gebruik kunnen bedingen. Via dit auteurscontractenrecht, zou machtsongelijkheid kunnen worden gecorrigeerd en collectieve rechtenorganisaties in de positie kunnen worden gebracht om solide afspraken te maken.

De werkelijkheid van het digitale domein is dat de consument het normaal vindt om 40 euro per maand voor kabel- en internetdoorgifte te betalen, maar geen zin heeft om nog eens apart af te rekenen voor onderdelen van het aanbod. Volgens Bruning verkeren contentleveranciers zoals uitgevers en omroepen in dezelfde machtspositie ten opzichte van partijen als Google, Apple en kabelmaatschappijen als de freelancer ten opzichte van de uitgevers en omroepen. De machtsverhoudingen zijn op beide fronten volledig uit evenwicht. Thomas Bruning: `Naast een eerlijk deel voor de makers zou er ook een eerlijk deel voor alle contentleveranciers en makers samen moeten worden afgesproken in het digitale domein. Een (auteursrechtelijke) heffing op inkomsten bij contentgebruikende partijen en een heffing op de kabel- en internetdoorgifte aan de distributeurs zou kunnen leiden tot een herstel van machtsevenwicht.' (Online Nieuws: Copyright of Commons: Auteurs én exploitanten een eerlijk deel! door Thomas Bruning, pagina 26).

Bijdragen aan Online Nieuws: Copyright of Commons zijn afkomstig van:

Erwin Angad-Gaur, voorzitter en medeoprichter van het Platform Makers; Piet Bakker, lector Crossmediale Kwaliteitsjournalistiek aan de Hogeschool Utrecht en universitair hoofddocent aan de afdeling Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam; Bart Bouter, directeur van Auxen, voorheen Cozzmoss; Jens van den Brink, media-advocaat;
Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ);
Arjan Dasselaar, journalist en schrijver van boeken over ondermeer internetresearch, crossmediale journalistiek en digitale criminaliteit;

Arnoud Engelfriet, ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht; Erik Huizer, algemeen directeur van TNO Informatiemaatschappij en deeltijd hoogleraar "Internet toepassingen" bij de afdeling media- en cultuurwetenschappen van de Universiteit Utrecht; Arjan van der Knaap, voorzitter van de FreeLancers Associatie (FLA), de belangenvereniging voor journalisten en publicisten die over hun eigen auteursrecht beschikken;
Michiel Kramer, hoofd secretariaat economische en juridische zaken van het Nederlands Uitgeversverbond (NUV);
Mijke Slot, research scientist bij TNO en wetenschappelijk docent aan de Erasmus School of History, Culture and Communication (Erasmus Universiteit Rotterdam) en Academic Director van een postacademische seminarreeks (Erasmus Academie);
Kees Spaan, oud-voorzitter De Nederlandse Dagbladpers, tegenwoordig NDP Nieuwsmedia;
Evi Werkers, onderzoeker verbonden aan het Interdisciplinair Centrum voor Recht en ICT (ICRI) in Leuven waar ze zich toelegt op auteurs- en mediarechtelijke aspecten van eCultuur en online media; Herman Wolswinkel, beleidsadviseur public affairs bij NDP Nieuwsmedia.