Raad voor de Rechtspraak
Verhoging griffierechten risico voor maatschappij
Den Haag , 20-6-2011
De voorgenomen verhoging van griffierechten zal negatieve effecten
hebben op de samenleving en de economie. Dat stelt de Raad voor de
rechtspraak in een advies aan de Minister van Veiligheid en Justitie
over het wetsvoorstel Kostendekkende griffierechten.
Invoering van de kostendekkende griffierechten maakt de gang naar de
rechter vooral voor burgers, maar ook voor bedrijven, een stuk
moeilijker. De gedachte dat rechtspraak een (particuliere)
nutsvoorziening is waarvan de kosten ten laste van de gebruiker dienen
te komen, miskent de belangrijke rol die goede rechtspraak voor de
gehele samenleving vervult.
In Nederland wordt weinig geprocedeerd. Een zeer gering percentage
juridische conflicten komt uiteindelijk bij de rechter terecht. Het
verder terugdringen van het beroep op de rechter is onwenselijk. Als
mensen er door de hoge kosten van afzien om een rechtszaak te starten,
ontstaan andere mechanismen om conflicten op te lossen. De kans bestaat
dat mensen hun verplichtingen gaan ontduiken. Zij worden op de naleving
ervan toch niet aangesproken. De hogere tarieven maken het ook
moeilijker om via de bestuursrechter het handelen van de overheid te
controleren.
Economisch belang
Een toegankelijke rechtspraak draagt bij aan een gunstig
investeringsklimaat en heeft per saldo een positief effect op de
economie. Terugdringing van de rol van de rechtspraak in de samenleving
kan een negatief effect op de economie hebben. De economie kan slechts
draaien als de naleving van contracten uiteindelijk via de rechter kan
worden afgedwongen.
Verstek
Beperking van de toegang voor burgers tot het recht kan er in de hogere
tariefzones toe leiden dat vermogende partijen procedures starten
terwijl zij weten of kunnen vermoeden dat de gedaagde partij het
griffierecht niet kan betalen. Dit kan voor de gedaagde partij reden
zijn geheel af te zien van het verweer en verstek te laten gaan. In dit
geval kan de civiele rechter niet anders dan de gedaagde in het
ongelijk stellen. Hij heeft niet de bevoegdheid om de zaak inhoudelijk
te behandelen als de gedaagde verstek laat gaan. Dit is een ongewenste
situatie.
In het wetsvoorstel worden volgens de Raad de grenzen van het
aanvaardbare opgezocht waar het gaat om de toegang tot de rechter. Met
name om die reden wordt geadviseerd het wetsvoorstel niet in deze vorm
in te voeren.
PDF Advies wetsvoorstel kostendekkende griffirechten