Wageningen Universiteit en Researchcentrum
17 jun 2011
Onderdeel: Alterra
Voorkomen van landdegradatie is voorwaarde voor voedsel- en
energiezekerheid
Vandaag is de wereldwijde âDag van de Verwoestijningâ. De wereld kampt
met grote vraagstukken over voedselzekerheid en energievoorziening.
Grondgebonden gewasproductie voor mens, dier, energie en industrie
staat dan ook volop in de belangstelling. Landgebruik dat gericht is op
het voorkomen van landdegradatie is één van de randvoorwaarden om
voldoende gewasproductie te garanderen. Â
Het DESIRE-project (http://www.desire-project.eu/) werkt aan verbeterde
vormen van landgebruik om landdegradatie te voorkomen. Bijvoorbeeld in
het Cauquenes-district in de binnenlanden van Chili. Daar ondervinden
boeren economische terugslag van de uitputting en afspoeling van de
bodem. Het mediterrane klimaat speelt hierin een rol, maar vooral ook
de landbouwpraktijk die een evenwicht zoekt tussen het afwisselen van
teelten, begrazing en bewerking van de bodem. Experimenten met
uitgekiende rotaties van groenten, granen en begrazing tonen aan dat
het mogelijk is via biologische fixatie beter gebruik te maken van
stikstof uit de lucht, en daarmee 50 tot 80% te besparen op
stikstofbemesting.
Een andere opzienbarende uitkomst is dat een combinatie van
niet-ploegen (âno tillageâ) en diepploegen (âsubsoilingâ) zorgt voor
een optimale vochthuishouding van de bodem voor de graanteelt, en voor
minimale afspoeling van regenwater. Deze experimenten werden actief
besproken met de betrokken boerenorganisaties en het Chileense
ministerie van Landbouw, waardoor zoân 600 boeren tijdens velddagen
kennis konden nemen van de gebruikte methoden en konden worden
bijgepraat over nieuwe projecten die voortkomen uit DESIRE. âDit
project is een voorbeeld van hoe wetenschap dichtbij belanghebbenden
gebracht kan worden in gebieden met landdegradatie, â zegt
projectleider Coen Ritsema van Alterra, onderdeel van Wageningen UR.
âOnze formule werkt dankzij de unieke combinatie van veldonderzoek,
biofysisch- en sociaal-economisch modelonderzoek, en een participatieve
benadering waarin NGOâs een belangrijke rol spelen.â
Het DESIRE-project helpt direct doelen te realiseren van de UN
Convention to Combat Desertification (UNCCD), en indirect door de
contacten van de onderzoekteams met regionale en nationale bestuurders
in de 16 landen waar het project loopt. Deze conventie van de Verenigde
Naties wordt ook wel âThe African poor conventionâ, genoemd, om het
contrast aan te geven in de aandacht van politiek, wetenschap en de
media met de conventies over klimaat en biodiversiteit van de VN. Toch
is de UNCCD één van de drie grote VN-conventies die zoân 20 jaar
geleden werden opgericht uit zorg voor de leefomgeving. De zorg van de
UNCCD betreft droge gebieden (âdrylandsâ), die wereldwijd zoân 40% van
het landoppervlak beslaan. Gebieden waar landbouw gehinderd wordt door
allerlei vormen van landdegradatie, zoals bosbranden, verzouting,
bodemerosie of watertekorten als gevolg van oprukkende steden.
âForests keep drylands workingâ is het thema van de UNCCD voor 2011.
DESIREâs werk in Portugal laat nieuwe manieren zien om het risico op
bosbranden te verminderen, door het verwijderen van vegetatie langs
âfire break stripsâ en âprescribed burningâ. Deze technieken zijn onder
meer gebaseerd op onderzoek naar de effecten van bosbranden op bodem,
vochthuishouding en bodemerosie, waarop Cathelijne Stoof onlangs
promoveerde. Meer over deze technieken en DESIRE is te zien in dit
filmpje. http://www.youtube.com/watch?v=K23D3wbUt3k