ChristenUnie
Wiegman: kabinet, stop de afbraak van de PGB (Opinie ND)
Thursday 09 June 2011 16:39 De aangekondigde maatregelen om het gebruik
van het persoonsgebonden budget (pgb) te beperken heeft afgelopen week
veel losgemaakt. Uit inmiddels duizenden mails en reacties wordt
duidelijk wat het verdwijnen van het pgb betekent voor mensen. Mooie
vormen van zorg die dankzij het pgb mogelijk waren, zullen verdwijnen.
Zorg op maat, waarbij mensen zelf de regie hebben. Zorg die een
instelling niet geeft. Voor veel gezinnen maakt het pgb een balans
mogelijk, om met een kind of een van de ouders met een beperking te
kunnen blijven samenleven. Partners kunnen bij elkaar blijven.
Alleenstaanden kunnen het dankzij een pgb redden in hun eigen omgeving.
Staatssecretaris Veldhuijzen omschrijft de maatregel als een
`ombuiging' en `herinrichting', maar in de praktijk is het simpelweg
een bezuiniging die veel pijn zal veroorzaken en die de kosten van de
zorg zal laten stijgen. De pgb-hulp is per cliënt ongeveer 20 tot 25
procent goedkoper dan de zorg die via instanties (in natura) wordt
verleend. Het risico is groot dat veel mensen bij het verdwijnen van
het pgb aan zullen kloppen bij de duurdere zorg in natura. En dat
terwijl er alternatieven en betere keuzes mogelijk zijn.
Allereerst is het voor een gezonde toekomst van het pgb noodzakelijk
dat het pgb niet vervuild wordt door budgethouders die om andere
redenen dan eigen regie een pgb nemen. Die redenen zijn vaak dat zorg
in natura geen maatwerk kan leveren of met wachtlijsten kampt. Het
alternatief is dan een pgb en juist dat zorgt voor problemen in het pgb
door de grote toename van het aantal budgethouders. De zorg in natura
moet daarom zowel op inhoud, levering en persoonsvolgende financiering
stevig verbeterd worden. Dat zal het aantal pgb's doen teruglopen.
Een pgb zou alleen toegekend moeten worden als `het kunnen voeren van
eigen regie door de budgethouder' aangetoond kan worden. Het maken van
de pgb-test en het opmaken van een pgb-plan zouden gekoppeld moeten
worden aan de toelating tot het pgb. Dat raakt dus ook mensen die niet
zelf of met hulp van naasten de zorg praktisch kunnen regelen,
verantwoorden en een administratie bijhouden. Voor hen zal de zorg in
natura, mits stevig verbeterd, de goede voorzieningen bieden.
Daarnaast zijn er bezuinigingsmogelijkheden door het inperken van het
pgb via bemiddelingsbureaus, in het verlagen van het maximum pgb-
tarief voor inwonende gezinsleden, het beperken van inhuur van
uitsluitend inwonende gezinsleden en het inperken van het pgb voor lage
indicaties.
De bezuinigingen op het pgb moeten niet los worden zien van de andere
bezuinigingsmaatregelen in de AWBZ. Mijn belangrijkste advies is
daarom, laat de AWBZ weer worden waar hij voor bedoeld is: een
collectieve verzekering voor langdurende en onverzekerbare zorg. Laat
de AWBZ in tact voor mensen die levenslang en levensbreed op zorg en
ondersteuning zijn aangewezen. Vanuit dat oogpunt zou veel ouderenzorg
uit de AWBZ kunnen worden gehaald en onder verzekerbare zorg kunnen
gaan vallen. We weten immers dat ouderdom met gebreken komt. We weten
ook dat we met z'n allen ouder worden. Daar zou voor gespaard en extra
voor verzekerd kunnen worden. Pensioensparen en het kiezen voor
aanvullende verzekeringen vinden we inmiddels al de gewoonste zaak van
de wereld.
Dit vraagt wel om moed en visie voor de lange termijn. Die visie mis ik
in de aanpak die de staatssecretaris deze week presenteerde. De komst
en het succes van de pgb's heeft diverse problemen in de zorg in natura
blootgelegd. De pgb's voor 90% schrappen zonder die problemen op te
lossen is op zijn zachtst gezegd nogal cru voor diegenen die nu
eindelijk door het pgb zelf passende hulp hebben weten te organiseren.
Maar, uiteindelijk komt het aan op de vraag wat we met elkaar voor
goede zorg over hebben. Als het ons werkelijk aan het hart gaat, dan is
een eenzijdige focus op de AWBZ en het pgb niet gepast. Immers, een
groot deel van het zorggeld gaat op aan vermijdbare ziektelasten.
Ziektelasten die dus alles te maken hebben met een ongezonde leefstijl.
Het kabinet vindt ingrijpen in die leefstijl van mensen al snel
betuttelend. Maar als ik mag kiezen `betuttel' ik liever wat om mensen
van overgewicht en tabaks- of alcoholverslaving af te helpen, dan dat
ik met deze ongerichte bezuinigingen kwetsbare mensen hun regie
ontneem.
Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink, Tweede Kamerlid voor de
ChristenUnie
Esmé Wiegman