9 juni 2011
Vreemde nachtvlinders in de Betuwe
De gemarmerde wortelboorder uit Culemborg (foto: Kars Veling)
Tijdens een nachtvlinderavond, waarbij met licht de vlinders werden
aangelokt, zijn bij Culemborg een aantal zeldzame soorten aangetroffen,
waaronder de gemarmerde wortelboorder. Het zijn onder andere vlinders
die bekend zijn van de Veluwe en andere zandgebieden.
Zaterdagavond 4 juni 2011 werd door de insectenwerkgroep van de
NVWCulemborg een nachtvlinderonderzoek uitgevoerd. Dit gebeurde in de
boomgaard op het terrein van Waterleidingmaatschappij Vitens, in de
wijk Lanxmeer in Culemborg. Met een felle lamp, die voor een gespannen
wit laken was geplaatst, werden nachtvlinders gelokt van 22.00 uur tot
01.00 uur. Een van de eerste soorten die verscheen was de gemarmerde
wortelboorder (Pharmacis fusconebulosa). Dit is een zeldzame vlinder in
Nederland die vooral bekend is van een aantal plekken op de Veluwe en
in Twente en de Achterhoek. De rupsen van deze soort leven vooral in de
wortels van adelaarsvaren, een typische bosplant van de zandgronden en
niet bekend uit Culemborg en omgeving.
Satijnvlinder (foto: Kars Veling)
Nadere studie leert dat er wellicht ook andere plantensoorten door deze
wortelboorder kunnen worden gebruikt. Het ging om een erg vers
exemplaar en het lijkt aannemelijk dat de soort hier uit de pop is
gekomen en zich dus heeft voortgeplant. Een andere opvallende
verschijning was de dennenspanner (Bupalus piniaria). Dit is een zeer
algemene soort in Nederland, maar dan vooral op de zandgronden, waar we
de meeste naaldbomen zoals dennen kunnen tegenkomen. Uit de Betuwe zijn
er nauwelijks tot geen meldingen van deze soort. Ook de satijnvlinder
(Leucoma salicis), waarvan het belangrijkste verspreidingsgebied zich
in de noordelijk helft van ons land bevindt, was aanwezig. Het ging
hier om meerdere individuen, dus ook hier is voortplanting
waarschijnlijk.
Dennenspanner (foto: Kars Veling)
Het nachtvlinderonderzoek heeft de afgelopen jaren een stimulans
gekregen door de uitgave van een goede volledige Nederlandstalige
veldgids. Hierdoor wordt er op veel meer plaatsen dan vroeger
nachtvlinderonderzoek gedaan, waardoor dit soort nieuwe vondsten worden
gedaan en de bestaande kennis over nachtvlinders sterk toeneemt. Ook de
website vlindernet is een waardevol instrument voor liefhebbers van
nachtvlinders. Alle kennis over deze interessante groep is
samengebracht op deze website.
De Vlinderstichting