Wageningen Universiteit en Researchcentrum
9 jun 2011
Nummer: P035
Droogte is serieuze bedreiging voor vlinderpopulaties
Dagvlinders reageren vaak positief op warmte en zonneschijn. Onderzoek
van Wageningse vlinderonderzoekers leert echter dat aanhoudende warmte
en droogte een negatief effect hebben op vlinderpopulaties. Soms is het
effect pas een jaar later zichtbaar.
De onderzoekers van de Vlinderstichting en Wageningen University,
onderdeel van Wageningen UR, concluderen dan ook dat wanneer de
klimaatzones noordwaarts verschuiven, vlinders niet eenvoudig
meeverhuizen. Uiteindelijk zal klimaatverandering, met extremere
weersomstandigheden, meer verliezers opleveren dan winnaars.
2011 lijkt een goed een vlinderjaar te worden, met veel zon en droog
weer. Dat dit voor vlinders negatief kan uitpakken leert de zomer van
2003. Dit leek ook een geweldig vlinderjaar dankzij de zonnige en droge
zomer, maar een jaar later werd de keerzijde zichtbaar. Door de droogte
was er in 2003 te weinig voedsel voor rupsen, waardoor 2004 een slecht
vlinderjaar werd.
In onderzoek naar klimaatverandering wordt vooral gekeken naar
verschuivingen in verspreidingsgebieden van soorten. Dit gebeurt door
het modelleren van geschikte klimaattypen voor bepaalde soorten.
Vervolgens wordt gekeken hoe dit klimaatgebied (noordwaarts) zal
opschuiven. Onderzoekers van Wageningen University en De
Vlinderstichting hebben in het veld onderzocht hoe de veranderingen in
vlinderpopulaties samenhangen met het weer, en wat dit betekent bij
klimaatverandering. In totaal zijn er 40 Nederlandse soorten
dagvlinders onderzocht.
Uit het onderzoek blijkt dat de invloed van het weer op
vlinderpopulaties heel complex is. Niet alleen warmte is van invloed,
maar ook droogte en de gevolgen daarvan voor het landschap. Zo is het
gentiaanblauwtje aangewezen op vochtige gebieden als natte heide. Bij
droogte zal de vlinder lager gelegen gebieden opzoeken, waar het langer
vochtig is. Hevige regenbuien, die vaker zullen voorkomen door
klimaatverandering, zullen juist deze gebieden onder water zetten
waardoor vlinder en rups verdrinken.
Aldus leiden de gevonden verbanden tussen weer en vlinderpopulaties tot
een somberder toekomstverwachting voor vlinders bij klimaatverandering.
Over het onderzoek verscheen onlangs een wetenschappelijk artikel in
het online tijdschrift Oecologia. Het onderzoek is uitgevoerd door
Michiel Wallis de Vries â onderzoeker aan het Laboratorium voor
Entomologie van Wageningen University en tevens werkzaam bij De
Vlinderstichting â en Masters-studente Wendy Baxter, in samenwerking
met Arnold van Vliet van de Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse. Het
onderzoek werd mogelijk gemaakt dankzij de tellingen van honderden
vrijwillige waarnemers binnen het Landelijk Meetnet Vlinders.