Unie van Waterschappen
Dinsdag, 7. Juni 2011
Bestuurdersdag: het waterschap anno 2020
Op de Bestuurdersdag van 30 mei discussieerden waterschapsbestuurders over de vorm van het waterschap in 2020. Voorzitter Peter Glas hield daarvoor een gloedvol betoog voor een discussie over onze kerntaken: droge voeten en schoon water, of is er meer?
Jouke de Vries, Hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit van Leiden pleitte voor het koesteren van het technocratische imago van de waterschappen. Hij vond dat we de totale afschaffing van verkiezingen serieus moesten overwegen, democratisch gecontroleerde benoemingen voldoen toch ook?
Fact free politics
De Vries maakte een uitgebreid compliment over de rol van de waterschappen in de lobby rondom het Bestuursakkoord Water. Hij wees op de opkomst van "fact free politics", een vorm waarbij politiek vooral gevoerd wordt vanuit sentiment en emotie en waarbij de feiten er eigenlijk niet meer toe doen.
Internationaal geroemd
Daarbij betreurde hij de gebrekkige aandacht van studenten voor de bestudering van het waterschap als functionele democratie, aangezien de waterschappen in deze rol juist internationaal vaak geroemd worden en een erkende bijdrage aan het bestuur van Nederland leveren.
Debat
Het debat over de toekomst van de waterschappen werd in groepsdiscussies gevoerd: wat zijn de toekomstbeelden en wat zijn de interne en externe kansen en risico's voor de toekomst?
Toekomstbeelden
Het waterschap van de toekomst is een organisatie die maatschappelijk verbindt en samenwerkt. In de samenleving staat en naar buiten treedt. Duidelijke standpunten neerzet en uitlegt.
Externe risico's
Als externe risico's werd gewezen op het beeld dat er bij de burger en de politiek weinig kennis is over de waterschappen en er sprake is van soms zwalkend beleid. Het waterschap wordt gezien als een uitvoeringsdienst met een technocratische backoffice en het risico werd onderkend dat de algemene politiek met het waterschap aan de haal gaat, zeker als water hoog op de politieke agenda staat.
Interne risico's
Als intern risico zag men vooral de spanning tussen taken en de financiering daarvan en het mogelijk gebrek aan de juiste mensen (capaciteit) in de toekomst. Sommige aanwezigen wezen op de uitdagingen uit het bestuursakkoord en vroegen zich af of we dat als waterschappen wel allemaal waar kunnen maken. Men vond wel dat 25 waterschappen met één geluid moeten spreken.
Internationaal waterbeheer
Ook het internationale waterbeheer werd besproken: is dat wel een taak van de waterschappen, of hebben we juist een plicht richting de ontwikkelingslanden?
De kracht van de waterschappen
Jan Jaap de Graeff, algemeen directeur van Natuurmonumenten, benutte zijn inleiding vooral om met een schuin oog naar het verleden een persoonlijke blik op de toekomst te werpen. De Graeff kwam tot de conclusie dat er niet zo heel veel nieuwe onderwerpen spelen in vergelijking met 10 jaar geleden. De Graeff benadrukte de kracht van de waterschappen als functionele overheid.
Uitgaan van eigen kracht
In de middag werd aan de hand van statements uit het ochtenddeel nader van gedachten gewisseld. Uit de discussie kwam naar voren dat waterschappen zich staande houden door uit te gaan van hun eigen kracht en vanuit die positie een maatschappelijke en internationale rol kunnen blijven spelen.
Waterschapsorganisatie
Ten aanzien van de waterschapsorganisatie waren opschaling, het al of niet afschaffen van verkiezingen en de noodzakelijke verjonging in het bestuur de onderwerpen die aan bod kwamen. Wat betreft de arbeidsmarkt werd ingegaan op de vraag hoe je jonge mensen bij het waterschap binnen kan krijgen en houden.
Wensbeelden
Aan het slot van de Bestuurdersdag van de Unie van Waterschappen kregen bestuurders van waterschappen een leeg boek mee met een opdracht daarin de wensbeelden te beschrijven die er bij het waterschap leven. Er moeten ideeën of acties in komen waarmee kansen worden benut en risico's worden verkleind of vermeden.
Bijdrage jongeren
Jongerenvertegenwoordiger bij de VN, Dirk Janssen, is ook uitgenodigd om samen met jongeren eveneens een bijdrage te verzorgen voor 'Ons Boek'. In het najaar wordt 'Ons Boek' ter bespreking voorgelegd tijdens een bestuurdersdag. En daarmee leveren we een bijdrage aan de agenda voor de toekomst.
Discussies voortzetten
Unievoorzitter Peter Glas gaf in zijn slotwoord aan dat het zaak is de discussies die nu zijn gestart over de toekomst van het waterschap voort te zetten in het eigen waterschap.