Universiteit Leiden

Leiden Family Lab onderzoekt grootouders, ouders en kinderen

In het Leiden Family Lab worden drie generaties van dezelfde families onder de loep genomen. Biologen, medici, psychologen, psychiaters en pedagogen zetten hun kennis en vaardigheden in om onderzoek te doen naar sociale angst, mishandeling in het gezin en overgewicht.

Genetische gradaties

Hoogleraar gezinspedagogiek Marinus van IJzendoorn is een van de onderzoeksleiders van het profileringsgebied Health, Prevention and the Human Life Cycle waar het Leiden Family Lab onderdeel van uitmaakt. Hij legt uit dat het familieonderzoek bedoeld is om over generaties heen het samenspel tussen genen en omgeving te onderzoeken. âIn zoân familieboom zijn verschillende gradaties van genetische verwantschap aanwezig, en verschillen tussen personen die al dan niet een bepaald kenmerk, een fenotype, hebben. Bij dit onderzoek gaat het dan om sociale angst, ervaring met geweld in het gezin, of overgewicht. Ook delen personen in een familieboom in meer of mindere mate de omgeving waarin ze zijn opgegroeid of nu functioneren.â

Wat gaat u precies onderzoeken bij al die familieleden?

âMolecuul tot buurt. Bij mishandeling bijvoorbeeld staat stress-regulatie centraal, waarvoor we onder meer het stresshormoon cortisol onderzoeken. Ook kijken we in de fMRI-scanner hoe breinactiviteiten veranderen wanneer mensen plaatjes zien die met geweld in het gezin te maken hebben. Daarnaast bestuderen we hoe familieleden conflicten oplossen, en inventariseren we met behulp van interviews en vragenlijsten de kwaliteit van de buurt en het bredere sociale netwerk rond families.â

Aandacht voor omgeving

Wat maakt dit familieonderzoek uniek?
âGebruikelijke grootschalige studies omvatten duizenden proefpersonen van wie de omgeving en hun fenotype slechts heel oppervlakkig kunnen worden vastgelegd. Dat leidt tot overwaardering van de invloed van genetische bagage, en tot onderwaardering van de invloed van de omgeving.
âWij betrekken een beperkt aantal meergeneratiefamilies in het onderzoek, ongeveer veertig families met elk veertien leden. Daardoor kunnen we gedetailleerd hun omgevingen in kaart brengen, hun genetische bagage beschrijven, en bepalen in welke mate mensen lijden aan sociale angst, ervaring met geweld of overgewicht. Al die informatie kan statistisch zo geanalyseerd worden dat we beter zicht krijgen op de wederzijdse invloed van specifieke genen en specifieke facetten in de omgeving.â

Samenwerkende experts

Waarom worden juist deze drie kwesties bij de kop gevat? âVanwege het grote maatschappelijke belang en de noodzaak van interdisciplinaire samenwerking. Juist door als onderzoekers interdisciplinair samen te werken, kunnen we belangrijke problemen rond psychische en fysieke gezondheid dichter bij een oplossing brengen. âBiologen, medici, psychiaters, psychologen en pedagogen hebben ieder hun eigen expertise en meetinstrumenten. Bij een meergeneratiestudie als deze heb je experts nodig die veel weten van de ontwikkeling van kinderen, maar ook experts die alles weten van ouderen en hun specifieke problemen. Met het Leiden Family Lab kan de universiteit de veelbezongen maar weinig gepraktiseerde interdisciplinaire samenwerking nu eens echt vorm te geven.â

Zie ook


* Profileringsgebied Health, prevention and the human life cycle
* Persoonlijke pagina Prof. M.H. (Marinus) van IJzendoorn
* Extreem verlegen? Met je hele familie naar het lab
* Kinderen beoordelen spreekbeurten van sociaal angstige leeftijdgenoten negatief

* Leiden Social Anxiety Network

* Psychologie studeren in Leiden, bachelor en master

(6 juni 2011 / Malou van Hintum)