Rijksoverheid



1 juni 2011 Besluit invoering bevolkingsonderzoek naar darmkanker

Geachte voorzitter, Een bevolkingsonderzoek naar darmkanker leidt tot meer gezondheid voor de Nederlandse bevolking. Daarom ga ik dit bevolkingsonderzoek vanaf 2013 invoeren. Jaarlijks sterven er bijna 5000 mensen aan darmkanker en komen er ongeveer 12.000 patiënten bij1. Deze aantallen stijgen snel, onder andere door de vergrijzing. De behandelingen worden weliswaar beter, maar ook duurder, waardoor de kosten in de zorg sterk zullen toenemen. De kans op genezing is groter als darmkanker vroeg ontdekt wordt. Op termijn kan een bevolkingsonderzoek 2400 sterfgevallen2 aan darmkanker per jaar voorkomen. In de Landelijke nota gezondheidsbeleid3 heb ik het besluit om een bevolkingsonderzoek naar darmkanker in te voeren reeds aangekondigd. Met deze brief informeer ik u verder. Het bevolkingsonderzoek is bedoeld voor mannen en vrouwen tussen de 55 en 75 jaar. Het gaat om een doelgroep van ongeveer 4,4 miljoen mensen. Zij zullen door dezelfde screeningsorganisaties die de bevolkingsonderzoeken naar borst- en baarmoederhalskanker uitvoeren, uitgenodigd worden om deel te nemen. Zij ontvangen daarvoor elke twee jaar thuis een ontlastingstest4, die ze zelf naar het laboratorium opsturen voor analyse. Bij een afwijkende uitslag worden ze doorverwezen voor verder onderzoek en diagnostiek en zo nodig behandeling. De Gezondheidsraad constateerde eind 2009 dat er voldoende wetenschappelijk bewijs is om te beginnen met een bevolkingsonderzoek naar darmkanker 5. De
1

Cijfers 2008, ikcnet.nl. De Gezondheidsraad noemde in zijn advies een incidentiecijfer van 11.231 (2006) en de verwachting is dat dit cijfer in 2015 stijgt tot 1400. 2 De Gezondheidsraad noemde in zijn advies een gemiddelde van 1400 voorkomen sterfgevallen per jaar over de periode 2010-2039. Dertien jaar na de volledige invoering (2032) stabiliseert het aantal voorkomen sterfgevallen aan darmkanker op ongeveer 2400 per jaar. 3 Brief van 25 mei 2011, kenmerk VGP/GL 3061852. 4 De immunochemische Fecaal Occult Bloedtest (iFOBT) test op bloedsporen in de ontlasting die kunnen wijzen op afwijkingen in het weefsel van de dikke darm. 5 U bent hierover geïnformeerd bij brief van 16 februari 2010, kamerstukken 2009-2010, 22 894, nr. 261. Pagina 0 van 2



Gezondheidsraad oordeelde dat tweejaarlijkse screening met de ontlastingstest op dit moment de beste screeningsstrategie is, gelet op de testprestaties en acceptatie. Dit bewijs werd voor een groot deel geleverd door regionale proefbevolkingsonderzoeken die zijn gefinancierd via het preventieprogramma van Zorgonderzoek Nederland (ZonMw). Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) bij het RIVM heeft vervolgens in een uitvoeringstoets de knelpunten en de randvoorwaarden in kaart gebracht. Deze toets is op 7 april jl. aan mij opgeleverd en vindt u als bijlage bij deze brief. De voorbereidingen voor de invoering zullen zeker twee jaar duren, omdat er veel geregeld moet worden om een nieuw bevolkingsonderzoek zorgvuldig in te kunnen voeren. Er zal veel aandacht worden besteed aan voorlichting: om mensen bewust te maken van de risico's van darmkanker, maar ook om hen in staat te stellen een geïnformeerde keuze te maken over deelname aan het bevolkingsonderzoek. Het CvB heeft beschreven welke richtlijnen en kwaliteitseisen nodig zijn voor de screening, het vervolgtraject en de monitoring. Ook stellen ze maatregelen voor om de extra behoefte aan capaciteit in de zorg op te vangen. Er zullen veel meer mensen dan nu worden doorverwezen voor een darmonderzoek (coloscopie) en eventueel voor behandeling in gespecialiseerde centra. Het communiceren van een afwijkende uitslag van de ontlastingstest moet


---- --