Goochel-kabinet blijft schimmig over effecten bezuinigingen
"Het kabinet moet beter inzicht geven in de effecten van de
bezuinigingen. Wat het kabinet uiteindelijk wil bereiken blijft
schimmig. Open, transparant en met een scherpe visie: dat is wat de
minister-president ons beloofde. Maar ik zie alleen maar grote
bezuinigingen met grote onduidelijkheid." Dat zei fractievoorzitter
Jolande Sap vandaag tijdens het verantwoordingsdebat in de Tweede
Kamer.
Sap wil dat het kabinet voortaan inzichtelijk maakt wat de gevolgen
zijn voor mensen in plaats van alleen maar de euro's. Zo wordt er
bezuinigd op de kinderopvangtoeslag, op reïntegratie, wajong, wsw en
het participatiebudget. Volgens GroenLinks zullen de effecten op de
participatie groot zijn, zodat minder mensen kansen krijgen om te
werken of een opleiding te volgen. Het kabinet ontkent dit beeld, maar
wil de effecten maar niet uitrekenen.
Volgens Sap doet premier Rutte GroenLinks denken aan de illusionist
Hans Klok. "Het ziet er gelikt uit, de pr is in orde, maar je weet dat
het nep is. Bovendien weet je bij goochelaars altijd dat er iemand
achter het zwarte gordijn in de coulissen staat die aan de touwtjes
trekt. Als een ware illusionist tovert dit kabinet 3000 politieagenten
erbij. Enkele ogenblikken later zijn ze weer verdwenen. Net zo
gemakkelijk goochelt het kabinet met 18 miljard aan bezuinigingen.
Opeens blijkt er 6 miljard aan lastenverzwaringen te zijn", aldus Sap.
Sap hekelde dat het kabinet niets doet aan de grote uitdagingen voor
Nederland, zoals de vastgelopen arbeidsmarkt, woningmarkt, energiemarkt
en mobiliteitsmarkt.
De inbreng van Jolande Sap tijdens het verantwoordingsdebat:
Voorzitter,
Het is vandaag een bijzondere dag. Dit is de eerste verantwoording van
het kabinet Rutte/Verhagen. Of Rutte/Verhagen/Wilders. Want dat maakt
dit kabinet vooral zo bijzonder.
Ook de minister president vindt dat. Hij ziet het als een kans om het
anders te gaan doen. Hij zou met een open mind gaan regeren, met een
uitgestoken hand naar oppositie en samenleving. Dit is een kabinet dat
scherp weet wat het wil, aldus de minister-president bij zijn start.
Hoe bevalt het, minister president? Hoe bevalt het om samen te werken
met een partij die de Arabische lente als fake afdoet omdat het moslims
zijn die daar de democratie opeisen? Die vanwege de komst van
Noord-Afrikaanse vluchtelingen een Europese herfst voorspelt, maar zelf
de Europese economie zonder blikken of blozen om electorale redenen wil
laten ontploffen? Hoe voelt het, premier, om voor de onderwerpen die
echt bepalend zijn voor onze toekomst steeds door de gedoogpartner in
de steek te worden gelaten?
Ik kan vertellen dat het ons tot op heden niet bevalt. Wij zien geen
staatsman die op zoek gaat naar draagvlak voor voorstellen in de Kamer
en in de samenleving. De premier doet me steeds meer denken aan Hans
Klok, onze beroemde illusionist. Het ziet er gelikt uit, de pr is in
orde, maar je weet dat het nep is. Bovendien weet je bij goochelaars
altijd dat er iemand achter het zwarte gordijn in de coulissen staat
die aan de touwtjes trekt.
Als een ware illusionist tovert dit kabinet 3000 politieagenten erbij.
Enkele ogenblikken later zijn ze weer verdwenen. Net zo gemakkelijk
goochelt het kabinet met 18 miljard aan bezuinigingen. Opeens blijkt er
6 miljard aan lastenverzwaringen te zijn. De minister van Defensie
vertelt zijn personeel dat door de bezuinigingen op het leger Nederland
onderverzekerd dreigt te raken, maar Kamer en samenleving dat we
blijven meespelen in de Champions League. Nou is het een ruiten twee.
Nou is het een harten aas. Uit de ene mouw komt een sterk Europa dat de
financiële crisis aanpakt. Uit de andere mouw de bewering dat Europa
echt niet meer zeggenschap heeft gekregen. De grote uitdagingen voor
Nederland, zoals de vastgelopen arbeidsmarkt, woningmarkt,
energiemarkt, mobiliteitsmarkt, worden weggetoverd met een lijstje van
17 plannetjes. De grote hervormingen durft het kabinet niet aan. De
trukendoos blijkt oneindig: 12.000 verpleegkundigen wel of niet er bij,
de groei van het aantal zorgleerlingen is opeens miraculeus lager, net
als het aantal verwesterde Afghaanse meisjes.
Voorzitter,
Ik realiseer me heel goed dat dit debat gaat over de verantwoording
2010. Het jaar waarin na verkiezingen en een lange formatieperiode dit
kabinet pas in het najaar is begonnen. Daarom wil ik het debat met name
voeren over de wijze waarop het kabinet verantwoording wil gaan
afleggen. Dat is ook waarom ik me zorgen maken over het optreden van de
goochelaars in vak K tot nu toe. Want waar kunnen wij dit kabinet op
afrekenen? Welke concrete, politieke doelen zijn er? Met de trukendoos
van dit kabinet staat de Kamer bij de controle met lege handen. Het
enige, concrete doel dat ik zie is 18 miljard euro bezuinigen. Wat men
ermee wil bereiken blijft schimmig. Open, transparant en met een
scherpe visie: dat is wat de minister-president ons beloofde. Maar ik
zie alleen maar grote bezuinigingen, zonder dat duidelijk is wat het
effect is. Welke ambities worden daarmee geschrapt? Wat gaan we niet
meer doen?
Dé drie vragen die in het begrotingsproces centraal staan, en op basis
waarvan de Kamer het kabinet op verantwoordingsdag moet kunnen
afrekenen, zijn welbekend:
o wat willen we bereiken?
o Wat gaan we daarvoor doen?
o Wat mag dat kosten?
Ik constateer dat dit kabinet de volgorde eigenlijk heeft omgedraaid.
Het is begonnen met de vraag: wat mag het kosten? Nou, 18 miljard euro
minder. Maar wat het kabinet daarvoor in de toekomst dan niet meer gaat
doen en welke ambities daarvoor worden geschrapt, dat laat het kabinet
niet zien.
Neem de inburgering. Op het mooie schema van de Rekenkamer zie ik dat
er 100 miljoen minder aan wordt uitgegeven. Ik zie echter niet wat dat
betekent. Op een bierviltje leidt mijn sommetje tot ruim 12.000 minder
inburgeringstrajecten in 2011. En wat is het effect van deze
bezuiniging op de participatie van mensen die hier al jaren wonen en de
taal onvoldoende spreken? Dat is wat ik wil weten om dit kabinet goed
te kunnen controleren. Ik vraag het kabinet dat voortaan inzichtelijk
te maken. Ik wil dat het kabinet de bezuinigingsmonitor van de Algemene
Rekenkamer voortaan aanlevert en aanvult met de gevolgen voor mensen in
plaats van alleen maar de euro's. Premier, als u werkelijk staat voor
openheid en transparantie, dan kunt u niet anders dan hier volmondig ja
opzeggen. Graag reactie.
Voorzitter,
Het kabinet doet alsof het geen centje pijn gaat doen om 18 miljard te
bezuinigen. En dat is natuurlijk niet waar.
Het Centraal Planbureau heeft al becijferd dat de kabinetsplannen ruim
100.000 banen kosten, waarvan 30.000 sociale werkplaatsen. Ik dacht dat
de minister president ook van mening was dat participatie de beste
sociale zekerheid is. Maar zoals het er nu naar uit ziet lijkt dit zijn
slechtste goocheltruc. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de
participatie van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, maar
krijgen dan als een konijn uit de hoge hoed keihard de rekening
gepresenteerd. Er wordt bezuinigd op de kinderopvang, op reïntegratie,
wajong, wsw en het participatiebudget. Arbeidsgehandicapten,
alleenstaande moeders, mensen met psychische problemen, chronisch
zieken krijgen de grootste moeite om een plek op de arbeidsmarkt te
bevechten. Het kabinet doet alsof deze mensen door te bezuinigen als
bij toverslag aan het werk zijn, maar wij weten dat het nep is. Wil de
Kamer het kabinetsbeleid kunnen controleren dan is een monitoring van
de effecten van de maatregelen op de participatie noodzakelijk. Is de
minister president daar toe bereid?
Het Planbureau voor de leefomgeving heeft laten zien dat de
bezuinigingen op natuur gaan leiden tot onherstelbare schade.
Natuurorganisaties stappen naar de rechter. En terecht. In Europa zijn
er afspraken gemaakt over het behoud en ontwikkeling van natuur in
Nederland. Dit kabinet trekt zich daar niks van aan. Een boete van
Europa kan oplopen tot 300.000 euro per dag. Weg bezuiniging. Waarom
slaat het kabinet deze heilloze weg in?
Ook het stads- en streekvervoer loopt grote schade op. Neem Amsterdam,
waar tweederde van de inwoners is aangewezen op het openbaar vervoer.
Van de 44 buslijnen verdwijnen er 20, van de 16 tramlijnen verdwijnen
er maar liefst 10.
We duikelen naar beneden op alle groene lijstjes. In 2010 is het
aandeel schone energie zelfs gedaald! Onze olieafhankelijkheid neemt
toe. Overal in de wereld is men aan het herbezinnen op kernenergie en
centrales aan het sluiten, maar het kabinet wil er juist een bouwen.
Energiebedrijven, groene ondernemers en de meeste Nederlanders willen
een doorbraak in schone energie. Waar blijft de uitgestoken hand?
Ook de kenniseconomie loopt klappen op. Kamerbreed hebben we de
samenleving beloofd dat Nederland opstoomt naar de top 5
kenniseconomieën. Hoe gaan we die belofte waarmaken als we
tegelijkertijd bezuinigen op het hoger onderwijs en wetenschappelijk
onderzoek? Als we het aantal uren onderwijs voor mbo studenten
verminderen?
Voorzitter,
Is de rechtstaat bij dit kabinet wel in goede handen? De toegang tot
het recht wordt bemoeilijkt door de griffierechten te verhogen. Straks
kun je alleen nog je recht halen met een goed gevulde portemonnee. De
positie van de rechterlijke macht wordt sluipenderwijs uitgehold door
het verplicht voorschrijven van minimumstraffen en discussies over het
aan banden leggen van het Europese Hof en het afschaffen van
levenslange benoemingen. Journalisten zijn maar lastig en moeten vooral
niet vragen naar informatie. De openbaarheid van informatie kost
namelijk geld, aldus het kabinet. Dit kabinet lijkt een democratische
rechtsstaat maar duur en lastig te vinden.
De illusionist Hans Klok treedt op met de groten der aarde in Las Vegas
bijvoorbeeld. Maar het kabinet dreigt slachtoffer te worden van zijn
eigen verdwijntruc. Nederland trekt zich letterlijk en figuurlijk terug
achter de dijken en dat doet onze internationale positie niet goed. Hoe
zien de premier en de minister van Financiën de positie van Nederland
in de wereld? Als het gaat om de aanpak van de problemen in de
wereldeconomie, krijgt Nederland geen uitnodiging meer en zelfs als het
gaat om de eurozone zit Nederland op cruciale momenten niet aan tafel.
De vroegere VN-Hoge Commissaris voor de vluchtelingen mist Nederland in
het internationale debat over mensenrechten en internationale hulp.
Voorzitter,
Het kabinet zit er nu 7 maanden en gaat een spannende week tegemoet.
Komende maandag weet de premier hoe groot de minderheid is waarop zijn
ploeg in de Eerste Kamer kan rekenen. 36 of 37 zetels?
Naast de vaste verkering met de PVV wil de premier nu ook een one night
stand met de SGP.
Wat wordt het? Wordt het een gedoogrelatie met een vaste bijslaap? Of
wordt het misschien wel een echte open relatie van een
minderheidscoalitie die over de volle breedte steun bij de oppositie
verwerft? Dat laatste zou een zegen voor het land zijn. Als de premier
bereid is zijn belofte van openheid en transparantie waar te maken en
daadwerkelijk inzicht te verschaffen in de effecten van zijn beleid,
dan zal zelfs hij dat met mij eens moeten zijn.
Voorzitter, het verschil tussen de premier en Hans Klok, is dat Klok
weet dat het een act is. Maar de premier gelooft in zijn eigen illusie.
Ik daag de premier uit om vanaf nu zijn kaarten open en eerlijk op
tafel te leggen.
GroenLinks