Wageningen Universiteit en Researchcentrum
19 mei 2011
Onderdeel: Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN)
Eind mei gaan medewerkers van het Centrum voor Genetische Bronnen,
Nederland (CGN) van Wageningen UR (University & Research centre) en van
lokale onderzoekinstituten in Azerbeidzjan, Georgië en Armenië in de
natuur op zoek naar zaden van wilde spinazie. Ze hebben vooral
belangstelling voor Spinacia tetrandra, een wilde soort die verwant is
aan onze spinazie. Waarschijnlijk heeft deze soort eigenschappen die
heel waardevol zijn voor de veredeling van spinazie en het onderzoek
aan deze groente. De expeditie zal ongeveer vier weken duren en zal
hopelijk tientallen zaadmonsters opleveren.
Foto: Chris Kik, 'schatbewaâarder' van de groentezadâen in de
Nederlandsâe genenbank, verzamelt zaden van wilde soorten en
landrassenâ. Voor behoud van biodiversiâteit en een duurzame landbouw.
Op de foto verzamelt Kik zaden van wilde prei-soortâen in Griekenlanâd.
Eind mei 2011 gaat hij in Azië zaden van wilde spinazie verzamelenâ.
Chris Kik, âschatbewaarderâ van de groentegewassen van de Nederlandse
genenbank: âDe Trans Kaukasus is een belangrijk oorsprongsgebied van
spinazie, je vindt er bijvoorbeeld de wilde soort Spinacia tetrandra
die nauw verwant is aan de spinazie die wij kennen. In centraal Azië
komt een andere wilde verwant van spinazie voor, namelijk Spinacia
turkestanica. Beide gebieden tezamen kunnen we dan ook het
âgenencentrumâ noemen van spinazie. De planten van de wilde
spinazie-soorten hebben waarschijnlijk hele waardevolle eigenschappen
voor de spinazieveredeling. We hopen bijvoorbeeld wilde spinazie te
vinden die extra weerstand heeft tegen ziekten en plagen. Daarmee
kunnen we de voedselproductie hopelijk weer een stapje zekerder én
duurzamer makenâ.
Met het verzamelen van wilde spinaziesoorten levert het CGN ook een
bijdrage aan het behoud van biodiversiteit van de soorten, vooral omdat
de milieus waar ze in voorkomen kwetsbaar zijn. In Centraal Azië
groeit de wilde spinazie langs niet-bemeste en niet-geïrrigeerde
akkers. Op het moment dat de boeren deze akkers gaan bemesten en
irrigeren om hogere gewasopbrengsten te realiseren, ontstaat het risico
dat de soort zal uitsterven. Wij slaan de zaden niet alleen op, we
zorgen ook dat we de hoeveelheid en de kwaliteit van het zaad op peil
houden. Zo kunnen we voorkomen dat de soorten en hun waardevolle
eigenschappen voor goed verdwijnenâ.
Op dit moment zijn er wereldwijd in genenbanken slechts ongeveer 30
âherkomstenâ (unieke zaadmonsters) aanwezig van de twee genoemde
wilde spinaziesoorten. Dat kleine aantal is een belemmering van de
ontwikkeling van nieuwe spinazierassen en het doen van innovatief
onderzoek. Daarom is Kik al in 2008 in Oezbekistan and Tadzjikistan
geweest om ook een andere wilde verwant van spinazie te verzamelen,
namelijk Spinacia turkestanica. Kik: âVan deze wilde verwant van
spinazie hebben we uiteindelijk 70 âherkomstenâ verzameld. Samen met
veredelingsbedrijven en instituten onderzoeken we hoe waardevol het
materiaal is voor de veredeling en het onderzoekâ.
Voor de meeste consumenten is er maar één soort verse spinazie: de
spinazie die in de winkel ligt. Bij appels zijn de verschillende rassen
te herkennen, maar bij spinazie lukt dat niet zo makkelijk.
Kik: âEn toch is ook bij spinazie veel variatie te vinden. De spinazie
die je nu in de winkel vindt, is aangepast aan onze wensen van nu.
Wensen van consumenten, handelaren en telers. De spinazie moet passen
bij de smaak van nu, goed in te vriezen zijn en ga zo maar door. Die
wensen veranderen continu. En dan is het maar de vraag of de
veredelingsbedrijven spinazie in huis hebben die aan de nieuwe wensen
voldoet. Als dat niet zo is, zullen ze nieuwe types, nieuwe rassen,
moeten ontwikkelen. Dan is het heel belangrijk om ook met wilde soorten
te kunnen kruisen. Dan krijg je ânieuw bloedâ en kan je spinazie
ontwikkelen die andere eigenschappen heeft dan de spinazie die je nu in
de winkel vindtâ
De Nederlandse genenbank heeft veel zaden van groentegewassen,
wereldwijd is het een van de top-genenbanken in de groentes. Van
spinazie heeft de genenbank zaden van maar meer dan 400 verschillende
spinazie-herkomsten: van moderne en oude rassen, van landrassen én van
wilde soorten. Daarmee is de Nederlandse genenbank de grootste
spinazie-genenbank van de wereld. Die zaden worden gebruikt voor
veredeling en onderzoek bij bedrijven en instituten over de hele
wereld. Per jaar krijgt het Centrum Genetische Bronnen, Nederland zoân
350 verzoeken om spinazie-zaden, voor onderzoek én voor veredeling.
---
www.cgn.wur.nl
Contact
Meer informatie
Erik Toussaint, Hoofd Communicatie Plant Sciences Group
06 51 56 59 49