Vrije Universiteit Amsterdam
Springstaartfysiologie tijdens temperatuuradaptatie
* Startdatum: 17-05-2011
* Tijd: 11.45
* Locatie: Aula
* Titel: Physiology of thermal phenotypic plasticity. Springtails,
lipids and temperature tolerance
* Spreker: J.A. van Dooremalen
* Promotor: prof.dr. J. Ellers
* Onderdeel: Faculteit der Aard- en levenswetenschappen
* Wetenschapsgebied: Aard- en levenswetenschappen
* Evenementtype: Promotie
Coby van Dooremalen ontdekte dat de leeftijd van het individu, soort,
periode van aanpassing, mate van de temperatuursverandering, de
richting van de temperatuursverandering en de bodemdiepte waar de
springstaartensoort leeft effect hebben op de plasticiteit van
lichaamsvetaanpassing.
Organismen kunnen zich aanpassen aan een veranderende omgeving op korte
termijn (fysiologisch) en langere termijn (genetisch). Het fenotype van
een organisme is de som van zijn genotype (zijn genen) en het effect
van de omgeving (fysiologische status). De mogelijkheden en
flexibiliteit die een organisme heeft om zijn fenotype aan te passen
aan de omgeving heet fenotypische plasticiteit. De vraag is in welke
mate organismen dit kunnen.
Aanpassingen aan veranderende omgevingstemperatuur zijn vooral voor
ectothermen belangrijk omdat hun lichaamstemperatuur afhankelijk is van
hun omgeving. Van Dooremalen onderzocht hoe springstaarten (een klein
ectotherm bodembeestje) hun lichaamsvetten aanpassen aan temperatuur en
hoe plastisch ze zijn in hun aanpassing. Vet aanpassen is belangrijk
voor het functioneren van het hele lichaam, omdat celmembranen (gemaakt
uit vetzuren) het lichaam bij elkaar houden op microschaal en het
beschermen tegen invloeden van buitenaf. Opslagvet is een belangrijke
energiebron voor het lichaam. Het vet moet dan echter wel in bruikbare
vorm zijn en bijvoorbeeld niet te zeer gestold als gevolg van de lage
temperatuur.
In de literatuur ontdekte Van Dooremalen naast de genoemde effecten
daar nog mogelijke effecten bij van dieet, lucht- of bodemvochtigheid
en de interactie met enzymen. Membraan- en opslagvetten vertoonden een
hoge mate van plasticiteit in reactie op temperatuur, waaruit zij
concludeert dat vetzuuraanpassingen waarschijnlijk essentieel zijn voor
de fysieke eigenschappen van lichaamsvet onder verschillende
omgevingstemperaturen.
Hoewel Van Dooremalens resultaten geen direct bewijs vormen voor het
behoud van de homeoviscositeit van lichaamsvet in reactie op
temperatuur, wijzen ze samen in de richting van adaptieve veranderingen
in lichaamsvetten die het weerstandsvermogen kunnen verhogen tijdens de
temperatuursveranderingen waaraan deze dieren worden blootgesteld.
Het proefschrift is te downloaden via VU-DARE
© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam