Omgevingsvergunning: onzorgvuldigheid troef
Gemeenten hebben huiswerk niet op tijd af
AMSTERDAM, 20110429 -- De afgelopen maanden zijn vele honderden vergunningen voor bouwen en milieukwesties van rechtswege verstrekt, zonder dat de belangen van omwonenden konden worden meegewogen. Dit blijkt uit een onderzoek van de Federatie Welstand. Gemeenten slagen er vaak niet in om binnen de vereiste acht weken al het papierwerk af te ronden. Het gaat niet alleen om kleine verbouwingen, maar ook om asbestverwijdering, om het verbouwen van monumenten en het kappen van grote aantallen bomen. In een Groningse gemeente werd een vergunning van rechtswege gegeven voor de sloop van een hele straatwand van 18 woningen.
Sinds 1 oktober 2010 moeten gemeenten de meeste vergunningen voor bouw en milieu binnen acht weken verstrekken. Als ze hun huiswerk niet op tijd af hebben, dan worden deze zogenoemde omgevingsvergunningen ‘van rechtswege’ verleend, zonder dat al het onderzoek voltooid is en voorwaarden konden worden gesteld.
Bij vergunningen van rechtswege kan de gemeente niet de belangen van omwonenden of van het milieu meewegen: het werk mag worden uitgevoerd zoals het is aangevraagd. Juist die belangenafweging is de essentie van de vergunningverlening; vergunningen worden immers alleen verleend wanneer die belangen niet onevenredig worden geschaad, zoals bijvoorbeeld de beeldkwaliteit van de leefomgeving. Bij deze omgevingsvergunningen van rechtswege, zijn de belangen van de buren niet meegewogen, maar ook de kwaliteit van de buurt niet, noch het milieubelang of het behoud van beschermde monumentale waarden aan een gebouw.
Niet alleen gemeenten gaan in de fout: ook de provincies en de rijksoverheid halen niet altijd de termijnen. De minister van Milieu en Infrastructuur (Melanie Schultz) is verantwoordelijk voor de omgevingsvergunningen van Defensie: zij heeft onder andere een vergunning voor asbestverwijdering van rechtswege moeten verlenen.
Overheden zijn verplicht om te publiceren dat een vergunning van rechtswege is verleend, omdat belanghebbenden de gelegenheid moeten hebben om bezwaar te maken. Die publicatieplicht is soms een probleem: als de vergunningsaanvraag zoek geraakt is, weet niemand meer wanneer de termijn verstreken is. Misschien is dat de reden dat de gemeente Baarn pas in maart bekend maakte dat in januari een vergunning van kracht werd waarmee een advocaat, in strijd met het bestemmingsplan, in een woonhuis zijn kantoor mocht beginnen. Overigens hebben de onderzoekers de indruk dat lang niet altijd voldaan wordt aan die vergunningplicht, laat staan dat steeds expliciet vermeld wordt dat een vergunning van rechtswege is verleend.
Het onderzoek van de Federatie Welstand betrof 41 gemeenten, een provincie en een ministerie, waarbij tussen januari en eind april 111 vergunningen van rechtswege zijn verstrekt. Aangezien het om ongeveer tien procent van de gemeenten gaat, moeten er de afgelopen maanden in het Nederland vele honderden vergunningen van rechtswege zijn afgegeven.
Federatie Welstand