Nivel
Verandering aanpak zorg voor COPD- en astmapatiënten komt langzaam op gang
NIVEL: astma en copd 29 april 2011 | COPD- en astmapatiënten merken nog
weinig van de nieuwe programmatische aanpak in de zorg die zij krijgen.
De samenwerking, afstemming en ondersteuning van zorgverleners moet en
kan beter. Vooral bij oudere patiënten.
De zorg voor chronisch zieken moet beter en efficiënter. Daarom is in
Nederland gekozen voor een programmatische aanpak, waarin een
multidisciplinair team van zorgverleners, zorg en ondersteuning
verleent en de patiënt centraal staat. Van patiënten wordt in de nieuwe
opzet verwacht dat zij zelf een actieve rol op zich nemen en zoveel
mogelijk regisseur zijn van de zorg die zij krijgen. Zorgverleners
ondersteunen patiënten daarbij. Voordat mensen met COPD en ernstig
astma klaar zijn voor een actieve rol zijn nog wel wat extra
inspanningen van zorgverleners nodig. Het ontbreekt veel patiënten nu
nog aan informatie en overzicht, zo blijkt uit onderzoek van het NIVEL
(Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) dat is
uitgevoerd met subsidie van het Astma Fonds.
Geen behandelplan
Wellicht gaat de overgang naar de nieuwe programmatische aanpak ook te
snel. Zo geeft slechts 12% van de mensen met COPD aan een behandelplan
te hebben en mist een grote groep patiënten het overzicht over de zorg:
ze weten niet welke zorgverlener waarvoor verantwoordelijk is. Bij de
zorg zijn vaak meerdere zorgverleners betrokken zoals de
praktijkondersteuner, gespecialiseerd longverpleegkundige,
fysiotherapeut, huisarts en longarts. Bijna één op de drie patiënten
vindt dat de samenwerking tussen de verschillende hulpverleners nog
niet goed verloopt.
Vaardigheden
Ook blijkt de regie over de eigen zorg niet voor iedere patiënt
weggelegd. Zo raakt één op de drie patiënten in paniek bij acute
benauwdheid en weet dan niet wat te doen. Een derde van de patiënten
neemt medicijnen niet altijd op de juiste manier in, en een vijfde
vindt het moeilijk met artsen te communiceren en wil hierbij extra
hulp. Verder krijgen nog niet alle patiënten die daar baat bij zouden
hebben informatie over leefstijlfactoren als bewegen, voeding en
stoppen met roken. Hier liggen taken voor de zorgverlener maar ook voor
patiënten en voor de organisaties die hen vertegenwoordigen.
Op weg helpen
De programmatische zorg komt langzaam op gang en vraagt om een
verandering van houding bij zowel zorgverlener als patiënt, stelt
NIVEL-onderzoeker Monique Heijmans. Vroeger ging een patiënt met vragen
naar de dokter en die regelde alles. Nu moet een patiënt een actievere
rol spelen. Dat moet je faciliteren, patiënten een beetje op weg
helpen. Er gebeurt de laatste jaren veel op dit gebied. Er is al een
zorgstandaard voor COPD, voor astma is deze in ontwikkeling en het
Astma Fonds komt binnenkort met een individueel zorgplan voor mensen
met COPD. Nu zien we de inspanningen voor een meer programmatische zorg
nog niet terug in de ervaringen van patiënten, maar wellicht dat daar
met de invoering van zorgstandaarden en het individueel zorgplan snel
verandering in komt.
Subsidiënt
- Astma Fonds
Publicaties
* Houtum, L. van; Spreeuwenberg, P.; Heijmans, M. Zorgsituatie van
mensen met astma: rapportage 2010 / Zorgsituatie van mensen met
COPD: rapportage 2010. Utrecht: NIVEL, 2011. 171 p.
Fulltext pdf or DOI | Fulltext pdf or DOI |
Expert/contactpersoon
* Dr. M.J.W.M. (Monique) Heijmans
Onderzoeksthema's
* Zelfmanagement van chronisch zieken
* Kwaliteit van zorg vanuit het patiëntenperspectief
Betrokken NIVEL-project
* Zorg- en leefsituatie van chronisch zieken en gehandicapten
* Panel Astma/COPD