Raden voor de leefomgeving en infrastructuur
Nederlandse havens
'Gateway Holland': één nationale strategie voor de Nederlandse havens
Raad VenW - 27 april 2010
Het Rijk moet het voortouw nemen in het opstellen van een Nationale
HavenStrategie voor de Nederlandse zeehavens met als kern één `Gateway
Holland' in plaats van een verzameling grote en kleine havens. `Gateway
Holland' zal bestaan uit een samenhangend netwerk van zeehavens met
gezamenlijke achterlandverbindingen en achterlandterminals. Het hart
van `Gateway Holland' is een strategische alliantie, zo niet een fusie
van de Rotterdamse en Amsterdamse havenbeheerders.
De Nationale HavenStrategie zal tot scherpere keuzes leiden. De
bijdrage aan de nationale welvaart wordt leidend in besluiten over
omvangrijke rijksinvesteringen in de toegang tot de zeehavens en de
achterlandverbindingen.
Dat is het advies dat de Raad voor Verkeer en Waterstaat aan minister
Eurlings van Verkeer en Waterstaat heeft aangeboden. De Raad heeft dit
advies opgesteld omdat hij van mening is dat de zeehavens één van de
groeimotoren kunnen zijn in het herstel en de modernisering van de
Nederlandse economie, maar dat daarvoor nieuwe uitdagingen moeten
worden aangegaan.
De Nederlandse zeehavens hebben een vooraanstaande positie in de
zogenoemde `Hamburg-Le Havre' range. De factoren waarmee de zeehavens
in de tweede helft van de vorige eeuw die positie hebben verworven,
voldoen nu niet meer om het succes voort te zetten. De grootste
uitdaging is de verandering in het karakter van de logistieke ketens.
Zeehavens worden benaderd als schakels in logistieke ketens die worden
beheerd door grote internationaal opererende bedrijven en logistieke
dienstverleners. De keuze voor een bepaalde haven wordt bepaald door de
keuze voor een optimaal logistiek netwerk. Voor havens betekent dit dat
ze continu moeten bewaken dat ze onderdeel zijn van de effectiefste
logistieke ketens voor specifieke goederenstromen.
Naast aanpassing aan het veranderende karakter van de logistieke
ketens, komen twee andere uitdagingen in beeld. De landzijdige
bereikbaarheid zal onder druk komen te staan als de goederenstromen
weer in volume zullen toenemen. Verder zal rekening moeten worden
gehouden met het maatschappelijk draagvlak voor de havens. De
samenleving verwacht economische meerwaarde, maar ook dat effecten op
de leefomgeving acceptabel zijn. De bedrijfsvoering moet duurzaam zijn
en plaatsvinden op basis van hoogwaardige kennis. Ook moeten de
zeehavens aantrekkelijke werkgevers zijn.
De Raad is van mening dat deze nieuwe uitdagingen het meest effectief
kunnen worden aangegaan als de Nederlandse zeehavens worden benaderd in
hun onderlinge samenhang, met het gezamenlijke netwerk van
achterlandverbindingen en achterlandterminals, en binnen de
internationale context van de `Hamburg-Le Havre' range. Dit is het
uitgangspunt van de Nationale HavenStrategie.
Met deze strategie worden op nationaal niveau afwegingen en keuzes
gemaakt over inzet van publieke middelen. Daarbij zijn criteria zoals
bijdrage aan vergroting van de welvaart van Nederland, efficiënt en
marktgericht en een aanvaardbaar rendement leidend. Dat betekent dat
overwegingen op regionaal niveau minder prominent en later in de
besluitvorming worden betrokken.
Het is in het belang van `Gateway Holland', dat de inspanningen in
internationaal verband om een gelijk speelveld te creëren, worden
geïntensiveerd en uitgebreid met afspraken over een beheerste
capaciteitsontwikkeling in de `Hamburg-Le Havre' range.
De Nationale HavenStrategie is een gezamenlijke strategie van Rijk,
decentrale overheden, havenbeheerders en bedrijfsleven. Het ligt
volgens de Raad in de rede dat het Rijk het initiatief neemt in het
opstellen en uitwerken van de Nationale HavenStrategie.