Gepubliceerd op 29 april 2011
Koninklijke onderscheiding voor UvA-natuurkundige Sander Bais
Gepubliceerd op 29 april 2011
Lintje Sander Bais
Foto: Jordi Huisman
Prof. dr. Sander Bais, hoogleraar Theoretische Natuurkunde aan de
Universiteit van Amsterdam (UvA), is benoemd tot Officier in de Orde
van Oranje Nassau. Hij ontving de koninklijke onderscheiding op vrijdag
29 april uit handen van burgemeester Jan van Zanen van de gemeente
Amstelveen, de woonplaats van Bais.
Bais ontvangt de koninklijke onderscheiding vanwege zijn bijzondere
verdiensten voor de wetenschap en de samenleving. Hij heeft een
indrukwekkende staat van dienst, als onderzoeker, docent en bestuurder
binnen de academische wereld, maar ook als voorvechter van het
maatschappelijk belang van de natuurwetenschappen.
Wetenschappelijk en bestuurlijk
Tijdens zijn promotieonderzoek in de theoretische natuurkunde aan de
University of California (Santa Cruz) werd Bais geïnspireerd tot
onderzoek in de fysica van de elementaire deeltjes. Binnen dit
vakgebied ontwikkelde hij zich tot specialist in verschijnselen
gerelateerd aan topologie, zoals magnetische monopolen. Zijn artikel
`Flux Metamorphosis' (1980) is visionair gebleken; de door hem
beschreven effecten staan aan de basis voor het revolutionaire concept
van de `topologsiche quantumcomputer', dat pas recentelijk vorm heeft
gekregen. Na zijn aanstelling als hoogleraar Theoretische Natuurkunde
aan de UvA in 1985 nam Bais een groot aantal bestuurlijke taken op
zich, binnen en buiten de universiteit. Hij werd vakgroepvoorzitter en
later gedurende zeven jaar directeur van het Instituut voor
Theoretische Fysica Amsterdam (IFTA), waarbij hij de positie van dit
instituut op wetenschappelijk gebied in verschillende opzichten
verstevigde. Bais bekleedde ook bestuursfuncties bij de Landelijke
Onderzoeksschool Theoretische Natuurkunde, de stichting FOM en de
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Daarnaast
droeg en draagt hij actief bij aan de coördinatie van de Nederlandse
inbreng in CERN in Genève.
Met zijn collegereeksen als `Keerpunten in de natuurwetenschappen' en
`Relativiteit' heeft Bais een belangrijke rol gespeeld in het succes
van het Instituut voor Interdisciplinaire Studies van de UvA, en ook
van het Amsterdam University College (AUC). In januari 2011 werd Bais
tijdens de viering van de Dies Natalis uitgeroepen tot Docent van het
Jaar 2010.
Maatschappelijk
De laatste jaren is Bais zich steeds meer gaan toeleggen op het
uitdragen van inzichten in de natuurwetenschappen aan een breed
publiek. Van zijn hand verschenen verschillende populariserende
publicaties, waaronder Keerpunten. Momenten van waarheid in de
natuurwetenschap (2009), De natuurwetten (2009) en De sublieme eenvoud
van relativiteit (2007). Bais was een van de initiatiefnemers van de
Bètacanon, een lijst van vijftig `onderwerpen' die iedere Nederlander
van de exacte wetenschappen en techniek zou moeten weten. Ook met zijn
talrijke voordrachten, lezingen en media-optredens weet hij de
natuurwetenschappen toegankelijk te maken voor een groter publiek. Bais
is lid van een aantal prominente organisaties op het grensvlak van
wetenschap en maatschappij, zoals de Koninklijke Hollandse Maatschappij
voor Wetenschappen en de K.L. Poll Stichting.
Bais ging in juni 2010 met emeritaat, maar hij draagt nog steeds actief
bij aan onderwijs en onderzoek. Bij zijn emeritaat ontving hij de
Stapenning van de UvA.
Universiteit van Amsterdam