Rijksoverheid
Reactie op 'Samen bouwen aan de stad'
Toespraak | 26-04-2011
Op donderdag 21 april kreeg staatssecretaris Zijlstra bij een
manifestatie over particulier opdrachtgeverschap en stedenbouw in
Almere het boek 'Samen bouwen aan de stad' aangeboden. Hij reageerde
hierop met een korte toespraak.
o Bedankt voor dit fraaie boek. U gaf me twee exemplaren, voor het
tweede heb ik al een goede bestemming in gedachten; daar kom ik later
op terug.
o Het eerste woord van de titel `Samen bouwen aan de stad' zegt het
al: steden bouwen we voortaan samen. Tientallen jaren moesten huurders
en kopers maar afwachten, wat overheden en professionele bouwers voor
hen zouden neerzetten. Dat kon ook bijna niet anders. De grote
woningnood vroeg om de efficiency van massaproductie, en die biedt
nauwelijks ruimte voor individuele wensen.
o Maar de tijden zijn veranderd. Demografische ontwikkelingen
hebben geleid tot krimpende regio's en leegstand. De economische crisis
zorgde ervoor dat veel woningbouwprojecten zijn uitgesteld of
afgesteld. Grote gebiedsontwikkelingen zijn niet meer aan de orde.
o Daar staat tegenover dat compact bouwen in de steden nieuwe
kansen biedt, net als herbestemming. Tegelijkertijd willen steeds meer
burgers zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen woon- en
werkomgeving. De tijd is dan ook rijp om de stad terug te geven aan
zijn bewoners. Want de stad is van ons allemaal - en dan toch vooral
van de mensen die er wonen. Zij moeten zich letterlijk en figuurlijk
thuis kunnen voelen in hun omgeving. Daarom is particulier
opdrachtgeverschap zo belangrijk. Mensen die zelf hun eigen huis
bouwen: een grotere betrokkenheid bij de leefomgeving kun je niet
krijgen.
o Steeds meer gemeenten ontdekken dat particulier
opdrachtgeverschap dé manier is om burgers actief te betrekken bij de
ontwikkelingen in hun gemeente. Bovendien heb je met kleinschalige,
particuliere bouwinitiatieven geen risico op leegstand.
o In de professionele bouwwereld heeft men jarenlang gedacht dat
bouwen door bewoners ten koste gaat van de omgevingskwaliteit.
Tegenwoordig groeit het besef dat hierdoor juist extra kwaliteit kan
ontstaan. Maar het verleggen van het accent naar particulier
opdrachtgeverschap vraagt om een cultuuromslag. Gemeentes moeten zorgen
voor minder regels en meer individuele vrijheid om duurzame wijken en
buurten te realiseren. Om de gemeentes daarmee te helpen, heeft het
rijk het initiatief genomen voor verschillende stimuleringsprogramma's.
Bijvoorbeeld het Laboratorium Particulier Opdrachtgeverschap, dat
Architectuur Lokaal in opdracht van OCW heeft uitgevoerd.
o Het afgelopen jaar hebben architecten, stedenbouwkundigen,
bestuurders en andere betrokkenen zich intensief met het thema bezig
gehouden. In dit boek vinden we de resultaten van hun activiteiten.
Hieruit blijkt, dat er geen blauwdruk te geven is. Op verschillende
plekken in het land zijn verschillende varianten mogelijk gebleken.
Maar toch is er een rode draad zichtbaar: voor stads- en
dorpsontwikkeling is particulier opdrachtgeverschap een interessante
aanvulling op de traditionele aanpak van projectontwikkeling en
woningcorporaties.
o Dit kabinet wil dat burgers meer zeggenschap krijgen over woning
en woonomgeving, en daarom willen we meer particulier
opdrachtgeverschap. Samen met het Laboratorium Particulier
Opdrachtgeverschap kunnen we onze gemeenten en hun bewoners inspireren
om verder te bouwen aan de toekomst van Nederland.
o Eén exemplaar van dit boek houd ik zelf, maar het andere wil ik
graag overhandigen aan de wethouder voor Duurzame Ruimtelijke
Ontwikkeling van Almere, Adri Duivesteijn. Volgens mij kunt u hier de
komende jaren goed mee verder!