Akkoord VNG en kabinet: houvast in een tijd van bezuinigingen
21.04.2011
Na een lange periode van onderhandelingen hebben VNG en kabinet een
onderhandelaars-akkoord bereikt over de uitvoering en financiering van
een fors aantal taken op het gebied van o.a. werk, zorg en jeugd. Het
streven om met het onderhandelaarsakkoord op hoofdlijnen sturing te
geven aan de drie grote decentralisaties is gerealiseerd door
principeafspraken over beleidsruimte en financiële verhoudingen.
Tijdens het VNG Jaarcongres 2010 in Leeuwarden stemden de gemeenten
massaal voor een resolutie waarin nadrukkelijk werd gepleit voor
voldoende beleidsruimte en financiële middelen bij de overgang van
nieuwe taken naar gemeenten. Het deze week bereikte
onderhandelaarsakkoord geeft gemeenten ruime beleidsvrijheid en
adequate financiële middelen. Het akkoord biedt houvast in een tijd
waar bezuinigingen veel onzekerheden met zich meebrengen.
Totaalpakket
Het akkoord vormt het belangrijkste kader voor de decentralisatie van
taken naar gemeenten. Daarnaast zijn ook afspraken gemaakt over o.a. de
normeringsystematiek van het gemeentefonds, het afvalfonds en de
regionale uitvoeringsdiensten (RUD's). Het bestuursakkoord vormt aldus
een totaalpakket aan afspraken dat ook als zodanig aan de leden wordt
voorgelegd.
Voor één van de grootste hindernissen, de financiering van de
herstructurering van de sociale werkvoorziening, is een aanvaardbare
oplossing gevonden. Naast een bedrag van 400 miljoen euro wordt nog
deze kabinetsperiode de herstructurering op basis van een evaluatie
beoordeeld of en zo ja hoeveel extra financiële middelen noodzakelijk
zijn. Tijdens het VNG-Jaarcongres op 8 juni stemmen de leden over het
bestuursakkoord.
Decentralisatie taken
Op het terrein van de decentralisatie van taken zijn o.a. de volgende
afspraken gemaakt:
* gemeenten krijgen een jaar om zelf te bepalen op welke wijze zij de
gedecentraliseerde taken willen uitvoeren;
* voor de decentralisatie van taken zijn heldere afspraken gemaakt
over de uitvoerings- en transitiekosten. Zo wordt 55 miljoen euro
extra uitgetrokken voor de uitvoering van Jeugdzorg en AWBZ;
* voor de invoering van Jeugd en Begeleiding worden respectievelijk
64 miljoen en 80 miljoen euro beschikbaar gesteld;
* de invoeringstermijn van de één-regeling is verschoven naar 2013;
* voor de herstructurering van de sociale werkvoorziening wordt
incidenteel een bedrag van 400 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Twee jaar na de start van de operatie zal door een onafhankelijke
commissie worden beoordeeld wat de stand van zaken is inclusief de
financiële aspecten daarvan. Op basis daarvan wordt beoordeeld of
aanvullende maatregelen en/of extra middelen noodzakelijk zijn,
waarbij actuele ontwikkelingen in de financiële verhouding zullen
worden betrokken.
Gemeentefonds en RUD's
Daarnaast zijn ook op een groot aantal andere terreinen afspraken
gemaakt. Al langer lag het in de lijn der verwachtingen dat de
normeringssystematiek van het gemeentefonds volgens het `trap op, trap
af' principe zou worden hersteld. Het herstel van deze systematiek is
nu in het bestuurakkoord vastgelegd. Verder is lang gesproken over de
voorgenomen structurele korting van 100 miljoen euro op de regionale
uitvoeringsdiensten (RUD's). De onderhandelingen met het Rijk hebben
ertoe geleid dat deze korting nu van de baan is.
Overige afspraken
Naast bovengenoemde afspraken zijn op uiteenlopende terreinen nog
tientallen andere zaken geregeld, zoals:
* de interbestuurlijke lasten worden verder teruggedrongen;
* de huishoudelijke hulp wordt met 2.38% geïndexeerd in plaats van
met 1,5%;
* er komt zonodig een wettelijke verplichting voor het bedrijfsleven
voor inzameling en hergebruik van verpakkingen ter vervanging van
de verpakkingenbelasting
* het gemeentelijke belastinggebied wordt niet verder versmald.
Verder onderzoek
Het streven om met het onderhandelaarsakkoord op hoofdlijnen sturing te
geven aan de drie grote decentralisaties is gerealiseerd door
principeafspraken over beleidsruimte en financiële verhoudingen. Op een
aantal deelterreinen zal nog nader onderzoek worden gedaan en vindt de
uitwerking later dit jaar plaats. Dit heeft echter geen gevolgen voor
het bestuursakkoord.
Drie bijeenkomsten
Het VNG bestuur legt het onderhandelingsresultaat voor aan de leden. Op
9, 10 en 11 mei vinden bijeenkomsten plaats waarin de leden verder
worden geïnformeerd over de onderhandelingen en de resultaten van het
onderhandelaarsakkoord. Op 8 juni, tijdens het VNG-Jaarcongres, wordt
over het akkoord gestemd.
Den Haag, 21 april 2011
Vereniging Nederlandse Gemeenten