Rijksoverheid
Persconferentie minister-president Rutte na afloop van de ministerraad 15
april 2011
Radio- en TV-tekst | 15-04-2011
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte
na afloop van de ministerraad van 15 april 2011.
Minister-president Rutte
Goedemiddag allen. Vanzelfsprekend hebben we in de ministerraad eerst
uitgebreid stilgestaan bij de tragedies in Alphen aan den Rijn en in
Baflo. Het zijn tragedies waardoor heel Nederland is opgeschrikt. We
zijn kan ik zeggen, net als iedereen natuurlijk, enorm onder de indruk
van de gebeurtenissen. In Baflo is het leven van een jonge vrouw te
betreuren, en dat van een politieman, iemand die bezig was het land
veiliger te maken, die hierbij het slachtoffer is geworden. De
schietpartij in Alphen heb ik eerder al een nachtmerrie genoemd. Velen
hielden een dergelijke gebeurtenis in Nederland voor onmogelijk.
Helaas, tot afgelopen zaterdag. Minister Opstelten heeft ons ingelicht
over de laatste stand van zaken en zal erop toezien, kan ik u
verzekeren, dat in beide gevallen de onderste steen boven komt.
Aanstaande woensdag is er een herdenking in Alphen aan den Rijn met
daarbij de Koningin en de Kroonprins. Ik zal zelf de herdenking ook
bijwonen. En dat is dus een gelegenheid om ook met nabestaanden, met de
slachtoffers die het wel hebben overleefd, voor zover ze erbij kunnen
zijn, met elkaar bijeen te zijn. Verder hebben we vandaag natuurlijk
gesproken over het onderwijs. Minister Van Bijsterveldt heeft ons
bijgepraat over het besluit om een paar maatregelen in het
onderwijsveld met een jaar uit te stellen. Op deze manier is het
mogelijk voor haar en de staatssecretaris om waar het gaat om de
maatregelen ten aanzien van het passend onderwijs, maar ook waar het
gaat om de langstudeerders, om iets meer tijd te nemen voor de
invoering. En tegelijkertijd rekening te houden, want ook dat speelt
natuurlijk een rol, met het politieke draagvlak. Ook in de
verschillende Kamers van het parlement. Het is in ieder geval positief
dat die extra tijd er is. Er zijn geen besparingsverliezen. De
besparingen die waren ingeboekt voor komend jaar, die worden anderszins
gevonden. Ook dat is in de brief aan de Kamer gemeld hoe we dat doen.
Dus de opbouw naar de achttien miljard leidt geen schade. Het geeft wel
meer tijd om de maatregelen voor te bereiden en het houdt rekening met
het draagvlak. Oftewel om Halbe Zijlstra maar eens te citeren: `Van
uitstel komt uitvoering.' Vond ik wel een aardige.
VAN BEEK (BNR)
Even over de fiscale filosofieën van Weekers van gisteren. Is het voor
u bespreekbaar dat de BTW, in wat voor een model dan ook, zal stijgen?
RUTTE
Ja, kijk wat de staatssecretaris hier doet, is een goede agenda
neerleggen waarin hij een aantal richtingen aangeeft. Met als
hoofdpunt: hoe krijg je nou Nederland de belasting van arbeid naar meer
een belasting op consumptie? Hoe krijg je een belastingstelsel wat meer
ondersteunend is aan een regering die banen wil creëren? Die de
banenmotor op gang wil brengen. Daar gaat het om. Dit is wel iets wat
je breed in het parlement moet bediscussiëren. Je kunt hier geen
blauwdrukken neerleggen op voorhand. Hier moet je ook in de Kamer breed
draagvlak voor vinden. Het gaat ook over verkiezingen heen. Het is niet
iets alleen voor de komende paar jaar. En een onderdeel daarvan kan
heel wel zijn dat je de BTW verhoogt. Dat is wel degelijk een optie.
VAN BEEK
Het vorige kabinet heeft gezegd: met het oog op de crisis, we voeren
die BTW-verhoging juist niet uit.
RUTTE
Ja, maar dat was natuurlijk wel een andere situatie. Dat vorige kabinet
was vooral überhaupt de belastingen aan het verzwaren. En dit kabinet
wil de belastingen verlichten. En een eventuele BTW-verhoging hier zal
uiteindelijk leiden tot een verlaging van de schijven in de
inkomstenbelasting elders, waarmee je dus een verschuiving krijgt zoals
ik net zei, van die belasting op arbeid naar meer een belasting op
consumptie. Daarnaast zit er nog veel meer in de fiscale agenda van
Weekers. Bijvoorbeeld een maatregel om te komen tot een verdere
verlaging van de vennootschapsbelasting, erop gericht om meer bedrijven
naar Nederland te trekken. En ga zo maar door.
VAN BEEK
Er zijn sommige groepen in de samenleving die natuurlijk niet
profiteren van die lagere inkomstenbelasting: AOW'ers, mensen die
uitkeringen krijgen en die wel geconfronteerd zullen worden met een
hogere BTW. Waarom zegt u niet gewoon: dit kabinet sluit een
BTW-verhoging uit?
RUTTE
Omdat ik dat niet zeg. Ik heb net de reden genoemd. Je kunt een
BTW-verhoging niet uitsluiten, maar het kan altijd onderdeel zijn van
een mix aan maatregelen waarbij je natuurlijk moet kijken naar de
mensen die financieel het zwakst staan. Als je nu gaat kijken waar de
armoedeval zich voordoet, dan doet die armoedeval zich niet alleen voor
op moment dat mensen van een uitkering aan het werk gaan. Daar zit een
serieuze armoedeval. Maar er is in toenemende mate ook een armoedeval
ergens tussen modaal en anderhalf keer modaal. En we hebben natuurlijk
in Nederland het toptarief, dat tot de hoogste van de wereld behoort.
Dus je moet zowel kijken naar de hogere inkomens, de middeninkomens. Uw
vraag regardeert vooral de lage inkomens, daar moet je natuurlijk met
name naar kijken, want dat zijn de mensen die het zwakst staan en het
minst makkelijk zichzelf nog kunnen verdedigen. Dus de maatregelen die
je neemt die moeten over de hele linie werken.
VAN BEEK
Ziet u daar, gezien de eerste reacties gisteren, politiek draagvlak
voor?
RUTTE
Die reacties beperkten zich, voor zover ze negatief waren, vooral voor
de mogelijkheid die schetst als een scenario om bij het verschuiven van
belasting op arbeid naar belasting op consumptie om inderdaad iets te
doen aan het lage BTW-tarief. Waarbij je nog weer uitzonderingen kunt
maken voor voeding bijvoorbeeld. Er zijn allerlei modaliteiten te
bedenken en ik vind het aardige nou juist dat dit stuk er ligt. Er zijn
ook heel veel positieve reacties op gekomen. Dezelfde partijen CDA,
PVV, die negatief reageerden op het BTW-punt reageerden weer heel
positief op andere elementen. Nou dat is precies de bedoeling van dit
stuk om te zeggen er is helaas geen geld nu voor een algehele
lastenverlichting, want we moeten echt nu eerst de staatsschuld
wegwerken. We gaan er alles aan doen om de lasten niet te verzwaren.
Maar we willen wel het belastingstelsel meer inrichten zodanig dat het
leidt tot meer economische groei.
VAN BEEK
Een BTW-verhoging is nogal ingrijpend. Waarom is het niet aan de orde
gekomen bij de besprekingen over een regeerakkoord?
RUTTE
Ja je kunt niet alles natuurlijk in een regeerakkoord vastleggen. Je
bespreekt heel erg veel en uiteindelijk moet je keuzes maken wat je in
een regeerakkoord gaat vastleggen. En toen is gezegd: we laten het
belastingstelsel grosso modo zoals het is en we geven ruimte aan de
nieuwe bewindspersonen op fiscale zaken, de nieuwe staatssecretaris, om
te komen met voorstellen. Nou die liggen er nu. Daar zitten dus geen
coalitieafspraken of afspraken met de gedoogpartij onder. Daar heeft u
gelijk in. Maar ja, hoe erg is dat? Want dit zijn toch zaken die je
uiteindelijk over verkiezingen heen ook zult moeten regelen. Je kunt
dit niet alleen met z'n drieën doen. Je hebt hier ook partijen als de
PvdA en GL bij nodig en SP en iedereen om mee te denken in wat is
uiteindelijk een belastingstelsel wat recht dat aan uw punt, de mensen
met een laag inkomen of de mensen die afhankelijk zijn van een
uitkering, tot en met het enorme belang dat we hebben dat we in dit
land de middenklasse weer vooruit helpen. De hardwerkende Nederland
weer iets meer ruimte ook in de portemonnee geven zodat uiteindelijk
die banenmotor op gang komt.
JANSEN (Telegraaf)
Over meer ruimte in de portemonnee van de hardwerkende Nederlander.
Waarom zadelt u dan diezelfde hardwerkende Nederlander op met een
toeslag op de energierekening voor de stimulering van duurzame energie?
RUTTE
Ja wat we hier doen is invulling geven aan onze visie op hoe we
uiteindelijk, zoals ook in het regeerakkoord is voorzien en in het
gedoogakkoord zelfs, waarin we zeggen: we moeten uiteindelijk komen tot
een stimuleringsregeling duurzame energie, die afwijkt van die oude
regeling. Die eigenlijk een soort open einde regeling was. Dit is de
zogenaamde SDE+ regeling. Wat die wil bereiken is dat we in Nederland
naar een goede energiemix gaan waarin ruimte is voor fossiele energie,
onvermijdelijk de komende jaren. Waarin ruimte is voor kernenergie,
onvermijdelijk de komende jaren. Allebei transitie-energieën. En
uiteindelijk er ook steeds meer ruimte komt voor andere energiebronnen
en dat kan osmose, aardwarmte, getijden, zon, weet ik veel zijn. En het
doel van dit kabinet is dat te doen op een manier dat uiteindelijk ook
de innovatie op gang wordt geholpen. Dat vraagt inderdaad om ongeveer
1,5 miljard in de long term extra geld en dat betekent voor de komende
jaren, komend jaar, acht euro per jaar op de energierekening komt.
JANSEN
Dat lijkt me nou bij uitstek een overheidstaak. Waarom legt u die
rekening gewoon direct bij de burger neer en betaalt u dat niet uit
eigen middelen op één of andere manier?
RUTTE
Ik ben het niet met uw visie eens dat dat bij uitstek een overheidstaak
is. De hele energievoorziening en de energietransitie is wel degelijk
iets wat je als samenleving breed zult moeten oppakken. Dit kan de
overheid nooit alleen. En ook het lostrekken van innovatie, zorgen dat
de economie sneller gaat groeien, want dat is onze bedoeling, hoe krijg
je groen en groei hand in hand? Hoe zorg je ervoor dat de
innovatiekracht van de economie hiermee wordt gestimuleerd? Dat is het
doel. Dus dit past ook helemaal in het hele bedrijfslevenbeleid wat
Verhagen aan het voeren is en daarvan is onderdeel de energietransitie.
JANSEN
Ik denk dat mevrouw Cramer het niet beter had kunnen doen in het vorige
kabinet. Is dit nu wat u noemt groen rechts?
RUTTE
Nou alle stickers die ik in mijn eerdere bestaan geplakt heb op mijn
eigen partij zijn in deze rol wat minder relevant denk ik als
minister-president. Maar mevrouw Cramer zou echt wel een andere lijn
hebben gevoerd. En ik wijs ook op de regeling die hiermee vervangen
wordt, want de oude SDE-regeling was in feite een soort open einde
regeling waarbij je eindeloos kosten zou zetten op de energierekening.
Hier zet je heel gericht in op een stuk innovatie en het is waar: je
vraagt ook aan de Nederlanders om daar een stukje aan mee te betalen.
Dat is zonder meer waar
VAN DER HEYDE (NOS)
Was het niet de regeling die is afgeschaft door de toenmalige minister
van Financiën, Gerrit Zalm? Die heeft de opslag op de energierekening
afgeschaft. Dat was toen 50 euro, nu voert u die weer in.
RUTTE
Ja maar als je nu kijkt naar de opgave waar we voor staan, we weten dat
onze fossiele brandstoffen opraken. We weten dat je niet allemaal kunt
oplossen op een manier waarbij je niet ook aan de Nederlanders vraagt
om daar een kleine bijdrage aan te leveren. En dat is uiteindelijk de
reden waarom dit zo gedaan wordt en dat is echt anders dan laten we
zeggen 5 of 10 jaar geleden. De wereld is echt veranderd. En de opgave
is nu om dat te doen op een manier dat je niet alleen maar vraagt aan
de Nederlanders om een kleine bijdrage te leveren, onmiskenbaar doen we
dat, oplopend tot 1,5 miljard, om dit probleem op te lossen. Maar dat
je het tegelijkertijd doet op een manier dat ook innovatiekracht extra
op gang komt.
VAN DER HEYDE
Over die BTW-verhoging. Mensen schrikken zich een hoedje. Hier komt dan
een plan om de BTW te gaan verhogen op de eerste levensbehoeften en dan
blijkt dat daar al in de Tweede Kamer van de politieke vrienden van het
CDA en de PVV totaal geen steun voor is. Waarom zoveel onrust zaaien
terwijl dat plan eigenlijk meteen de prullenbak in kan?
RUTTE
Maar er is geen plan waarin staat...er is een agenda van Weekers, die
schetst een aantal scenario's waarvan de hoofdlijn is: hoe krijg je in
Nederland nou het fiscale stelsel omgebouwd van een fiscaal stelsel dat
arbeid belast naar een stelsel dat meer consumptie belast? Waarbij je
uiteindelijk een situatie hebt in Nederland waarin het belastingstelsel
ook helpt om net even wat meer economische groei te krijgen.
VAN DER HEYDE
Dat is toch een plan?
RUTTE
Dat is het plan. Daarin schetst hij een aantal scenario's. Dit is er
één van. En nou wordt tegen mensen gezegd: het kabinet heeft al
besloten om...Dat is helemaal nog niet zo. We leggen een aantal
scenario's neer. Hij schetst ook een aantal andere scenario's, maar
waar blijkbaar men moeite nog mee heeft aan te wennen, dat je als
kabinet heel vaak daadkrachtig zegt we gaan deze kant op. Maar als het
gaat om de fiscaliteit het in mijn ogen veel verstandiger is om te
zeggen: dit is ons doel, dit zijn een aantal scenario's en die willen
breed, van SP tot PVV, in de Kamer over overleggen en dan komen met
concrete voorstellen.
VAN DER HEYDE
Dus u vond het eigenlijk wel goed dat dat plan op deze manier is
gepresenteerd en naar de Kamer is gestuurd?
RUTTE
Jazeker, ja.
VAN DER HEYDE
Terwijl er geen enkel draagvlak voor is, zelfs niet in uw coalitie.
RUTTE
U haalt nu echt een zin uit het stuk.
VAN DER HEYDE
Maar mensen snappen er niets van.
RUTTE
Maar het is ook een kwestie van hoe je het zelf brengt. En met alle
respect, als u ervoor kiest, en dat is uw vrije keuze als journalist,
om uit een stuk van dertig bladzijden één element te lichten en dat
helemaal uit te vergroten en dan te zeggen: bij CDA en PVV 'wat vindt u
ervan'? Ja, nee, nee, ho, ho, dat is natuurlijk niet waar we op zitten
te wachten. Ja, dat is één manier. Je kunt ook zeggen: er ligt gewoon
een heel palet aan voorstellen en scenario's met uiteindelijk een
maatschappelijk doel dat je wilt bereiken. Daar moet het hele debat nog
over gevoerd worden. Er liggen geen voorstellen van het kabinet om de
BTW te verhogen. Die zijn er gewoon niet.
VAN DER HEYDE
Maar is het dan niet slimmer om die discussie eerst te voeren en dan
pas dingen te lanceren en in de kranten te laten zetten etc.? Ik zie u
toch tevreden zijn over dat dit zo...
RUTTE
Ik ben erg ook van ervoor te zorgen dat we een beetje een moderne
verhoudingen krijgen in dit land. En wat u nou vraagt is achter de
schermen weer een dealtje sluiten en het helemaal eens worden en dan
zou u mij verwijten dat we in achterkamertjes, terwijl ik zeg: dat moet
soms, is onvermijdelijk, zo'n afspraak over het passend onderwijs
hebben we in de achterkamertjes gemaakt. Dus die achterkamertjes
functioneren ook bij dit kabinet. Is onvermijdelijk. Soms moet het.
Maar ik ben ervan overtuigd als je praat over de fiscaliteit, wat niet
alleen tot 2015 maar ver daarna moet doorwerken, waarbij je moet
voorkomen dat je schoksgewijs rare bewegingen maakt, is het juist heel
goed vanuit scenario's te werken. En als er dan in die scenario's
geschetst wordt nou denkbaar is en dan komt die BTW-verhoging en die
wordt er uitgelicht en daar wordt dan angst mee aangejaagd, bij
partijen, dat doen ze dan zelf, CDA en PVV, want die rennen dan naar
die rode lap die wordt voorgehangen. Ja dat mag, ze leven in een vrij
land, maar daarmee wordt die agenda geen recht gedaan, die is veel
breder.
VAN DER HEYDE
Het misschien ook wel geholpen als de staatssecretaris van Financiën of
de minister van Financiën gisteren even een toelichting had gegeven op
dit discussiestuk.
RUTTE
Ik heb hem vandaag in allerlei kranten teruggevonden. Heeft hij op
allerlei plekken toelichtingen gegeven. Daarna moest hij naar
Washington, naar het IMF om daar Jan Kees de Jager te vervangen. Maar
hij heeft in ieder geval tot de middag heeft hij toelichtingen gegeven.
VULLINGS (Radio1)
Er zijn 2 bezuinigingen op het onderwijs uitgesteld, eerder ook de BTW
op de theaterkaartjes. De aanbesteding van het OV in de grote steden is
ook al uitgesteld. Baart het u zorgen dat dit soort belangrijke
bezuinigingsmaatregelen eigenlijk die landen in Tweede Kamer allemaal
worden uitgesteld?
RUTTE
Nou luister, nou doet u net alsof alle bezuinigingsmaatregelen die dit
kabinet heeft voorgesteld stranden in de Eerste Kamer. Ik zou zeggen:
dat is niet waar.
VULLINGS
Er is wel sprake van een jaar uitstel.
RUTTE
Maar wat ik u net al schetste. Heel veel maatregelen die we hebben
genomen leidden niet tot uitstel. De bezuiniging op
ontwikkelingssamenwerking. De taakstelling Defensie. Het postennetwerk
(ambassades, red.) De hele invulling van de taakstelling op het sociale
zekerheidsdomein. De onderwijssubsidies. De bestrijding van fraude met
uitwonende beurs. De MBO 30+-maatregel. Dat gaat allemaal door. En deze
paar maatregelen die u noemt die leiden tot enig uitstel, maar dat
leidt wel meteen tot het invullen van een besparingsverlies. Dus het is
niet zo dat de opbouw, dus het tijdpad naar de 18 miljard, hier mee
vertraagd. Dus wat Van Bijsterveldt en Zijlstra gedaan hebben, is
gezegd: okay, we nemen hier een jaar langer voor, er is een politieke
realiteit die ons daartoe noopt. Maar dan nemen we een aantal andere
maatregelen om wel diezelfde besparingen in 2011 en 2012 in te boeken.
VULLINGS
Goed, er is dekking voor, maar uw kabinet zit nog maar een half jaar en
ja u moet nog op heel veel andere posten gaan bezuinigen. Gaat u die 18
miljard uiteindelijk wel halen?
RUTTE
Die gaan we halen. Maar sterker nog, we hebben nog geen euro verloren
op die achttien miljard. Ook niet door deze uitstellen omdat die
vervangen zijn door andere maatregelen. Dus je neemt zo'n maatregel...
VULLINGS
Maar het zijn wel maatregelen uit het regeerakkoord, maar zelfs die
komen dus niet door de parlementen heen, ongeschonden.
RUTTE
Luister, ik denk als ik net op tel wat alles wat ik net schets aan
bezuinigingen, wat er al is ingeboekt, en je zet dat af tegen deze paar
posten, dat het leeuwendeel zonder problemen doorloopt. Dan lopen we
vertraging op bij een aantal maatregelen zoals u die terecht schetst.
Die vullen we vervolgens alternatief in. Dus er is ook geen
besparingsverlies. Het wordt gewoon ingevuld, zo hoort dat ook.. Met
Jan Kees de Jager op Financiën: we `motten' wel. Een goede minister van
Financiën. Dus dat wordt gewoon helemaal ingevuld, dus we liggen gewoon
helemaal op schema. En dat je als kabinet, dat geldt trouwens ook voor
meerderheidskabinetten, maar zeker ook als minderheidskabinet, soms
moet kijken van ja, moet luisteren naar de Kamer, ik vind het ook niet
zo heel erg slecht eerlijk gezegd.
VULLINGS
U noemde net Defensie al als een succes, maar ook die bezuinigingen
moeten nog door de Kamer heen.
RUTTE
We hebben wel een parlementaire democratie als u het niet erg vindt. Of
had u gewild dat we die hadden afgeschaft bij het regeerakkoord?
VULLINGS
Ik zeg alleen even dat die nog niet zeker is.
RUTTE
Ja maar hallo, even alle ernst Joost, meneer Vullings. Dat geldt toch
voor alles wat wij voorstellen moet het toch door de Kamer heen?
VULLINGS
Ja.
RUTTE
Het is toch niet zo dat we kunnen zeggen...
VULLINGS
Maar dan pas kan het op de begroting worden bijgeschreven als het door
de Tweede Kamer heen is, lijkt mij.
RUTTE
Ja maar het ligt toch niet voor de hand op dit moment geloof ik dat
daar nou grote averij wordt opgelopen en nogmaals als dat wel zo is,
omdat wij rekening houden met krachtsverhoudingen in de Eerste Kamer
cq. met wensen in de Tweede Kamer. Wij hebben de motie-Cohen gehad, die
vroeg ook om het trager invoeren van het passend onderwijs. Nou de
grootste oppositiepartij, je houdt daar rekening mee. Je probeert te
kijken wat je kunt doen. Maar het belangrijkste is dat als je dan zegt
we doen het een jaar later dat je niet vervolgens besparingsverliezen
inboekt, die hebben we dus niet.
VULLINGS
Dan is er nog het bestuursakkoord, pensioenakkoord, nullijn ambtenaren.
Loopt allemaal moeilijk. Komt dat goed?
RUTTE
U bent zo somber vandaag. Nee, laten we ze even langslopen.
VULLINGS
Ik vraag of het goed komt en als u ja zegt ben ik niet somber toch, of
wel?
RUTTE
Ik denk dat heel veel daarvan goed komt. Even om met het
bestuursakkoord te beginnen. Ik denk dat we daar uit kunnen komen met
elkaar. Ik denk dat we nog een paar dagen nodig hebben. Ik ben er
optimistisch over dat we met de Waterschappen, IPO en het VNG daar uit
kunnen komen. Zeker weet ik het niet, maar ik denk dat dat kan. De
gesprekken lopen in een hele goede sfeer en heel constructief.
Pensioenakkoord: daar heeft Henk Kamp hele goede gesprekken met de
sociale partners. Hij is eigenlijk bezig om het stichtingsakkoord van
werkgevers en werknemers uit te voeren. Dat heeft vervolgens geleid,
binnen de FNV, tot een debat over de wenselijkheid van het
stichtingsakkoord. Wij wachten dat nu af hoe dat loopt. En als dat niet
lukt, vallen wij terug op het regeer- en gedoogakkoord, dat wetsontwerp
is nu in voorbereiding, om dan de AOW naar 66 te brengen. Dus dan gaan
we gewoon doen wat wij ons hebben voorgenomen. Leidt dus ook niet tot
besparingsverliezen. Mocht het akkoord er wel komen, dan kunnen wij
weer dat wetsontwerp herschrijven in de richting van het akkoord. Dus
daar hebben we in feite een no regret-optie, in goed Nederlands. Dan is
het weer het mooie van het pensioenakkoord dat het ook de tweede pijler
regelt en de tweede pijler daar gaan wij niet over als overheid. Maar
is wel ontzettend belangrijk om daar een stuk rust te brengen. Dus
daarom hoop ik van harte, vanuit het Nederlands belang, niet zozeer het
kabinetsbelang alleen, maar vanuit het hele Nederlandse belang, dat het
lukt om het stichtingsakkoord overeind te houden. En er was nog een
akkoord. De nullijn ambtenaren. U weet dat Donner daarmee bezig is en
als hij eenmaal iets in zijn hoofd heeft dan gaat het doorgaans door.
VULLINGS
Okay, dus er is geen vuiltje aan de lucht begrijp ik?
RUTTE
Geen vuiltje aan de lucht, luister: we hebben een parlementaire
democratie. We hebben heel veel maatschappelijke organisaties die ook
wat vinden, maar ik moet zeggen de manier waarop VNG, IPO en
Waterschappen, FNV, VNO-NCW, MKB, MHP, dus de vakbeweging, en LTO
Nederland, hoe zij met ons werken, uitermate plezierig. Ja dat niet
iedereen zegt: ik ga op mijn rug liggen, tekent u maar. Nee dat is
logisch. Natuurlijk moet je onderhandelen.
VRAAG
U zei net over dat belastingplan, het was geen plan, het was een
scenario. Maar geldt dat in bredere gezien, gelet op de politieke
realiteit in de Eerste Kamer die er straks zal zijn, waar deze week
erkenning voor was, dat er eigenlijk geen kabinetsplannen, maar
kabinetscenario's?
RUTTE
Nee, want mijn taxatie is dat in de Eerste Kamer veruit de meeste
plannen waar het kabinet mee komt het kabinet op een meerderheid kan
rekenen. Maar wij zullen, overigens ook in de Tweede Kamer, altijd
openstaan voor verbeteringen. De samenwerking ook met oppositiepartijen
zal altijd intensief zijn.
VRAAG
Maar is de SGP nu een soort tweede gedoogpartner geworden?
RUTTE
Nee.
VRAAG
Maar als bijvoorbeeld de SGP zegt: wij willen nog eens goed kijken naar
de Defensiebezuinigingen, wij hadden in ons verkiezingsprogramma nul,
of zelfs geld erbij.
RUTTE
Ja.
VRAAG
Dat wordt dan ook weer een nieuwe ronde?
RUTTE
Nee, wat ik u zeg. U vraagt mijn verwachting: en mijn verwachting is
dat vrijuit de meeste voorstellen van het kabinet, even uitgaande van
de wat sombere scenario's over de Eerste Kamer, daar goed doorheen
kunnen komen. Wat niet wegneemt dat voordat die voorstellen in de
Eerste Kamer komen we in de Tweede Kamer openstaan voor suggesties. En
we hebben al in februari heel serieus geprobeerd om die motie van Cohen
over het faseren van die bezuinigingen op passend onderwijs om die uit
te voeren. Dat weet u ook. Dat heeft toen nog geleid tot 'kom naar de
Kamer', en ik zei: 'ik kom niet, want Van Bijsterveldt' etc. Dat was
vlakvoor de verkiezingen. U herinnert zich dat. Toen hebben we er heel
serieus naar gekeken, alleen wij kwamen er toen gewoon niet goed uit.
Inmiddels is het gelukt wel tot een oplossing te komen. Ook tot dekking
te komen, want nogmaals, je kunt wel zeggen we stellen iets een jaar
uit, maar dan moet je andere dekkingen hebben, want wij willen die 18
miljard niet alleen in 2015 halen, wij willen ook de opbouw houden. Dus
we hebben geen besparingsverliezen met dit voorstel en dat lukte niet
in februari.
VAN DER HEYDE
Even over dat u zegt: we luisteren naar Cohen, maar we weten toch
allemaal wat er in het achterkamertje, waar u het net over had, dat
daar de SGP is aangeschoven?
RUTTE
Er is overleg met de SGP vanwege wensen die bij die partij leefden. En
wij hadden in het achterhoofd natuurlijk de wens die breed in de Kamer
leefde, al voor de Statenverkiezingen. Kijk, één ding kun je het
kabinet niet verwijten: dat wij geprobeerd hebben om zonder moeilijke
maatregelen aan te kondigen de Statenverkiezingen in te zeilen, want
als we dit hadden kunnen doen half februari, wie weet hoe het dan
gelopen was. Dus in die zin proberen we gewetensvol onze voorstellen
uit te voeren en vorm te geven en ook rekening te houden met de wensen
die in de Kamer leven.
VAN DER HEYDE
Waarom ontkent u dan dat de SGP een belangrijke....
RUTTE
Dat ontken ik niet. De SGP was hier dominant, maar ik wijs erop dat er
tegelijkertijd ook een motie was van Cohen die hetzelfde vroeg. En wij
steeds gezegd hebben: als je naar een breed draagvlak kunt komen, is er
gekeken in de gesprekken met de SGP te komen tot een oplossing, die ook
recht zou doen aan de wensen van Cohen. Zo is het gegaan.
VAN DER HEYDE
Wat krijgt de SGP er nog voor terug, verder nog?
RUTTE
Dat is het mooie van de SGP en überhaupt van de politiek in Nederland:
je probeert vanuit vertrouwen met elkaar tot zaken te komen en dat
hebben we hier gedaan zonder dat we...er is in ieder geval geen deal
gesloten dat wij nu op een heel ander terrein iets aan de SGP gaan
geven. Die deal is niet gesloten. Ik begrijp uw vraag, maar dat is niet
gebeurd.
SLEUTJES (GPD)
U heeft geen besparingsverlies, u heeft wel met de nodige bombarie die
onderwijskorting eerder aangekondigd. Nu krabbelt u weer terug. Is dat
niet een beetje aanzienverlies voor het kabinet?
RUTTE
Dat vind ik oprecht niet. Kijk, we hebben gewoon te maken in Nederland
met een parlementair stelsel, gelukkig. We zouden het met elkaar hier
denk ik uitvinden als het er niet was en daar hoort bij dat een
regering regeert en een Kamer controleert. En dat je gewoon rekening te
houden hebt met de vraag hoe je plannen ook in het parlement landen.
Dit is een minderheidskabinet. We weten gewoon niet zeker hoe dadelijk
de verhoudingen precies in de Eerste Kamer zijn, dus ook daar probeer
je natuurlijk naar te kijken. Er lagen wensen van onder andere de PvdA
en anderen en we hebben geprobeerd om dit probleem op te lossen en
daarbij ook recht te doen aan de andere moties die er lagen in de
Kamer. Dat is hier gedaan door Van Bijsterveldt en Zijlstra.
Integendeel, ik zou zeggen: dat hoort ook bij de aardige kanten van
deze nieuwe politieke constellatie die uit de vorige verkiezingen is
voortgekomen dat je niet meer met automatische meerderheden werkt. En
dat het debat zich van de ministerraad wat meer verplaatst naar het
parlement. Ja, ik denk dat dat goed is. Maar het is wel belangrijk dat
je de besparingen binnenhaalt en dat doen we dus.
JULIUS
U heeft vorige keer een vraag beantwoord over de bonussen en dat leek
dus heel goed op het eerste moment. U heeft gezegd: de privésector die
kon dat doen, maar als de staat erbij was, dan had die problemen. Nou
wil ik weten wanneer de staat er nou bij is, omdat het niet handig is
als dus de banken, want horen die nou tot de staat of tot de privé? Ik
wil wel eens weten hoe u dat oplost.
RUTTE
Ja, ik ga een poging doen. Zo, ik schrijf hier op: banken zijn privé,
maar krijgen soms staatssteun. Maar daarmee worden ze geen staatsbank.
Blijven dus private ondernemingen, maar soms krijgen ze staatssteun en
dan vind ik wel degelijk dat je ook iets mag vinden van de het
beloningsbeleid.