The footprint of polar tourism: tourist behavior on cultural heritage sites
in Antarctica and Svalbard
Datum: 28 april 2011
Promotie: dhr. R.M. Roura, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: The footprint of polar tourism: tourist behavior on
cultural heritage sites in Antarctica and Svalbard
Promotor(s): prof.dr. L. Hacquebord
Faculteit: Letteren
Veranderingen door pooltoerisme in kaart gebracht
Ricardo Roura deed onderzoek naar de invloed van het pooltoerisme op
historische plaatsen in Antarctica en op Spitsbergen. Als gevolg van de
groei van dit toerisme hebben die plekken de afgelopen decennia
veranderingen ondergaan. Roura onderzocht deze veranderingen en de
gevolgen ervan voor het lokale beheer. Hij concludeert dat toerisme
minder effect heeft op de historische plaatsen dan natuurlijke
processen. Het is onderdeel van een groter proces van verval. Maar
toerisme heeft wel de neiging zich te richten op de kwetsbare
waardebepalende elementen van die historische plaats.
Roura heeft het toerisme onderzocht vanuit het perspectief van de
gedragsarcheologie, zoals die door Schiffer (2010) is omschreven. De
toegepaste onderzoeksmethoden zijn: siteverkenning, etnografische
waarnemingen en fotografische registratie. Het toeristisch gedrag omvat
een scala aan handelingen die kunnen leiden tot interacties tussen
toeristen, hun artefacten, en de historische plaatsen. Visuele en
gehoorinteracties (instructies, verhalen) kunnen toeristen aantrekken
of juist afstoten van de elementen die deel uitmaken van een
historische plaats. De toestand en de samenhang van de historische
plaatsen kunnen veranderen door vertrapping en andere handelingen.
Hierdoor kan schade aan het archeologische bodemarchief ontstaan. De
toeristische `voetafdruk' bestaat uit een verzameling van
gedragspatronen die zich ontwikkelen op verschillende tijdelijke,
ruimtelijke en gedragsmatige niveaus.
Roura concludeert dat toerisme niet plaatsvindt op onveranderlijke
plaatsen die `bevroren in de tijd' zijn, maar veeleer op plaatsen die
onderhevig zijn aan verval. Het is er onderdeel van en draagt bij aan
dit proces. Toerisme kan de sporen van vroegere activiteiten uitwissen,
zonder dat ze totaal verdwijnen. Het heeft minder effect op de
historische plaatsen dan natuurlijke processen, maar heeft de neiging
zich te richten op de kwetsbare waardebepalende elementen van die
plaats.
Toerisme kan dus effect hebben op de cultuurhistorische waarde van
historische plaatsen. Dit effect moet worden beperkt, ondanks het feit
dat het een onderdeel is van het proces van verval van die historische
plaatsen. Dit kan bereikt worden door het opstellen van een
milieueffectrapportage, door de inzet van gediplomeerde gidsen met
verantwoordelijkheid voor regelgeving en door speciale
voorzorgsmaatregelen.
Ricardo Roura (Argentinië, 1961) studeerde filosofie aan Massey
University, Nieuw-Zeeland. Hij verrichtte zijn onderzoek bij het
Arctisch Centrum van de RUG. Roura is freelance consultant en werkt
momenteel voor de Antarctic and Southern Ocean Coalition.
Laatst gewijzigd: 19 april 2011 09:41
Rijksuniversiteit Groningen