Ingezonden persbericht


Persbericht:
Amsterdam, 14 april 2011

Cubaanse leiders willen updating, geen hervorming

* Oppositie: veranderingen in Cuba zijn te weinig en te laat

Zaterdag viert Cuba met een grote militaire parade 'de overwinning op het Amerikaans imperialisme' in april 1961, toen een mislukte invasie van Cubaanse ballingen met steun van de CIA plaatsvond op de stranden aan de zuidkust van het land. De invasie van 1961 kostte 161 Cubanen het leven, 107 leden van de invasiemacht kwamen om en 1.189 van hen werden gearresteerd. Zij werden in 1962 uitgewisseld; in ruil kregen de Cubanen voedsel en medicijnen uit de VS ter waarde van 53 miljoen dollar.

Dezelfde dag begint het zesde congres van de Cubaanse Communistische Partij (PCC), waar de economische hervormingen, die president Raúl Castro eerder voorstelde, centraal zullen staan. Het partijcongres zal het terugtreden van Raúl Castro' broer Fidel als secretaris-generaal van de Cubaanse Communistische Partij formaliseren.

Veranderen of zinken
Raúl Castro, die binnenkort 80 jaar wordt, spreekt overigens niet over hervorming van het Cubaanse model maar liever over 'updating' en 'actualisering.' Wel concludeerde hij bij de aankondiging van het partijcongres: 'Of we veranderen onze koers óf we vergaan.' Persbureau Reuters zette de veranderingen sinds het aantreden van Raúl Castro als president in februari 2008 als volgt op een rij.

Eerste veranderingen
Een maand later wordt de verkoop van computers, mobiele telefoons, dvd-spelers en andere elektrische apparaten toegestaan. Cubaanse burgers kunnen voortaan ook auto's huren en in toeristen-hotels verblijven. In de landbouw worden hervormingen doorgevoerd; de besluitvorming wordt gedecentraliseerd, boeren krijgen hogere prijzen voor hun producten en kunnen deze makkelijker direct aan de consument verkopen. Er wordt een begin gemaakt met de verdeling van braakliggende gronden onder kleine boeren. De salariswetgeving wordt gewijzigd en meer gekoppeld aan individuele prestaties.

Politieke zuiveringen
In 2009 wordt het kabinet gezuiverd en verdwijnt de jonge technocraat en vice-president Carlos Lage van het politieke toneel. Hoge militairen die het vertrouwen van Raúl hebben en hervormingsgezinde technocraten treden aan. Er wordt een begin gemaakt met de vermindering van de overheidsuitgaven en de dure voedselimporten uit vooral de VS. In augustus komt er een Nationale Rekenkamer, bedoeld om de 'economische discipline' te versterken en 'de corruptie' te bestrijden. Raúl Castro zegt een einde te willen maken aan 'gratis diensten en oneigenlijke subsidies.' Hij maakt een uitzondering voor de gezondheidszorg, het onderwijs en de sociale zekerheid. In diverse steden wordt het aantal vergunningen voor straatverkopers sterk uitgebreid. In oktober wordt de sluiting aangekondigd van de bedrijfskantines voor werknemers.

Eigen personeel
In januari 2010 begint in Havana een project waarbij taxichauffeurs zich organiseren in een coöperatie; zij ontvangen niet langer een salaris van de staat. Gemeentelijke bestuurders krijgen opdracht ontwikkelingen in de richting van coöperaties en particuliere kleine bedrijven te bevorderen. Kapperszaken en schoonheidssalons komen in handen van de eigenaren. In juni wordt de verkoop van bouwmaterialen aan de bevolking geliberaliseerd. In augustus krijgen Cubanen met een eigen tuin of een klein stukje grond, toestemming hun producten direct aan de consument te verkopen.

Foto: markt voor verkopers-voor-eigen-rekening in Havana

Buitenlandse bedrijven
Buitenlandse ondernemingen kunnen voortaan 90 jaar - in plaats van 55 jaar - grond leasen van de staat als onderdeel van toeristische projecten zoals golfbanen en jachthavens. In september kondigt de regering het ontslag van 500.000 werknemers in staatsdienst aan; binnen 6 maanden zullen 250.000 vergunningen worden verstrekt om een familiebedrijf te kunnen beginnen. Op de werkloosheidsuitkeringen worden gekort. Familiebedrijven mogen voor de eerste keer in 50 jaar personeel in dienst nemen, zaken doen met de overheid en zelf ruimten huren. In januari 2001 beginnen de staatsbanken met de verstrekking van microkredieten aan kleine boeren. In maart zegt Castro de aangekondigde 500.000 ontslagen af te willen remmen; een nieuwe datum wordt niet genoemd. Deze maand kondigen de autoriteiten aan dat 120.000 mensen sinds 2009 land in bruikleen hebben gekregen en 180.000 personen een vergunning hebben gekregen voor een eigen bedrijf.

Veranderingen komen beetje bij beetje
David Usborne ging voor The Independent in maart 2011 naar Havana. Hij ging in op de effecten van de economische hervormingen, de mogelijke invloed van de ontwikkelingen in Tunesië, Egypte en Libië op Cuba, de rol van de VS en de repressie tegen dissidenten.

Citaten uit zijn artikel:
Speculaties doen ook de ronde dat Raúl Castro het tempo van hervormingen wat zou vertragen met het oog op wat er in Tunesië, Egypte en Libië gebeurt, waar burgers in opstand komen tegen autoritaire regimes. Cuba is echter anders. Het heeft geen jeugdige bevolking die toegang heeft tot websites zoals Twitter en Facebook; corruptie of overdadig vertoon van rijkdom van de elite is niet aan de orde.´We schrijven iedere dag naar onze hoofdsteden en zeggen dat het in Cuba niet gaat gebeuren´, zegt een diplomaat van de Canadese ambassade hier. ´Verandering is er niet ineens, maar komt beetje bij beetje.'

De cartoonist Guama over het 'Concilie' van de PCC

Blauwdruk particuliere initiatieven
Het is een stoutmoedige blauwdruk, die het socialistische model, dat door Fidel en zijn mederevolutionair Che Guevara 53 jaar geleden opgezet is, zal beëindigen of het redden voor het ineenstort. Het succes of falen ervan zal grotendeels afhangen van het feit of Cuba met haar spreekwoordelijke ondoelmatigheid en haar trage ritmiek, haar lang onderdrukte kapitalistische instincten weer kan ontdekken. Vandaag geeft de staat aan 90 procent van de mensen werk. Daar velen ontslagen zullen worden, zullen ze aangemoedigd worden vergunningen aan te vragen om hun eigen bedrijf te starten. Fidel heeft hetzelfde 15 jaar geleden gedaan, maar op een veel kleinere schaal - in Havana werden een handvol restaurantjes en bed-en-breakfasts geopend die door families geleid werden - maar later kwam hij er weer op terug. De verandering nu zal nu veel ingrijpender zijn.

Dissidenten pessimistisch
De meeste Cubaanse dissidenten zijn pessimistisch gestemd over de mogelijke resultaten van het komende partijcongres. De kritische econoom en voormalig politiek gevangene Oscar Espinosa Chepe (links) zegt dat de plannen van Raúl 'redelijke elementen bevatten', maar dat ze 'te weinig zijn, te beperkt en te laat komen.' Chepe acht deze veranderingen geen uitweg uit de crisis die 'de bevolking verlamd houdt' omdat er vastgehouden wordt aan 'dogma's en oneigenlijke concepten die Cuba naar de afgrond hebben geleid.' Oswaldo Payá van de Movimiento Cristiano Liberación, die in 2002 de Sacharovprijs van het Europees Parlement ontving, zegt dat de organisatorische veranderingen in de partij 'weinig relevant zullen zijn voor het volk, want feitelijk is er 'een groep die zich gedraagt als een oligarchie en die als bewijs van haar antidemocratische houding, zorgt voor haar eigen opvolging.'

Blogger
De kritische blogger Yoani Sánchez zegt dat het congres niet in staat is de problemen op te lossen omdat dit 'het congres is van de enig toegestane partij, van een organisatie die het bestaan van anderen ontkent en zo alles weer zal mislopen'.
---

Bijlagen:


* Het officiële Project met Richtlijnen voor de Economische en Sociale Politiek / Proyecto de Lineamientos de la Política Económica y Social. (Spaanstalig)


* Oscar Espinosa Chepe's recente onderzoek Cambios en Cuba, pocos, limitados y tardíos / Veranderingen in Cuba, te weinig en te laat.


* Citaat uit Publikatie Reuters: Cubanen hopen op meer economische vrijheid President Raúl Castro heeft eerder gezegd dat de sturende hand van de Cubaanse overheid in de economie dient te verdwijnen, toen hij sprak over de modernisering van de op de Sovjet Unie gebaseerde economie. Men verwacht dat het partijcongres komend weekend deze liberalisering zal goedkeuren. De verkoop van auto's en huizen vrijgeven kan zeker rekenen op steun van de Cubanen. Maar in hoeverre de veranderingen verder zullen reiken is onbekend; men verwacht beperkte maar behulpzame veranderingen. Nadat hij in 2008 zijn broer Fidel Castro als president opvolgde, hekelde Raúl 'de excessen van verboden en legale maatregelen die sinds de revolutie van 1959 werden gemaakt.' In een toespraak tot het Cubaanse parlement in december 2011, gebruikte hij het voorbeeld van de auto om duidelijk te maken dat de staat zich niet zou moeten bemoeien met de transacties tussen individuen. 'Als ik een auto zou hebben, een oude of hoe dan ook....en hij is van mij, heb ik het recht deze te verkopen aan wi >


* Citaat Blogger Yoani Sánchez:
Op haar blog beschrijft ze hoe al enkele dagen lang de voorbereidingen van de grote militaire parade van zaterdag gaande zijn. >


* CNN In het Spaans zal tussen 14 en 20 april speciale reportages verzorgen uit Havana, getiteld Cuba op een kruispunt. Vandaag is de eerste uitzending , om 21 uur, Oost-Amerikaanse tijd. Morgen besteedt presentator Ismael Cala aandacht aan de Amerikaanse inval in de Varkensbaai. CNN en Español kan sinds begin van dit jaar niet meer in Cuba worden bekeken; voor die tijd konden de programma's alleen in de hotels worden gezien. Gewoonlijk verschijnen deze reportages ook op de website van CNN.