UMC Utrecht
Antibioticagebruik in ziekenhuizen
De tien Nederlandse intensive care-afdelingen voor pasgeborenen
gebruiken verschillende antibiotica voor dezelfde infecties. Dat
beschrijft ziekenhuisapotheker Yves Liem van het UMC Utrecht in zijn
proefschrift. Hij pleit voor een uniformere behandeling. Liem
promoveert op 14 april.
Ziekenhuisapotheker Yves Liem van het UMC Utrecht analyseerde welke
antibiotica de tien Nederlandse neonatale intensive care units (NICU's)
in 2005 gebruikten. Van de pasgeborenen die op een NICU opgenomen
worden zijn het vooral de te vroeg geboren baby's met een te laag
geboortegewicht die behandeld worden met antibiotica. Bij hen is de
afweer tegen infecties minder goed dan bij op tijd geboren baby's met
een normaal geboortegewicht. In 2005 werden per NICU 300 tot 600
pasgeborenen opgenomen, waarvan bij 10 tot 24 procent een bacteriële
bloedvergiftiging (sepsis) optrad.
Het antibioticagebruik blijkt sterk te verschillen per NICU. De ene
NICU gebruikte bijna drie maal zoveel antibiotica als de andere. In de
tien NICU's werden gemiddeld zes verschillende antibiotica gebruikt om
90 procent van hun patiënten te behandelen. Maar hiervoor waren in
enkele NICU's drie verschillende antibiotica toereikend en in andere
tien. Die variatie is opvallend. Overigens gebruiken Nederlandse NICU's
minder verschillende antibiotica dan buitenlandse kindergeneeskundige
afdelingen.
Verder signaleert Liem dat sommige NICU's relatief vaak hun toevlucht
nemen tot `reserve'-antibiotica, zoals vancomycine, teicoplanine en
derde generatie cefalosporinen. Deze antibiotica moeten zo weinig
mogelijk gebruikt worden. Dan zijn ze nog bruikbaar wanneer resistentie
is opgetreden tegen andere antibiotica.
Liem vergeleek ook het antibioticagebruik van alle 94 Nederlandse
ziekenhuizen tussen 1997 en 2002. Het antibioticagebruik per ziekenhuis
blijkt sterk te variëren. Maar dat zegt weinig over specifieke
patiëntengroepen, vandaar dat Liem daarna het antibioticagebruik in
NICU's verder analyseerde.
Liem: "Ik vind het opmerkelijk dat in het kleine Nederland de ene NICU
met drie antibiotica negentig procent van zijn patiënten kan
behandelen, terwijl een andere NICU daar tien voor nodig heeft. Het is
niet helemaal duidelijk waar die verschillen vandaan komen. Het wijst
volgens mij op het belang van `antibiotic stewardship'. Dat is een
speciaal antibiotica-team met onder meer artsen en apothekers dat
toeziet op juist gebruik van antibiotica."
Liem analyseerde ook de dosis-aanbevelingen van veel voorgeschreven
antibiotica bij pasgeborenen uit zeven verschillende internationaal
gerenommeerde tekstboeken. De dosis-adviezen bleken uiteen te lopen.
Alle Nederlandse NICU's hebben richtlijnen voor de behandeling van
infecties bij pasgeborenen, waarbij de keuze van antibiotica blijkt te
variëren, maar waarbij de dosis vastgelegd is in een landelijk
Kinderformularium. Liem benadrukt het belang van een verstandig
antibioticabeleid door Nederlandse NICU's om de ontwikkeling van
resistentie tegen te gaan.
woensdag 13 april 2011