Wageningen Universiteit en Researchcentrum
11 apr 2011
Onderdeel: Alterra
Stikstof is nodig om een groeiende wereldbevolking te voeden, maar
vervuilt de lucht, de bodem en het water. Een omvangrijk onderzoek
wijst uit dat stikstofvervuiling de Europese burger jaarlijks 150 tot
740 euro kost. Het eerste grootschalige stikstofonderzoek, ENA
(European Nitrogen Assessment), zal op maandag 11 april in het Schotse
Edinburg worden gepresenteerd.
Volgens het onderzoek, dat door 200 experts uit 21 landen en 89
organisaties werd uitgevoerd, bedraagt de schade door stikstof in
Europa naar schatting 70 tot 320 miljard euro, ruim twee keer zo veel
als de extra winst die in de Europese landbouw wordt gemaakt door
stikstofhoudende meststoffen te gebruiken.
Het ENA is het eerste onderzoek waarin de economische gevolgen van de
verschillende gevaren van stikstofvervuiling - ook de bijdrage daarvan
aan klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit - voor een
geheel continent zijn bestudeerd. Naast algemene gevaren wijst het
onderzoek ook aan in welke regio's het gevaar van schade als gevolg van
stikstofvervuiling het grootst is. Het rapport biedt EU-beleidsmakers
uitgebreide wetenschappelijke informatie over de consequenties van een
falende aanpak van de stikstofvervuiling en stelt maatregelen voor die
kunnen worden genomen om het probleem te beheersen en het milieu en de
volksgezondheid te beschermen.
Belangrijke lessen uit het onderzoek zijn:
* Ten minste tien miljoen Europeanen worden mogelijk blootgesteld aan
drinkwater met nitraatconcentraties die boven de aanbevolen waarden
liggen.
* Nitraten veroorzaken toxische algenbloei en doden het mariene
leven, vooral in de Noordzee, de Baltische Zee en langs de kust van
Bretagne.
* Stikstofhoudende luchtverontreiniging door landbouw, industrie en
verkeer in stedelijke gebieden verhoogt de fijnstofconcentraties in
de lucht, waardoor de levensverwachting in Midden-Europa met
meerdere maanden afneemt.
* In bossen heeft de neerslag van atmosferisch stikstof tot een
afname in de biodiversiteit van ten minste 10% geleid op twee derde
van het Europees grondgebied.
De hoofdredacteur van het ENA, dr. Mark Sutton van het Britse Centre
for Ecology & Hydrology, zei: "Bijna de helft van de wereldbevolking is
voor zijn voedsel afhankelijk van stikstofhoudende meststoffen, en toch
zijn maatregelen om de gevolgen van stikstofvervuiling te beheersen
noodzakelijk. Mogelijke oplossing zijn een spaarzamer gebruik van
meststoffen (ook natuurlijke) en het besluit om minder vlees te eten.
We hebben de knowhow om stikstofvervuiling te verminderen, maar moeten
deze oplossingen nu overal in Europa op een consistente manier
toepassen."
Dr. Hans van Grinsven van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL)
verklaarde als hoofdauteur van de ENA-kosten-batenanalyse van stikstof
in het leefmilieu: "De huidige milieukosten van stikstof voor Europa
zijn torenhoog. Onze analyses tonen aan dat het financiële voordeel
van het beheersen van stikstofproblemen ruimschoots opweegt tegen de
kosten van de meeste maatregelen die we kunnen nemen. En dat geldt ook
voor de landbouw, zelfs als we rekening houden met de bijdrage van
stikstofhoudende meststof aan het inkomen van agrariërs en de
voedselproductie."
Bij het tot stand komen van het ENA was er een grote inbreng vanuit de
Nederlandse wetenschap en het beleid. Zo hebben het Energieonderzoek
centrum Nederland (ECN in Petten), het Planbureau voor de Leefomgeving
(Bilthoven) en Alterra (Wageningen UR) hierin een centrale rol gehad,
maar waren er ook bijdragen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu, Universiteit van Utrecht, Radboud Universiteit Nijmegen,
Vrije Universiteit Amsterdam en TNO. Deze grote belangstelling voor het
stikstofprobleem in Nederland is niet verwonderlijk: Nederland is
namelijk één van de meest stikstofintensieve landen van Europa,
terwijl het ook voorop loopt met het reduceren van deze
stikstofintensiteit - zo zijn de aanvoer van stikstofkunstmest en de
emissies van NOx en NH3 sinds 1990 met ongeveer 50% afgenomen - echter,
de gestelde doelen zijn nog steeds niet gehaald.
---
Presentatie ENA tijdens conferentie 'Nitrogen and Global Change' in Edinburgh
Het ENA zal worden gepresenteerd aan het begin van de conferentie
'Nitrogen and Global Change' in Edinburgh, die een week zal duren. Het
ENA is uitgevoerd in het kader van verschillende projecten die door de
Europese Commissie en de European Science Foundation worden gesteund,
en is bestemd voor de 'Lucht Conventie' van de Economische Commissie
voor Europa van de Verenigde Naties (VN/ECE).
Tegelijk met de presentatie van het ENA zal er op 11 april in
Nature een commentaar van dr. Mark Sutton worden gepubliceerd, waarin
hij uiteenzet waarom stikstofemissies in de komende eeuw een groot
milieuprobleem zullen zijn.
Als u het volledige ENA-rapport wilt lezen voordat dit online wordt
gepubliceerd, gaat u naar de website 'Nitrogen in
Europe': http://www.nine-esf.org/ waar u als volgt toegang tot de
tekst krijgt: meld u in het rechtermenu aan met de gebruikersnaam 'ENA
press' en het wachtwoord 'enapress2011'. Klik in het linkermenu op 'ENA
press' en vervolgens op 'ENA outline' om pdf-versies van de
hoofdstukken van het onderzoek te openen.
Â
Commentaar van dr. Mark Sutton
Samenvatting European Nitrogen Assessment
Contact
Meer informatie over dit onderzoek kunt u krijgen bij Alterra:
prof.dr.ir. W (Wim) de Vries