Ouders en kinderen: altijd conflicten over partnerkeuze
Een `lekker ding' of iemand uit een goed gezin?
Datum: 11 april 2011
Ouders en kinderen hebben overal ter wereld dezelfde conflicten over
partnerkeuze. Ouders willen een schoonzoon of -dochter uit een goed
gezin, met dezelfde culturele en religieuze achtergrond. Kinderen
zoeken liever een partner die aantrekkelijk is, lekker ruikt en gevoel
humor heeft. Dat blijkt uit onderzoek van psycholoog Shelli Dubbs. Zij
promoveert op 11 april aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Mensen zijn bijzondere wezens. Bij geen andere soort op aarde spelen
ouders zo'n grote rol bij de partnerkeuze van de kinderen. In culturen
in het verre en Midden-Oosten zijn gearrangeerde huwelijken nog zeer
gebruikelijk. Maar ook in westerse maatschappijen beïnvloeden ouders de
partnerkeuze van hun kind. Bijvoorbeeld door afspraakjes te verbieden,
door gevraagd en ongevraagd relatieadviezen te verstrekken en oordelen
uit te spreken over potentiële partners van hun kinderen.
Overal ter wereld
In de evolutionaire psychologie is lange tijd weinig aandacht geweest
voor dit verschijnsel. Mede omdat veel onderzoek in westerse
samenlevingen werd verricht, gingen veel onderzoekers er vanuit dat
kinderen hun partner min of meer vrij kunnen kiezen. Het onderzoek dát
er was, richtte zich op immigrantengezinnen. Dat migrantenkinderen
conflicten hadden met hun ouders over partnerkeuze werd logisch
gevonden: kinderen pasten zich nu eenmaal sneller aan aan de nieuwe
cultuur dan hun ouders. Nu blijkt echter dat bij niet-geëmigreerde
gezinnen dezelfde conflicten spelen - en dat zich overal ter wereld
dezelfde patronen aftekenen. Enkel de intensiteit van de conflicten
verschilt.
Liever een `lekker ding'
Promovendus Shelli Dubbs ondervroeg ouders en kinderen uit de hele
wereld (Nederland, VS, Japan, etc.) over conflicten rondom
partnerkeuze. De resultaten zijn opmerkelijk. Of gezinnen nu in een
collectivistische of een individualistische cultuur leven: hun
conflicten zijn vergelijkbaar. Ouders willen dat hun kind een partner
krijgt uit een goed milieu, een intact gezin en met dezelfde culturele
en religieuze achtergrond. De kinderen vinden het belangrijker dat hun
partner aantrekkelijk is, lekker ruikt en gevoel voor humor heeft.
Bron van conflict
Van een afstandje beschouwd, hebben ouders en kinderen hetzelfde
belang: zorgen dat "hun genen" in stand blijven. Maar bij nadere
beschouwing lopen de belangen toch uiteen, legt promovendus Dubbs uit.
"Een kind geeft vaak minder om de betrouwbaarheid van de partner als
opvoeder. In noodgevallen, redeneert het, kan het zich met de
nakomeling terugtrekken in het ouderlijk nest, om het daar op te
voeden. Dit is niet in het belang van de ouders: die kunnen nu minder
van hun schaarse tijd en geld aan andere kinderen en kleinkinderen
besteden. Wat ideaal is voor het kind, is dus niet automatisch ideaal
voor de ouders."
Gevaren voor meisjes
Uit het onderzoek blijkt ook dat ouders dochters scherper in de gaten
houden dan zoons, en dat meisjes meer conflicten hebben met hun ouders
dan jongens. Dubbs: "Raakt een meisje zwanger, dan weet ze zeker dat ze
veel tijd en energie zal moeten investeren in het opvoeden van haar
kind. Voor jongens is de investering aanmerkelijk kleiner: soms maar
een heel klein beetje tijd en wat sperma. Als een partner niet blijkt
te bevallen, kan een jongen redelijk gemakkelijk weglopen. Voor meisjes
zijn de gevaren dus aanmerkelijk groter - en ook ouders realiseren zich
dat."
Curriculum Vitae
Shelli Dubbs (Orlando, VS, 1982) studeerde biologie, psychologie en
antropologie aan de Arizona State University en deed haar
promotieonderzoek, gefinancierd door de KNAW, bij de afdeling
Evolutionaire Psychologie van de RUG. Zij is nu postdoc-onderzoeker bij
de University of Queensland, Australië. Dubbs promoveert bij prof. dr.
A.P. Buunk. De titel van het proefschrift is: "Parent-offspring
conflict over mate choice".
Rijksuniversiteit Groningen