Ingezonden persbericht


Utrecht, 11 maart 2011

Het Centraal Museum viert de terugkeer van een uniek 16de-eeuws altaarstuk in Utrecht met de tentoonstelling:

In stille harmonie

Aankoop schilderij uit de Collectie Goudstikker

9 april t/m 9 oktober 2011
Centraal Museum Utrecht

Het Centraal Museum viert van 9 april t/m 9 oktober 2011 de terugkeer van een uniek altaarstuk in Utrecht met de tentoonstelling In stille harmonie. Het Drieluik met het Laatste Avondmaal, geschilderd door een anonieme meester rond 1521, is een van de weinige Utrechtse altaarstukken die bewaard zijn gebleven. Het Centraal Museum had het schilderij in bruikleen tot 2006. Toen gaf de Nederlandse staat het terug aan de erven van Jacques Goudstikker, een joodse kunsthandelaar wiens collectie in de Tweede Wereldoorlog in Duitse handen was gevallen. In 2010 is de Stichting Van Baaren Museum er, in nauwe samenwerking met het Centraal Museum, in geslaagd het altaarstuk aan te kopen. Daarmee is belangrijk cultureel erfgoed voor de stad Utrecht behouden.

In de tentoonstelling wordt de sfeer van het contemplatieve kloosterleven opgeroepen door het altaarstuk te combineren met beelden uit de documentaire Into Great Silence (2005) en ruim 30 religieuze laatmiddeleeuwse en renaissance beelden die al lange tijd niet meer aan het publiek zijn getoond.

Tentoonstelling In stille harmonie
De tentoonstelling In stille harmonie viert de aankoop van het unieke Drieluik met het Laatste Avondmaal. Het drieluik is rond 1521 geschilderd door een vooralsnog anonieme meester uit de omgeving van Jacob Cornelisz van Oostsanen. Uit de wapenschilden op het middenpaneel blijkt dat het werd geschilderd voor en in opdracht van de families Pauw en Zas, vooraanstaande bewoners van de stad Utrecht, die staan afgebeeld op de zijluiken. Het drieluik stond op een altaar in het kartuizerklooster Nieuwlicht, ten noordwesten van de stad Utrecht. Dit klooster was destijds een van de rijkste van Noord-Europa. In de tentoonstelling wordt ook aandacht besteed aan de herkomstgeschiedenis en aan de voorgenomen restauratie van het schilderij. Het altaarstuk wordt na de sluiting van de tentoonstelling gerestaureerd. Na terugkeer is het plan een focustentoonstelling te maken over de restauratie en het materieel-technisch onderzoek. De tentoonstelling In stille harmonie combineert het drieluik met een deel van de collectie vroege religieuze beeldhouwkunst uit de collectie van het Centraal Museum. De kern hiervan wordt gevormd door laatmiddeleeuwse en renaissance steen- en houtsculptuur, afkomstig uit kerken, kloosters en kapellen. De objecten variëren van beelden en memorietafels, tot architectonische elementen als schoorsteenfriezen, balksleutels en kraagstenen. Hieronder vallen de gesneden houten beelden van Adriaen van Wesel, de friezen en memorietafels van de Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop en de kalkstenen beelden uit het atelier van Colijn de Nole.

Collectie Goudstikker
Het altaarstuk heeft deel uitgemaakt van de collectie van Jacques Goudstikker (1897-1940), een gerenommeerde joodse kunsthandelaar. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan zijn bloeiende kunsthandel en uiteindelijk ook aan zijn leven. Zijn collectie kwam in Duitse handen in 1940. Een deel van de collectie werd na de oorlog teruggevonden door de geallieerden en in bewaring gegeven aan de Nederlandse staat. Het altaarstuk werd, vanwege zijn Utrechtse herkomst, in bruikleen gegeven aan het Centraal Museum en in 2006 door de Nederlandse staat teruggegeven aan mevrouw von Saher. De Stichting Van Baaren Museum kocht, op verzoek van het Centraal Museum, het altaarstuk in 2010 van de erven aan en gaf het in langdurig bruikleen aan het Centraal Museum. Tot het voorjaar van 2011 maakt het altaarstuk onderdeel uit van de door de Verenigde Staten rondreizende tentoonstelling Reclaimed. Paintings from the Collection of Jacques Goudstikker.

Stichting Van Baaren Museum
De Stichting Van Baaren Museum is eigenaar van ruim 300 Nederlandse en Franse schilderijen uit de 19de en vroeg 20ste eeuw, midden vorige eeuw bijeengebracht door Josephina en Lambertus van Baaren. De collectie bevindt zich sinds 1980 in bruikleen van het Centraal Museum. Een van de topstukken uit de collectie, L'Ile d'amour van de Franse schilder Charles François Daubigny, ging in 2007 verloren bij de brand in het Armando Museum in Amersfoort. Met het verzekeringsgeld heeft de Stichting het Drieluik met het Laatste Avondmaal aangekocht. Het triptiek is in bruikleen gegeven aan het Centraal Museum. Vanwege haar grote betekenis voor het Utrechtse culturele erfgoed en haar imposante formaat is het drieluik in het oog springend en zullen bezoekers van het Centraal Museum er erg van genieten.