Gemeente Voerendaal
\ 6/4/2011 - Bloesemtochten langs Limburgs mooiste boomgaarden
De Zuid-Limburgse hoogstamboomgaarden liggen de komende weken weer als
Brussels kant in het landschap. Voor wandelaar en fietser is het weer
een groot voorjaarsfeest. Tijd om ruimte te geven aan de
voorjaarskriebels. Komende weken organiseert IKL-Limburg met deskundige
boomgaardgidsen van het IVN maar liefst 13 bloesemtochten langs
Limburgs mooiste hoogstamboomgaarden.
Wat zou Zuid-Limburg zijn zonder de bloeiende hoogstamboomgaarden? Toch
had het niet veel gescheeld of deze boomgaarden waren in Limburg
voorgoed verleden tijd geweest.
In de afgelopen twee decennia is in Limburg enorm hard gewerkt aan het
behoud en herstel van de authentieke boomgaarden met hoogstamfruit.
Vanaf 1989 zijn meer dan 40.000 karakteristieke hoogstamfruitbomen
aangeplant door de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen
in Limburg, IKL. Een herstelactie die nergens in Europa zijn weerga
kent.
Wat de bloesem betreft heeft Zuid-Limburg duidelijk een streepje voor
op de rest van het land. Nergens bloeit het zo vroeg als hier. De
bloeiende kersen en pruimen rond Eijsden en Maastricht zijn de eerste
voorjaarsherauten, die zeker in de rest van het land nog wel enige tijd
op zich laten wachten.
Op zondag, 10 april en 25 april organiseert IKL in samenwerking met het
IVN een groot aantal wandeltochten door en langs de mooiste boomgaarden
in het Nationaal Landschap Zuid-Limburg. Deskundige bloesemgidsen gaan
dan in op de betekenis van deze karakteristieke boomgaarden, het
gevarieerde landschap en de cultuur die verweven is met de rijke
geschiedenis van de fruitteelt. Tijdens deze afwisselende tochten leert
u ook het een en ander van de planten en dieren die in dit soort
parkachtige omgevingen kunnen voorkomen. De tochten duren gemiddeld
twee uur.
Beeldbepalend
Het merendeel van de recreanten die op pad gaan, realiseert zich
nauwelijks dat vijftig jaar geleden het merendeel van de Zuid-Limburgse
dorpen schuil ging achter de groene gordels van boomgaarden met
hoogstamfruitbomen. De boomkroon van deze bomen begint op 1.80 meter,
zodat de boomgaard ook nog beweid kan worden door het vee. In 1950
bestond het areaal aan hoogstam uit 15.000 ha. Midden jaren tachtig was
dit afgenomen tot 1900 ha. Tachtig procent was verdwenen. Gerooid met
overheidspremie, of had plaats gemaakt voor laagstam. Bovendien
verdwenen er veel boomgaarden door de aanleg van wijken, wegen en
bedrijventerreinen.
Al wandelend krijgen de deelnemers aan deze tochten een goede indruk
van de boomgaarden en de inspanningen die in Limburg verricht worden
voor het behoud van de Limburgse boomgaarden. Zo werkt de stichting
Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg al 20 jaar met
professionele snoeiers en vrijwilligers aan het herstel van de
boomgaarden. In die periode zijn al meer dan 1500 boomgaarden
opgeknapt. Aangezien de bomen niet het eeuwige leven hebben, plant IKL
ook volop nieuwe bomen. De teller voor de aanplant van jonge bomen
staat momenteel op 40.000 bomen. Veel boomgaarden zijn voorzien van
nieuwe hagen, met een lengte van maar liefst 200 kilometer. Bovendien
draagt IKL de zorg voor het onderhoud van de boomgaarden via cursussen
ook over op eigenaren en vrijwilligers. Inmiddels volgden 2800 mensen
snoeicursussen bij IKL.
De boomgaarden bepalen niet alleen de ruimtelijke beleving van het
landschap, maar zijn al eeuwenlang heel wezenlijk voor de Limburgse
cultuur. De fruitteelt was nauw verweven met de plaatselijke handel,
oogst en nijverheid. We zien dat verder ook terug in de karakteristieke
plaatselijke fruitsoorten als de Herfstpeer van Geulle, Kelmonder
grijskes, Gronsvelder en Eijsdener Klumpkes, Reymerstokker
kroonreinetten en Puther Dikke.
Het fruit vormde ook de Limburgse gastronomie met zijn enorme
assortiment aan fruitvlaaien, stroop, en bereidingswijzen van typische
streekgerechten als zuurvlees of konijn met pruimen.
Overigens waren de bloesemtochten in Zuid-Limburg al in de jaren
vijftig een begrip. Busvervoerders brachten toen al dagjesmensen uit
het hele land om hier een voorproefje te nemen van de aanstormende
lente.
Bloesemtochten Maasdal zondag, 10 april
Spaubeek (Beek):
5,5 km
Start: de Markt in Spaubeek
Maasband-Meers (Stein):
6 km
Start: parkeerplaats aan de Maas in Maasband
Elsloo Catsop (Stein):
6 km
Start: parkeerplaats Kaakstraat (tennisbaan) Elsloo
Sweikhuizen (Schinnen):
7 km
Start: bij De Biesenhof, Biesenhof 1 Geleen
Amby (Maastricht):
9 km
Start: bij de kerk in Amby
Eijsden:
12 km
Start: Café 'De Greune Mért' aan de Diepstraat
Bloesemtochten Heuvelland Parkstad 25 april (tweede paasdag)
Terworm (Heerlen): 6 km. Start bij Weltermolen, achter kerk van Welten
Mechelen (Gulpen-Wittem) 7.5 km Start achter de kerk in Mechelen
Camerig-Epen (Gulpen Wittem 7 km Parkeren bij Buitenlust Vijlenerbos
Vijlen (Vaals) 8 km Start parkeerplaats Pastorijweg
Sint Geertruid (Margraten) 8 km Start bij de kerk
Eckelrade (Margraten) 8 km Start tegenover de kerk
Slenaken (Gulpen-Wittem) 8 km Start tegenover de kerk
Alle wandeltochten (gratis) beginnen om 14.00 uur. Wandelschoenen
aanbevolen.
Meer informatie : http://www.bloeseminlimburg.nl/
De wandel en fietsroutes langs de mooiste boomgaarden van Zuid-Limburg
staan ook beschreven in het handzaam boekje Hoogstamroutes
Zuid-Limburg. De boekjes zijn voor 7.50 te koop bij de Limburgse VVV.