Persbericht 30 maart 2011
Controller kan bonuscultuur doorbreken
De economische crisis heeft pijnlijke wijze aangetoond dat managers riante bonussen opstreken zonder echt in het belang van de organisatie te handelen. De controller in de organisatie zou de huidige manier van belonen en controle daarom moeten heroverwegen, betoogt hoogleraar Management Accounting Eddy Cardinaels van Tilburg University. Door in te spelen op sociale motieven, zou hij manipulatief gedrag kunnen inperken. Door de informatievoorziening van de controller te herzien kan ook de besluitvorming worden verbeterd. Cardinaels zegt dat in zijn inaugurele rede op vrijdag 1 april 2011.
Handelen mensen altijd in hun eigen belang? Uit onderzoek blijkt dat individuen ook sociaal handelen en het belang van anderen meenemen. Controllers die allerlei bonus- en controlesystemen in het leven roepen om te zorgen dat managers niet aan zelfverrijking gaan doen, zijn daarom volgens Cardinaels niet op de goede weg. Zulke systemen geven geen goed beeld van de manager en vertrouwen er niet op dat de manager in het belang van de firma zal handelen. Onderzoek toont aan dat controlesystemen en financiële prikkels het moreel besef tot sociaal handelen bij managers juist kunnen onderdrukken. Door het wegvallen van zulk besef, zetten ze managers eerder aan tot manipulatief gedrag dat net nog binnen de regels valt. Oplossingen die focussen op groepsdynamiek (dan wel op individuele beloningen) en de cultuur van de organisatie, kunnen soulaas bieden.
Informatievoorziening verbeteren
De controller is ook een spilfiguur in de besluitvorming van organisaties: beslissingsnemers zijn gevoelig voor de manier waarop informatie aangeleverd wordt. Om de besluitvorming te verbeteren, zal de controller de wijze waarop hij informatie aanlevert, grondig moeten heroverwegen. De controller kan managers effectiever aansturen door kosteninformatie en prestatiemeting inzichtelijk te maken. Zo ontstaan er voor bedrijven meer kansen om te groeien en beter in te spelen op de consument. Ook voor investeerders en beursanalisten kan de controller met het prijsgeven van informatie (disclosure), meer waarderelevante informatie verschaffen.
Uiteraard bestaat naar externe partijen het gevaar dat controllers bewust trachten in te spelen op cognitieve beperkingen van investeerders om markten te misleiden. Wetgevers en beurswaakhonden hebben baat bij onderzoek dat zulke zaken blootlegt, aldus de hoogleraar. Een voorbeeld van misleiding in de Verenigde Staten zijn pro forma earnings, die naast de zogenaamde GAAP earnings kunnen worden opgenomen. Investopedia spreekt van 'everything but the bad stuff earnings', die een veel te positief beeld geven van de winstcijfers. De beurswaakhond SEC (Security and Exchange Commision) heeft hierop ingespeeld door extra disclosures van bedrijven te eisen, om zulke misleiding te voorkomen.
Eddy Cardinaels (1975) is hoogleraar Management Accounting aan de universiteit van Tilburg. Hij doet experimenteel onderzoek naar het beslissingsgedrag van managers binnen de organisatie en bekijkt onder andere hoe management accounting systemen (i.e. Activity-based costing, BSC, etc.) gebruikt kunnen worden in prijszetting, onderhandelingen in markten en in prestatie-evaluaties van managers. Ook bestudeert hij de factoren die bepalend kunnen zijn voor eerlijke rapportage binnen bedrijven en de invloed van corporate governance and corporate control hierop.
Universiteit van Tilburg