Terroristenafdeling veroorzaakt mogelijk nieuwe veiligheidsrisico's
Datum: 01 april 2011
Gedetineerden op de terroristenafdeling in de Extra Beveiligde
Inrichting in Vught worden onvoldoende voorbereid op hun terugkeer in
de samenleving. Hierdoor kan het risico op radicalisering en recidive
toenemen. Dit terwijl de terroristenafdeling tot doel heeft rekrutering
in gevangenissen tegen te gaan en de samenleving tegen radicalisering
en terrorisme te beschermen. Dat stellen onderzoekers van de
Rijksuniversiteit Groningen in het evaluatieonderzoek naar de
terroristenafdeling, dat is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie
van Veiligheid en Justitie.
De onderzoekers onderzochten hoe de terroristenafdeling tot stand is
gekomen en of deze rekrutering tijdens detentie tegen kan gaan. Ze
plaatsen hier kritische kanttekeningen bij. 'De terroristenafdeling kan
tijdelijk rekrutering tegenhouden', aldus sociologe Tinka Veldhuis.
'Maar het is een drastische maatregel die niet altijd noodzakelijk is
en op den duur nieuwe veiligheidsrisico's kan veroorzaken.'
Concentratie van terrorismeverdachten
De terroristenafdeling is onder politieke en maatschappelijke druk
ontstaan. Na de moord op Theo van Gogh stond terrorisme hoog op de
politieke agenda. De overheid was bang dat gevangenissen broeinesten
van radicalisering zouden worden. Om dit te voorkomen werden
terrorismeverdachten geconcentreerd in een uitgebreid beveiligde
afdeling met een strikt regime. Andere oplossingen werden echter
nauwelijks onderzocht, zoals het spreiden van terrorismeverdachten over
verschillende gevangenissen. Ook is niet onderzocht of de
terroristenafdeling op lange termijn negatieve gevolgen kan hebben.
Veldhuis: 'Gezien de maatschappelijke onrust van die tijd is dat te
begrijpen. Maar er is niets gedaan om te voorkomen dat de gedetineerden
na hun vrijlating terugvallen in hun oude patroon. Dit kan risico's met
zich meebrengen.'
Rekruteringsrisico niet aangetoond
Volgens de onderzoekers heeft de overheid niet aangetoond dat de
terroristenafdeling noodzakelijk is om rekrutering in gevangenissen
tegen te gaan. Van de geplaatste gedetineerden is namelijk niet
duidelijk of zij daadwerkelijk een rekruteringsrisico vormen. Hierdoor
worden mensen in het strikte regime op de terroristenafdeling geplaatst
zonder dat dit rekrutering tegengaat. Terwijl het voorkomen van
rekrutering juist de doelstelling van de afdeling is. Volgens de
onderzoekers is er bovendien sinds de opening van de
terroristenafdeling niet één gedetineerde geplaatst omdat hij anderen
probeerde te rekruteren. Veldhuis: 'Er zijn weinig gevallen bekend van
radicalisering of rekrutering in gevangenissen. In ieder geval heeft
het nog nooit tot plaatsing op de terroristenafdeling geleid.'
Risico op radicalisering en recidive
De onderzoekers waarschuwen dat de terroristenafdeling op termijn
nieuwe veiligheidsrisico's kan veroorzaken. De terroristenafdeling
werkt stigmatiserend en het strikte regime heeft ingrijpende gevolgen
voor de gedetineerden. Dit kan een voedingsbodem voor radicalisering
bieden. Doordat niet aan resocialisatie wordt gedaan keren de
gedetineerden bovendien onvoorbereid terug in de samenleving. Hierdoor
groeit het risico dat zij na hun vrijlating terugvallen in hun oude
patroon. Veldhuis: 'Mensen die op de terroristenafdeling hebben
verbleven dragen voor altijd het etiket "terrorist" met zich mee. Als
zij niet goed worden voorbereid op hun terugkeer in de samenleving
neemt de kans op radicalisering en recidive na detentie mogelijk toe.'
Rijksuniversiteit Groningen