UMC Utrecht
CT-scans leveren meer informatie op
Patiënten ondergaan bij diverse klachten aan de borstkas een CT-scan.
Radioloog in opleiding Martijn Gondrie van het UMC Utrecht laat zien
dat ongevraagde informatie uit deze scans het risico op hart- en
vaatziekten kan voorspellen. Hij promoveert 31 maart.
De kwaliteit van CT-scans (`driedimensionale röntgenfoto') is sterk
toegenomen. Routinematige CT-scans van de borstkast leveren hierdoor
vaak meer informatie op dan waar artsen om vragen. CT-scans gemaakt
voor longonderzoek beelden bijvoorbeeld ook het hart en omringende
bloedvaten haarscherp af. Verkalking van bloedvaten, een belangrijke
oorzaak van hart- en vaatziekten, is goed zichtbaar.
Toekomstig radioloog-in-opleiding Martijn Gondrie analyseerde meer dan
10.000 patiënten die een borstscan ondergingen voor uiteenlopende
klachten. De gegevens van patiënten die verdacht werden van hart- en
vaatziekten en van héle zieke mensen, met bijvoorbeeld longkanker, nam
hij niet mee in het onderzoek. Op de scans van overige patiënten
speurde hij onder meer naar verkalking van de aorta, kransslagaderen en
hartkleppen. Dat koppelde hij vervolgens aan de gezondheid van de
patiënt gemiddeld anderhalf jaar erna.
De ongevraagde informatie blijkt erg nuttig te zijn. Patiënten met
ernstige kalkafzettingen in de kransslagaderen hebben bijvoorbeeld een
3,7 maal verhoogde kans op hart- en vaatziekten ten opzichte van
patiënten zonder verkalking. Voor patiënten met een ernstig verkalkte
aorta was dat risico 2,7 maal zo hoog. In ruim de helft van de gevallen
ging dat om een hartaanval. Voor de duidelijkheid: bij deze patiënten
was op basis van hun klachten waarvoor de CT-scan gemaakt werd geen
aanwijzing voor hart- en vaatziekten.
Met deze gegevens ontwikkelde Gondrie een methode om ongevraagde
informatie over hart- en vaatziekten bruikbaar te maken. Dankzij een
combinatie van vijf simpel waarneembare `ongevraagde' bevindingen, plus
leeftijd en geslacht, kan een radioloog betrouwbaar en eenvoudig
patiënten identificeren met een hoog risico op hart- en vaatziekten.
Als de radioloog een hoog risicopatiënt opspoort kan hij die kennis
overdragen aan de behandelend arts, bijvoorbeeld een internist. Voor de
patiënt kan het betekenen dat hij preventief medicijnen gaat gebruiken
of het advies krijgt zijn leefstijl aan te passen. Het is alleen wel de
vraag of deze stappen zich inderdaad vertalen naar een betere
gezondheid voor patiënten.
Het UMC Utrecht gaat daarom een onderzoek opzetten om te meten of het
vermelden van ongevraagde informatie via de methode van Gondrie
daadwerkelijk gezondheidswinst oplevert. Gondrie: "De ongevraagde
informatie is `gratis': de kosten zijn al gemaakt en de
stralingsbelasting is ook al geweest. Bovendien heeft het duidelijk
voorspellende waarde. Dan is het zeker de moeite waard om uit te zoeken
of het klinisch bruikbaar is."
Martijn Gondrie promoveert op 31 maart aan het UMC Utrecht. Prof. dr.
Yolanda van der Graaf en prof. dr. Willem Mali begeleidden zijn
onderzoek.
dinsdag 29 maart 2011