SGP
Evacuatie Libië
Veelgeplaagd
Voorzitter. âAls je eindelijk licht ziet aan het einde van de tunnel,
is het waarschijnlijk de koplamp van een naderende trein.â Deze moderne
variant van de wet van Murphy schoot tijdens de voorbereiding op dit
debat door mijn hoofd.
Defensie heeft het de laatste maanden zwaar te verduren. En op het
moment dat je denkt dat je erdoor heen bent, doemt weer een andere
tegenslag op. Een opeenstapeling van treurige incidenten binnen de
organisatie: diefstal, intimidatie en integriteitschendingen. En nu een
mislukte evacuatie vanuit Sirte, waarbij de levens van drie militairen
in het geding waren, maar ook onze internationale reputatie op het spel
staat. Er zijn serieuze twijfels gerezen over de communicatie tussen
defensieonderdelen en over de professionaliteit.
Gezag
Het is belangrijk â ook terwille van het imago van de veelgeplaagde
krijgsmacht â dat de minister in dit debat kan aantonen dat hij
controle heeft over zijn departement en professionaliteit is
gewaarborgd. Juist nu Nederland al 200 militairen heeft uitgezonden
naar het oorlogsgebied in Libië en verdergaande operaties in het
verschiet liggen.
Daarbij komt dat de minister de komende maanden het ontslag van
duizenden mensen moet regelen. Gezag, overwicht en controle zijn
hierbij noodzakelijk.
Evacuatie
Voorzitter. De betreffende Nederlandse burger én de drie Nederlandse
militairen zijn veilig en wel in Nederland. Daarvoor past dankbaarheid.
Tegelijkertijd is het geen kwestie van âEind goed, al goedâ. Het is
gepast om terug te zien en te beoordelen of er niet teveel risicoâs
zijn genomen voor een te klein belang.
- De evacuatiepoging straalt haast uit. Zoveel haast dat er zelfs niet
gewacht kon worden op informatie van de MIVD. Waarom die grote haast,
terwijl de betreffende evacue aanvankelijk geen noodzaak zag om Libië
te verlaten? Waarom was die dringende noodzaak er wel voor Defensie,
terwijl er volgens de minister geen sprake was van levensgevaar?
- Bij een dergelijke missie is de militaire expertise cruciaal. Op
welke wijze is die expertise ingebouwd in het Kerngroep-overleg? Zijn
de Commdandant der Strijdkrachten en het hoofd van de MIVD hierbij
direct betrokken? Hebben de bewindslieden het militaire advies volledig
opgevolgd of (deels) een eigen koers gevolgd?
- De geconstateerde onbereikbaarheid van de MIVD vind ik één van de
meest evidente tekortkomingen. Toen de dienst antwoord gaf, was de
evacuatie al begonnen. De vraag is of al eerder bekend kon zijn, dat
hier zaken niet op orde waren. Zijn er eerder incidenten geweest? Op
welke wijze wordt de interne gang van zaken bij de MIVD nu doorgelicht?
- De minister motiveert uitvoerig de achtergrond van de beperkte
inlichtingenpositie van de MIVD inzake Sirte. Als MIVD kun je niet
alles weten. Dat klopt. Maar ik kan mij simpelweg niet voorstellen, dat
die informatiepositie er ook niet was bij partnerdiensten, zeker de
Amerikaanse met wie wij een uitstekende samenwerking kennen. Welke
pogingen zijn er gedaan om hier informatie te verkrijgen?
- Bovendien â met alle respect â zelfs mij is bekend dat Sirte een
bolwerk was van Gadaffi. Dat er dus grote risicoâs konden bestaan, was
duidelijk.
- Voor de evacuatie is een helikopter van 33 jaar oud gebruikt, met
dito uitrusting. Deskundigen zeggen, dat met moderner materieel de
Libische grondtroepen op de grond zonder moeite tijdig waren ontdekt.
Deelt de minister die conclusie? Hoe valt te verklaren dat wij met zoân
antieke helikopter aan deze operatie moesten beginnen? Welke les trekt
de minister hieruit in het licht van de bezuinigingen?