Vision and structural colouration of butterflies
Datum: 28 maart 2011
Promotie: dhr. P. Pirih, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Vision and structural colouration of butterflies
Promotor(s): prof.dr. D.G. Stavenga
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
Onderzoek naar het vlinderoog en de kleur van vlindervleugels
Het zien, de kleur en de omgeving van een dier zijn waarschijnlijk op
elkaar afgestemd. Het proefschrift van Primoz Pirih verbindt de drie
aspecten door het bestuderen van het zien van insecten, de
fysiologische optica van vlinderogen en de optica van de kleur van
vlindervleugels. Het zien is een afbeeldend zintuig, dat gebruikt wordt
bij het vinden van voedsel, het vermijden van predatoren en het zien
van partners en rivalen. De lichaamskleuren dienen voor het
(on)zichtbaar maken of voor het uitzenden van territoriale signalen en
te kennen geven van de genetische kwaliteit. De patronen van de
vlindervleugels worden gevormd door schubben, die gekleurd worden door
pigmenten en regelmatige structuren van de chitinebouwstof.
Pirih bestudeerde eerst de fysiologie van de lichtwaarneming van het
fruitvliegje (Drosophila melanogaster). Hij laat zien dat de
concentratieverhouding van het visuele pigment rhodopsine en het
controle-eiwit arrestine het dynamisch bereik van de fototransductie
sterk beïnvloedt.
Vervolgens bestudeerde Pirih de fysiologische optica van het oog van de
luzernevlinder Colias erate. Hij karakteriseerde negen klassen van
visuele zintuigcellen, met maximale gevoeligheid variërend van het
ultraviolet tot in het ver-rood. Deze uitgebreide groep van
fotoreceptoren kunnen worden gebruikt voor het kleurenzien, bij
herkenning binnen de soort, voedselzoeken of identificatie van
gastheerplanten.
Pirih onderzocht tevens de optica van de vleugels van purperkleurige,
iridescente mannetjes van de Colianidae en de Colotis-groepen
(Pieridae). De reflectiespectra kunnen begrepen worden uit de
multilaagstructuren. Hij mat de strooiingspatronen van enkele schubjes
en vleugelstukjes met behulp van een afbeeldende strooiingsmeter. De
schubkromming bepaalt de ruimtelijke uitgebreidheid van de
iridescentiepatronen, die van invloed zijn op de zichtbaarheid van het
kleursignaal.
Primoz Pirih (Slovenië, 1975) studeerde biologie aan de universiteit
van Ljubljana en verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling
Neurobiofysiologie van de RUG. Het werd gefinacierd door de European
Office of Airforce Research and Development en de Japan Society for the
Promotion of Science. Na zijn promotie wordt hij docent fysiologie aan
de universiteit van Maribor, Slovenië.
Laatst gewijzigd: 22 maart 2011 10:23
Rijksuniversiteit Groningen