Bijscholing leraren is 'black box'
Klaas van Veen, Jacobiene Meirink (beiden ICLON, Universiteit Leiden)
en Rosanne Zwart (Onderwijscentrum, VU) voerden onderzoek uit naar de
professionele ontwikkeling van leraren. Hun conclusie: vernieuwende
vormen van na- en bijscholing van leraren - met name die op de werkplek
zelf â zijn niet beter dan 'ouderwetse' cursussen en workshops.
'Juiste kennis ontbreekt'
Effectieve professionalisering is voor veel bedrijven nog een âblack
boxâ, zo concluderen de onderzoekers. Er is niet veel onderzoek naar de
situatie in Nederland gedaan, terwijl er wel veel wordt
geprofessionaliseerd door leraren. De kwaliteiten van degenen die de
professionalisering ontwerpen, uitvoeren en begeleiden zijn vaak niet
voldoende.
School als leerplek voor leraren
Op school leren leerlingen en werken docenten. Toch zou het beter zijn
als een school ook voor leraren een leerplek is. Zij moeten zich immers
blijven ontwikkelen. Een werkomgeving gericht op leren, is een van de
succesfactoren daarvoor. Dat concluderen de onderzoekers. Zij peilden
via literatuuronderzoek hoe professionalisering van leraren effectief
kan zijn.
Verschillende werkvormen belangrijk
âTraditioneleâ vormen van professionalisering als cursussen en
workshops worden veelal als niet effectief beschouwd. Maar de
onderzoekers vonden geen bewijs voor de stelling dat meer vernieuwende
vormen van professionalisering (op de eigen werkplek) beter zouden
werken. Uit dit onderzoek blijkt juist dat gebruik maken van
verschillende werkvormen belangrijk is.
Vak-gerelateerd
Veel vormen van professionalisering van docenten â cursussen,
studiedagen, workshops â zijn niet gericht op problematiek in de eigen
lespraktijk. Dat is een gemiste kans, stellen de onderzoekers. Na- en
bijscholing van leraren lijken namelijk het meest effectief als de
inhoud vakgerelateerd is en goed is ingebed in de eigen lespraktijk.
Na- en bijscholing zijn daarnaast effectiever als leraren zelf actief
en onderzoekend leren en dat samen met collegaâs doen. Leerlingen
profiteren er bovendien van als onderwerpen als vakinhoud, vakdidactiek
en het leerproces van leerlingen in een vak voor docenten aan de orde
komen.
Het onderzoek werd gefinancierd door de Programmaraad voor het
Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO. De drie onderzoekers zijn ook
verbonden aan het Expertise Centrum Leren van Docenten. Het volledige
onderzoeksrapport is te downloaden op de NWO-site.
Universiteit Leiden