Strafrechtelijke causaliteit. De redelijke toerekening vergeleken met het
privaatrecht
Datum: 24 maart 2011
Promotie: dhr. E.M. Witjens, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Strafrechtelijke causaliteit. De redelijke toerekening
vergeleken met het privaatrecht
Promotor(s): prof.mr. G. Knigge, prof.mr. M.H. Wissink
Faculteit: Rechtsgeleerdheid
Nieuwe benadering van strafrechtelijke causaliteit
Erik Witjens heeft in zijn onderzoek een nieuwe benadering ontwikkeld
voor het vaststellen van causaal verband in het Nederlandse strafrecht.
Het verband tussen oorzaak en gevolg, het causaal verband, is voor
juristen niet zo rechtdoorzee als men misschien zou verwachten. Dit
komt doordat in zowel het privaatrecht als het strafrecht normatieve
argumenten een invloed uitoefenen op het oordeel. Het feitelijk
veroorzaakt hebben van een gevolg, een empirische vaststelling, is niet
hetzelfde als het in juridische zin veroorzaakt hebben van een gevolg.
De theorieën die in de loop der jaren in het recht zijn ontwikkeld voor
het vaststellen van causaliteit hebben de afwijkingen van het
empirische causaliteitsoordeel niet volledig kunnen verklaren. Omdat
deze theorieën veelal gemeenschappelijk zijn aan het privaatrecht en
het strafrecht, heeft Witjens de beide rechtsgebieden uitvoerig
onderzocht en tegen elkaar afgezet.
Het blijkt dat de grondgedachte achter causaliteit in het recht,
volgens welke een voorwaarde voor het intreden van het gevolg een
oorzaak genoemd kan worden als zij niet weggedacht kan worden zonder
dat ook het gevolg wegvalt (de zogeheten `condicio sine qua non' test),
niet goed aansluit bij de empirische werkelijkheid. Een empirisch
vastgesteld causaliteitsoordeel gaat altijd met een zekere mate van
onzekerheid gepaard. In de c.s.q.n.-test blijft dit verhuld. De andere
causaliteitscriteria kennen eveneens toepassingsproblemen.
Dit was voor Witjens de reden om een nieuwe benadering van de
strafrechtelijke causaliteit te ontwikkelen. De in het onderzoek
opgedane inzichten brengen mee, dat niet voortgebouwd kan worden op het
stelsel zoals dat bestaat. De door Witjens ontwikkelde fundamentele
herziening van het causaliteitsoordeel zorgt voor een betere fundering
van het causaliteitsoordeel en maakt dat oordeel inzichtelijker.
Erik Witjens (Heemstede, 1980) studeerde Nederlands recht aan de
Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek bij de
vakgroep Strafrecht & Criminologie aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid.
Het proefschrift verschijnt bij uitgeverij Kluwer.
Laatst gewijzigd: 15 maart 2011 10:11
Rijksuniversiteit Groningen