Radiotelescoop ziet dubbel
Persbericht van ASTRON-Netherlands Institute for Radio
Astronomy
Een internationaal team onder leiding van ASTRON heeft met een nieuwe
elektronisch gestuurde radiotelescoop een pulsar (een neutronenster) en
de Melkweg op twee verschillende plekken aan de hemel waargenomen. Deze
waarneming is een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van
innovatieve technologie, die toegepast gaat worden in een nieuwe
generatie van radiotelescopen. Met de gelijktijdige waarneming van de
pulsar en de Melkweg is aangetoond dat deze nieuwe software telescoop
klaar is voor de volgende stap naar nieuwe astronomische ontdekkingen.
De waarnemingen zijn gedaan met een prototype radiotelescoop, genaamd
EMBRACE ("Electronic Multi-beam Radio Astronomy Concept"), die
gebaseerd is op een geheel ander concept dan gebruikelijk is bij
gangbare telescopen zoals de radiotelescoop in Westerbork. Het succes
van deze gelijktijdige waarneming toont de bruikbaarheid aan van
EMBRACE voor de Square Kilometre Array (SKA), een grootschalige
internationale radiotelescoop die op het zuidelijk halfrond geplaatst
zal worden. ASTRON is een van de leidende instituten die bijdraagt aan
de ontwikkeling van de SKA.
In plaats van de gangbare techniek met parabolische schotels met één
centrale ontvanger, ontvangt EMBRACE signalen uit de hemel met een
groot aantal kleine antennes, die elk een eigen ontvanger hebben en
over een groot oppervlak verspreid zijn. De signalen die al die kleine
ontvangers opvangen, worden met elkaar gecombineerd zodat de richting
waarin de telescoop waarneemt elektronisch gestuurd kan worden. Het
belangrijkste voordeel hiervan is dat er gelijktijdig in meerdere
richtingen met een groot blikveld aan de hemel kan worden waargenomen.
Dion Kant, projectleider van EMBRACE : "Er wordt op diverse plekken in
de wereld gewerkt aan nieuwe concepten voor SKA. Bij ASTRON is een
internationale groep er voor het eerst in geslaagd twee metingen
parallel uit te voeren met een elektronisch gestuurde telescoop op hoge
frequenties (1.4 GHz). We waren verheugd dat het het meteen werkte toen
het systeem na de nodige voorbereiding werd aangezet".
De EMBRACE telescoop is ontwikkeld in het kader van het Europese
programma "SKA Design Study" (SKADS), dat deels gefinancierd is door de
Europese Commissie (in het zesde kaderprogramma) en deels door de
deelnemende Europese instituten. Binnen het EMBRACE project werken
internationale partners uit Nederland, Frankrijk, Italië en Duitsland
nauw samen, wat geresulteerd heeft in de unieke waarneming van twee
hemelobjecten die ver uit elkaar staan. Naast de EMBRACE prototype
telescoop in Westerbork is er ook een exemplaar in Nan(cc)ay
(Frankrijk) geplaatst waar vergelijkbare experimenten uitgevoerd gaan
worden. De ervaringen die in Nederland en Frankrijk worden opgedaan
zijn van groot belang voor het ontwerp van de SKA.
*
Razende Robot Reporter