Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Bijscholing leraren is `black box'
23 maart 2011
Vernieuwende vormen van na- en bijscholing van leraren - met name die
op de werkplek zelf - zijn niet beter dan 'ouderwetse' cursussen en
workshops. Tegen de heersende gedachte in, vonden NWO-onderzoekers geen
bewijs voor superioriteit van nieuwe leervormen. Juist variatie in
werkvormen blijkt belangrijk. Vernieuwende professionalisering van
docenten is dus niet per definitie effectiever.
Op school leren leerlingen en werken docenten. Toch zou het beter zijn
als school ook voor leraren een leerplek is. Docenten moeten zich
immers blijven ontwikkelen. Een werkomgeving gericht op leren, is een
van de succesfactoren daarvoor. Dat concluderen de NWO-onderzoekers.
Zij peilden via literatuuronderzoek hoe professionalisering van leraren
effectief kan zijn.
Veel vormen van professionalisering van docenten - cursussen,
studiedagen, workshops - zijn niet gericht op problematiek in de eigen
lespraktijk. Dat is een gemiste kans, stellen de onderzoekers. Na- en
bijscholing van leraren lijkt namelijk het meest effectief als de
inhoud vakgerelateerd is en goed is ingebed in de eigen lespraktijk.
Na- en bijscholing is daarnaast effectiever als leraren zelf actief en
onderzoekend leren en dat samen met collega's doen. Leerlingen
profiteren er bovendien van als onderwerpen als vakinhoud, vakdidactiek
en het leerproces van leerlingen in een vak voor docenten aan de orde
komen.
`Traditionele' vormen van professionalisering als cursussen en
workshops worden veelal als niet effectief beschouwd. Maar de
onderzoekers vonden geen bewijs voor de stelling dat meer vernieuwende
vormen van professionalisering (op de eigen werkplek) beter zouden
werken. Uit dit onderzoek blijkt juist dat gebruik maken van
verschillende werkvormen belangrijk is.
Juiste kennis ontbreekt
Effectieve professionalisering is voor veel bedrijven nog een black
box, zo concluderen de onderzoekers. Ook is er niet veel onderzoek
gedaan naar de Nederlandse situatie, terwijl er wel veel wordt
geprofessionaliseerd door leraren. De kwaliteiten van degenen die de
professionalisering ontwerpen, uitvoeren en begeleiden zijn vaak niet
voldoende.
Klaas van Veen (ICLON, Universiteit Leiden), Rosanne Zwart
(Onderwijscentrum, VU) en Jacobiene Meirink (ICLON, Universiteit
Leiden) voerden de review studie `Professionele ontwikkeling van
leraren' uit. Het onderzoek werd gefinancierd door de Programmaraad
voor het Onderwijsonderzoek, onderdeel van NWO. De drie onderzoekers
zijn ook verbonden aan het Expertise Centrum Leren van Docenten. Het
volledige onderzoeksrapport is te downloaden op de NWO-site via
www.nwo.nl/proo.
Over NWO
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is de
onafhankelijke nationale wetenschapsfinancier en heeft tot taak het
wetenschappelijke onderzoek in Nederland te laten excelleren via
nationale competitie. Jaarlijks geeft NWO ruim 700 miljoen euro uit aan
subsidies voor toponderzoek en toponderzoekers, vernieuwende
instrumenten en apparatuur, en aan instituten waar toponderzoek wordt
bedreven. NWO financiert het onderzoek van ruim 5300 getalenteerde
wetenschappers aan universiteiten en instellingen. Selectie door middel
van peer review is in handen van onafhankelijke deskundigen. NWO
bevordert de overdracht van kennis naar de maatschappij.
..............................
Meer informatie:
* NWO, afdeling Voorlichting en Communicatie
* t.: +31 (0)70 344 07 13, voorlichting@nwo.nl
laatst gewijzigd op 23 maart 2011