Rijksoverheid
Opening asielzoekerscentrum in Goes
Toespraak | 16-03-2011
Ministers Leers heeft aangekondigd met gemeenten minder kortdurende
contracten af te willen sluiten voor tijdelijke opvangcentra. In plaats
daarvan wil hij centra laten opzetten voor een periode van 10 tot 15
jaar. Na opvangfunctie krijgen de centra waar mogelijk een andere
maatschappelijke bestemming zoals een recreatiepark of een complex
seniorenwoningen.
Dames en heren,
Ik wil allereerst een woord van dank uitspreken. Natuurlijk aan het
gemeentebestuur van Goes dat zeer constructief heeft meegewerkt aan de
totstandkoming van dit nieuwe asielzoekerscentrum.
Het is terugkijkend een schoolvoorbeeld van hoe het eigenlijk zou
moeten gaan. Een gemeentebestuur dat positiefkritisch meekijkt en
meewerkt en zo blijk geeft van verantwoordelijkheid voor het
maatschappelijke vraagstuk van de opvang van asielzoekers. Dat is van
groot belang.
Sterker nog: het is noodzakelijk. Want alleen op die manier kunnen we
ons asielbeleid handen en voeten geven.
Dank ook aan de bewoners van Goes - in ieder geval de omwonenden en de
omliggende bedrijven. De reacties op de komst van het
asielzoekerscentrum waren rustig en nuchter. Op de een of andere manier
verrast me dat niet, want die reactie past helemaal bij de Zeeuwse
volksaard. Een veelgehoorde zin tijdens het informatieproces was: "Die
mensen moeten ergens naartoe, waarom dan niet naar Goes". Dat getuigt
van realiteitsbesef en betrokkenheid. Dat is ook Nederland.
Dat zeg ik met enige nadruk. Want door de heftige politieke discussie
over ons immigratie- en asielbeleid kan het beeld makkelijk ontstaan
dat we ons met z'n allen het liefst terugtrekken achter de dijken.
Realiteit
De realiteit is dat we ons wel degelijk realiseren dat we meedoen in
een grotere wereld. De realiteit is dat we bijvoorbeeld vorig jaar
15.000 nieuwe asielzoekers ontvingen. We zijn daarmee het zesde land in
Europa. Een deel zal weer terug moeten, maar een ander deel zal voor
kortere of langere tijd deel uitmaken van onze samenleving. Het is goed
eens te benadrukken dat Nederland in dat opzicht een flinke bijdrage
levert. De beelden van Japan en ook van de brandhaarden in de Arabische
wereld, laten ons zien dat dit nodig blijft omdat recht en onrecht niet
evenredig is verdeeld over de wereld.
Toch is die realistische houding van Goes en de Goessenaren niet
vanzelfsprekend. En daarom ben ik ook graag aanwezig bij deze opening.
Het is mijn missie om een streng en rechtvaardig immigratie- en
asielbeleid te realiseren. Dat lukt niet alleen in Den Haag. Dat kan
alleen als je de praktijk kent.
Als je de mensen spreekt die het werk uitvoeren. En het kan alleen als
je aansluiting vindt met de gemeenschappen op wie je een beroep doet om
asielzoekers op te vangen, en daarbij duidelijkheid geeft over welke
richting we op gaan met ons beleid. Daarom sta ik ook open voor uw
ervaringen en inzichten. Het beleid valt of staat met uw inzet.
Gezicht
Eén ding is duidelijk. De komst van een asielzoekerscentrum in een
gemeenschap levert altijd veel vragen en reacties op en soms flinke
weerstand. En dat is begrijpelijk. Vooral als het nog onbekend is.
Een abstractie zonder gezichten. Bijzonder is dat diezelfde weerstand
er vaak ook weer is als het asielzoekerscentrum na vijf jaar de deuren
sluit en vertrekt. De abstractie kreeg in die tijd een gezicht.
In die periode is dan vaak een persoonlijke band opgebouwd; mensen
vonden er werk, betaald, of vrijwilligerswerk. Het werd voor de
inwoners van een gemeente langzamerhand hun asielzoekerscentrum. Dat
geeft aan dat mensen wel degelijk betrokken zijn bij vreemdelingen en
asielzoekers. Vooral als ze vooraf goed worden betrokken bij de komst.
Als Goes ons iets leert, dan is het wel het belang van investeren in
dit voortraject. Dan krijg je uiteindelijk een laatste
inspraakbijeenkomst waar maar vijf mensen op af komen. Zoals hier in
Goes het geval was. Niet uit desinteresse, maar omdat ze geen vragen
meer hebben, en het nu wel gewoon willen zien. Want als de mensen zien
wat het is, zo'n asielopvang, weten wie het zijn en zien hoe ze zich
gedragen, dan wordt de echte balans opgemaakt.
Maatschappelijke bestemming
Voor mij is het duidelijk dat je de gemeenten zo min mogelijk moet
belasten met die terugkerende onrust die tijdelijke opvangcentra nu
eenmaal veroorzaken. Het is duidelijk dat we meer kunnen doen met die
relatie die ontstaat tussen opvangcentrum en gemeenschap. Daarom gaan
we minder kortdurende contracten afsluiten met gemeenten voor
tijdelijke opvangcentra. In plaats daarvan gaan we meer centra opzetten
voor een periode van 10 tot 15 jaar waarbij we ook rekening houden met
een andere maatschappelijke bestemming van de voorziening na die
periode, zoals een recreatiepark of seniorenwoningen, zoals we dat in
Winterswijk hebben opgezet.
We zijn ook met de gemeente Goes in gesprek voor zo'n centrum.
Belangrijk voordeel is - mevrouw Albayrak zei het al - dat we dan
duurzamer en energiezuiniger kunnen bouwen. Daarmee drukken we de
kosten op de langere termijn. Want we blijven ook gewoon Zeeuwse
meisjes: "Geen cent teveel!"
Asielprocedure
Nog één punt wil ik benadrukken. Uiteraard streven we met meer
permanente opvangcentra niet naar een langduriger verblijf van
asielzoekers. Integendeel: we zijn bezig de asielprocedure zo in te
richten dat mensen sneller duidelijkheid krijgen over hun perspectief.
Streng en rechtvaardig: daar hoort ook duidelijkheid bij.
* Voor wie in Nederland mag blijven wordt zo snel mogelijk woonruimte
gezocht in een gemeente. We zijn met de gemeenten in overleg om dit
zo snel mogelijk te doen.
* Voor wie niet mag blijven willen we voorkomen dat ze jarenlang
kunnen doorprocederen in Nederland met alle nadelige gevolgen van
dien.
* En voor iedereen die asiel aanvraagt in Nederland geldt dat we
zorgen voor een goede en veilige opvang voor de periode dat hun
aanvraag loopt.
Sober, geen overdreven luxe, maar wel een plek waar mensen geborgenheid
kunnen vinden en deskundige begeleiding krijgen in de verschillende
fasen die ze doormaken. Ik heb veel waardering voor de manier waarop
het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers die taak uitvoert. Dat geldt
ook voor alle vrijwilligers die hun handen uitsteken. Ook daarmee geven
we uiting aan een streng maar rechtvaardig beleid. Deze opening van het
nieuwe asielzoekerscentrum is dus meer dan de opening van een gebouw.
Het is ook de uiting van onze maatschappelijke taak en van de
erantwoordelijkheid die we nemen voor onze medemens.
Ik bedank iedereen hartelijk die heeft bijgedragen aan de
totstandkoming van het AZC, de mensen van het COA, de gemeente van
Goes, de omwonenden. En ik wens u hier alle goeds.
Minister Leers heeft het begin van de toespraak niet letterlijk
uitgesproken.