UMC Utrecht
Pneumokokkenvaccin helpt, maar kan beter
Het modernste vaccin tegen pneumokokken bij zuigelingen werkt goed,
maar vergt toch aanpassing. Dat concludeert kinderarts-in-opleiding
Gerwin Rodenburg van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Hij
promoveert op 17 maart.
Per jaar veroorzaken pneumokokkenbacteriën in Nederland circa 2500
gevallen van hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging, en invasieve
luchtweginfecties. Volgens het Rijksvaccinatieprogramma krijgen baby's
in de eerste twaalf maanden vier prikken die beschermen tegen zeven
soorten pneumokokken.
Vaccineren vermindert het aantal ernstige pneumokokken infecties bij
baby's, concludeert Rodenburg, maar minder dan verwacht. Uit zijn
onderzoek blijkt dat infecties met de zeven typenpneumokokken
verdwijnen bij gevaccineerde baby's. Maar ook ongevaccineerde mensen
profiteren van de babyvaccinatie, want in de hele bevolking nemen
infecties met deze zeven typen pneumokokken af. Dat is te danken aan de
zogenaamde groepimmuniteit: pneumokokken komen minder voor in de neus
en keel van gevaccineerde baby's en worden hierdoor minder verspreid
naar andere mensen.
Vervangende soorten
Een deel van deze gezondheidswinst wordt echter tenietgedaan. Door het
vaccineren nemen infecties door andere typen pneumokokken juist toe. Ze
nemen als het ware deels de plaats in van de typen die door het vaccin
verjaagd zijn. Deze vervangende typen kunnen even schadelijk zijn.
"Het resultaat van deze `typevervanging' is dat het huidige
zevenwaardige pneumokokkenvaccin niet kosteneffectief is", zegt
Rodenburg. "We boeken gezondheidswinst, maar niet genoeg. Daarom
starten we dit jaar met een tienwaardig vaccin. Daarmee hopen we zoveel
infecties te voorkomen dat het wel kosteneffectief is."
Miljoenen euro's
Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben eerder al laten zien dat baby's
net zo goed beschermd zijn met drie prikken in plaats van de huidige
vier. Rodenburg: "Minder vaccineren zou ook voldoende zijn om de
pneumokok te bestrijden, zeker een paar jaar na invoering van het
pneumokokkenvaccin. Alleen deze aanpassing al zou enkele miljoenen
euro's per jaar schelen."
Rodenburg pleit voor een "meer dynamisch vaccinatiebeleid".
Pneumokokken blijken zich snel aan te passen aan nieuwe omstandigheden.
"Het betekent dat het vaccinatiebeleid nooit af is, maar voortdurend
wetenschappelijk onderzoek vergt naar werkzaamheid en veiligheid."
De Utrechtse onderzoekers beschreven deze resultaten ondermeer in de
tijdschriften Emerging Infectious Diseases van mei 2009 en de Journal
of American Medical Association van juni 2009 en september 2010. Prof.
dr. Lieke Sanders van het UMC Utrecht begeleidde het onderzoek, dat
samen met het Linnaeus Instituut in Hoofddorp en het NVI/RIVM is
uitgevoerd.
maandag 14 maart 2011