Kopieer jezelf in het âVirtual Identity Labâ
Cognitie â het vermogen tot begrijpen en interpreteren â functioneert
niet los van ons lichaam, maar zit er als het ware middenin. Hoe de
processen van waarnemen en handelen elkaar beïnvloeden, gaat
cognitief-psycholoog Bernhard Hommel (Leiden Institute for Brain and
Cognition) met collegaâs onderzoeken in het Virtual Identity Lab (VIL).
Eerste lab ter wereld
Bernhard Hommel
Bernhard Hommel
In het VIL gaan wetenschappers van verschillende universiteiten en
disciplines samenwerken. Het wordt het eerste centrum ter wereld waar
een nieuwe methode (de virtuele reconstructie van het âzelfâ) wordt
gebruikt om deze âbelichaamde cognitieâ te onderzoeken. Hommel: âDe
technieken die we gaan gebruiken, zijn op zich niet nieuw. Maar de
manier waarop ze worden gebruikt en het doel dat ze dienen, zijn dat
wel.â
Virtuele kopie
De technische kant en de organisatie van het onderzoek worden
ondergebracht bij het Leiden Institute for Brain and Cognition (LIBC).
In de faculteit Sociale der Wetenschappen zal het gedragsonderzoek
plaatsvinden, in het LUMC het fMRI-onderzoek.
NWO heeft ⬠200.000 toegekend voor de aanschaf van allerlei apparatuur
en technieken: cameraâs en sensoren die onder meer oogbewegingen,
pupilgrootte, handbewegingen en lichaamshouding meten, en apparatuur
die hartslag, huidgeleiding en spierbewegingen in het gezicht vastlegt.
Dat laatste is belangrijk om emoties van mensen in kaart te kunnen
brengen.
Lachspiegels
Hommel: âMet al die apparatuur worden zoveel mogelijk gegevens
verzameld waarmee we een virtuele 3D-kopie kunnen maken van de manier
waarop mensen zichzelf beleven. Vervolgens laten we mensen naar dat
virtuele beeld kijken. Het doel daarvan is het zelfbeeld van mensen
experimenteel te manipuleren. Zo hopen we te kunnen begrijpen hoe de
cognitie zich âgedraagtâ als de virtuele realiteit anders is dan de
oorspronkelijke of echte.â
Denk daarbij bijvoorbeeld aan de manier waarop je jezelf ziet in
lachspiegels die je dikker of dunner maken, of een deel van je lichaam
uitvergroten of verkleinen. Je neemt je lichaam anders waar: je âbentâ
ineens monsterlijk dik, akelig dun of foeilelijk. Wat doet dat met je
zelfbeeld?
Alcoholisten
Wie eenmaal begrijpt hoe die âbelichaamde cognitieâ tot stand komt, kan
dat inzicht mogelijk ook therapeutisch gebruiken. Zo zijn onderzoekers
van plan het zelfbeeld van oudere mensen te onderzoeken door hun
bewegingssnelheid en lichaamsvorm virtueel te manipuleren. Mocht dat
onderzoek uitwijzen dat ouderen daardoor een ander beeld krijgen van
hun gezondheid en mobiliteit, dan kan die methode wellicht
therapeutisch worden gebruikt om patiënten met overgewicht of anorexia
te helpen. Hommel: âWe hebben klinisch psychologen nodig om te
vertellen hoe dat zou kunnen. Dat daarvoor mogelijkheden liggen,
daarvan ben ik overtuigd.â
Een andere mogelijke toepassing is een virtuele vertoning van flessen
water, fris en alcohol aan alcoholisten, waarbij hun eigen virtuele
hand zich terugtrekt wanneer er een fles alcohol in beeld verschijnt.
Wellicht is het mogelijk om zo hun zelfbeeld aan te passen en een
gedragsverandering te bewerkstelligen.
Universiteit Leiden