Europees ingrijpen in loonbeleid is onacceptabel
dinsdag 15 maart 2011
De eurocrisis vraagt om een Europees antwoord. De vraag is echter welk
antwoord. Vandaag vergaderen regeringsleiders op de Europese top in
Brussel over voorstellen omtrent het `concurrentiepakt' en het
economisch bestuur. Daarmee kan Europa in sommige gevallen bevoegdheid
krijgen over pensioenen, belastingen en lonen. Agnes Jongerius schrijft
daarover vandaag in NRC Handelsblad dit opiniestuk.
Het geknoei van bepaalde overheden met het nationale huishoudboekje,
zoals in bijvoorbeeld Griekenland, moet voorkomen worden. Maar het
ingrijpen in pensioenen, de sociale zekerheid en de loonontwikkeling is
onacceptabel. De rekening van de eurocrisis moet niet op deze manier
bij de werknemers worden gelegd.
Het zou zo'n vaart niet lopen
In november heeft de FNV de Tweede Kamer en de minister van Financiën
hierover al geïnformeerd, maar toen werden onze zorgen over met name
het loonbeleid afgedaan als koudwatervrees. Voor Nederland zou `het
zo'n vaart immers toch niet lopen'. Dit is niet alleen naïef, het
getuigt eveneens van weinig Europese solidariteit.
Internationale verdragen
Het principiële uitgangspunt is: sociale partners gaan over het loon-
en arbeidsvoorwaardenbeleid in een land. Dit is een groot goed en
vastgelegd in het Europese Verdrag en in andere internationale
verdragen. De voorstellen over het monitoren van de loonkosten per
eenheid product, het ontkoppelen van de lonen van de inflatie en het
opleggen van loonmatiging in de publieke sector zijn echter nog
springlevend in Europa.
`Hands off'
De Europese vakbonden worden zo met de rug tegen de muur gezet. Ik heb
al eens gesteld dat Rutte zich niet met het loonbeleid dient te
bemoeien, ik zeg tegen Van Rompuy, Barosso, Sarkozy en Merkel
hetzelfde: `hands off'.
De Tweede Kamer heeft het kabinet ondertussen opgedragen zich krachtig
in te zetten om nationale zeggenschap te behouden over pensioenen,
belastingen en lonen. Wat ons betreft gaat het daarbij over de directe
en indirecte loonkosten.
Dat betekent dat niet alleen het salaris buiten de reikwijdte van de EU
moet blijven, maar ook sociale premies en belastingen op arbeid. De EU
dient dus geen bevoegdheden te krijgen om lidstaten uiteindelijk te
sanctioneren op hun loonkostenontwikkeling met de aanbeveling te
snijden in sociale premies.
Europese samenwerking op een sociale manier
En nee, de FNV is niet eurospectisch en is voor meer Europese
samenwerking om een volgende economische crisis te voorkomen en om
sterker uit deze crisis te komen. Maar dat kan ook op een sociale
manier waarbij lidstaten elkaar ondersteunen, leren van elkaar en op
die manier concurreren met de rest van de wereld in plaats van met
elkaar.
Uitwassen financiële sector beperken
Europees samenwerken is nodig om bijvoorbeeld de uitwassen van de
financiële sector daadwerkelijk te beperken, om een belasting op
financiële transacties te creëren en een gezamenlijke bodem te leggen
bij de vennootschapsbelasting. Op die manier voorkomen we concurrentie
tussen lidstaten naar de bodem van de schatkist.
Lagere vennootschapsbelasting ten koste van werknemers
Helaas lijkt dit kabinet zich juist tegen deze gewenste vormen van
samenwerken te verzetten. Werkgevers komt het goed uit als landen
elkaar beconcurreren om bedrijven binnen te halen door ze lagere
vennootschapsbelasting te laten betalen. Het gevolg hiervan is wel dat
de kosten van bijvoorbeeld het onderwijs en de zorg in toenemende mate
door werknemers zullen moeten worden opgebracht.
Niet concurreren op loonkosten
Ook om de concurrentiekracht van de Europese Unie te verbeteren kunnen
de Europese leiders beter inzetten op andere onderwerpen dan op
loonkosten. Europa kan de concurrentie van China en India op basis van
loonkosten niet winnen. Het gaat om slimmer en innovatiever produceren.
Arbeidsproductiviteit en arbeidsparticipatie stimuleren
In plaats van in te zetten op lonen moet de Europese Unie de
arbeidsproductiviteit en arbeidsparticipatie stimuleren, investeren in
(sociale) innovatie, een sterk industrie- en dienstenbeleid ontwikkelen
en scholing en onderwijs voor iedereen bevorderen, ook voor
bijvoorbeeld flexwerkers. Enkel en alleen op die manier zal Europa de
mondiale concurrentiestrijd gaan winnen en behoudt de Europese Unie
haar sociale karakter.
Agnes Jongerius, voorzitter vakcentrale FNV
FNV KIEM